طرح جنجالی تعیین مجازات برای اظهارنظر «افراد مشهور» که در روزهای گذشته موضوع‌اش محور بحث شهروندان و واکنش صاحب‌نظران شده بود، صبح دوشنبه به هیات رئیسه مجلس تحویل و متن کامل طرح هم منتشر شد. طرحی با عنوان «مجازات اظهارنظرهای غیرکارشناسی» که به امضای ۲۴ نماینده مجلس شورای اسلامی رسیده است و در صورت تصویب اظهارنظر افراد پیش از موضع‌گیری «مقامات رسمی» را جرم‌انگاری می‌کند.
خبرگزاری فارس، وابسته به نهادهای امنیتی، طرح «مجازات و تعزیرات بازدارنده به منظور جلوگیری از اظهارنظرهای غیرکارشناسی توسط افراد» را طرحی نامیده که «به دنبال جلوگیری از اظهارنظرهای غیرکارشناسی در موضوعات مختلف است.»
این خبرگزاری به نقل از حسینعلی حاجی دلیگانی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی نوشت: «هیچ کس را به دلیل داشتن عقیده نمی‌توان مجازات کرد اما ابراز عقیده به صورت مطلقاً آزاد مجاز نیست.»
براساس این طرح یک ماده به ماده ۵۱۲ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی که به آن «ماده مکرر ۵۱۲» گفته می‌شود افزوده خواهد شد و مطابق آن «آزادی بیان و اظهار نظر برای افراد مشهور و شناخته شده» محدود می‌شود.
طراحان این طرح در مقدمه توجیهی این پیشنهاد نوشته‌اند: «وقتی کسی ٤۰۰ یا ۵۰۰ هزار نفر دنبال کننده دارد، مجاز نیست هر ابراز عقیده ای داشته باشد چرا که ابراز عقیده او در جامعه بازخورد دارد و اگر حرفی بزند که ذهن مردم مشوش شود مسئولیت دارد.»
در بخش دیگری از مقدمه این طرح با اشاره به اینکه «خیلی از مواقع می‌بینید یک هنرپیشه در سال‌های گذشته آمده مطالبی ضدامنیت ملی منتشر کرده، ولی هنوز در صداوسیمای ما به کار گرفته می‌شود» آمده است: «عناوینی مانند «آمر»، «مسبب»، «سبب» و «تهییج به اغتشاش» در حقوق وجود دارد که بر اساس اینها می‌توان سلبریتیها و همه کسانی را که به نوعی ترویج آشوب کرده و نظم و امنیت عمومی را به مخاطره انداخته اند مجازات کرد.»
در متن فعلی ماده ۵۱۲ قانون مجازات اسلامی آمده است: «هر کس مردم را به قصد بر هم زدن امنیت کشور به جنگ و کشتار با یکدیگر اغوا یا تحریک کند، صرف‌نظر از این که موجب قتل و غارت بشود یا نشود، به یک تا پنج سال حبس محکوم می‌گردد.»
در طرح جدید کمیسیون قضایی با افزودن «ماده مکرر ۵۱۲»، در صورت وقوع رخدادی در جامعه، تا زمانی که مراجع رسمی درباره آن اظهارنظر نکرده‌اند، افراد مشهور و سلبریتیها نباید درباره آن موضوع اظهارنظر کنند و اگر موضع‌گیری یا اظهارنظرشان «با روایت مراجع رسمی تفاوت داشته باشد»، هرچند درست باشد، «جرم محسوب می‌شود» و برای آن «مجازات درجه سه» تجویز شده است.
در درجه‌بندی‌های مجازات‌ها در قانون مجازات اسلامی مجازات تعزیری درجه سه شامل «حبس بیشتر از ده تا پانزده سال» و «جزای نقدی بیشتر از سیصد و شصت میلیون ریال تا پانصد و پنجاه میلیون ریال» است.
بنا بر یک تبصره ماده مکرر ۵۱۲، «اشخاص مذکور به استناد این ماده علاوه بر مجازات‌های مذکور به مدت پنج تا ۱۰ سال به محرومیت از حقوق اجتماعی و ممنوعیت به شغل و حرفه‌ای که منجر به شهرت آنها شده است، محکوم می‌شوند.»
پیش از این موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی ادعا کرده بود که «در ماجرای مهسا امینی» برخی افراد مشهور «آمدند و دروغ گفتند که ایشان مورد ضرب و شتم قرار گرفته و غیره. این دروغ بود؛ وقتی فلان نماینده بر این اساس نظری می‌دهد، دروغ گفته است.»
غضنفرآبادی گفته بود: «مثلا شایعه‌ای مطرح شده و هنوز مقام رسمی در مورد آن اظهارنظری نکرده، اگر اظهارنظر فرد یا تحلیلش بر مبنای شایعه دروغ باشد و بدون استناد بر واقعیت باشد، مشمول این طرح می‌شود.»
در جریان این دوره از اعتراضات سراسری ایران که پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت نیروی انتظامی آغاز شده، چهره‌های ورزشی و فرهنگی به طور گسترده از معترضان حمایت کردند و با برخوردهای قضایی و امنیتی مواجه شدند.
احضار علی دایی و صادق زیباکلام و بازداشت ترانه علیدوستی با همین نوع بهانه‌ها صورت گرفت. همچنین محسن برهانی، حقوقدان و استاد حقوق دانشگاه تهران پس از انتقاد از صدور و اجرای احکام اعدام برای معترضان، از کار اخراج شد.
در روزهای گذشته کاربران شبکه‌های اجتماعی با استفاده از هشتگ «طرح خفقان» به تهیه چنین طرحی توسط نمایندگان مجلس واکنش نشان دادند.
برگفته ای از سایت صدای امریکا بخش فارسی، ۳۰ ژانویه ۲۰۲۳