به گفته دیپلمات‌های شرکت‌کننده در مذاکرات برجام، ایالات متحده آمریکا و متحدان اروپایی‌اش بر سر واکنش به غنی‌سازی اورانیوم با خلوص نزدیک به درجه تسلیحاتی در ایران، دچار اختلاف نظر شده‌اند. به نوشته وال‌استریت ژورنال، بریتانیا، فرانسه و آلمان خواستار محکوم کردن اقدام تهران‌اند و دولت بایدن تمایلی به محکوم کردن آن ندارد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این هفته اعلام کرد که ایران در هفته‌های اخیر اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۸۴ درصد تولید کرده است که اندکی کمتر از خلوص ۹۰ درصدی موردنیاز برای سوخت هسته‌ای با درجه تسلیحاتی است.
تولید اورانیوم غنی‌شده با خلوص تسلیحاتی می‌تواند جرقه بحران بر سر برنامه هسته‌ای تهران را روشن کند.
دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که این اقدام خطری بالقوه برای از بین بردن کامل توافق برجام است. مقام‌های اسرائیلی غنی‌سازی با درجه تسلیحاتی را خط قرمز می‌دانند، هرچند موضع خود درباره پاسخ به این اقدام تهران را به شکل علنی اعلام نکرده‌اند. واشینگتن از مدت‌ها قبل به جمهوری اسلامی ایران هشدار داده بود که از آستانه غنی‌سازی تسلیحاتی عبور نکند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که مذاکرات با تهران درباره آنچه اتفاق افتاده ادامه دارد. وال‌استریت ژورنال به نقل از مقام‌های نزدیک به آژانس نوشت که نمی‌توانند با قاطعیت بگویند که آیا غنی‌سازی ۸۴ درصدی در ایران تصادفی بوده یا عمدا انجام شده است. تهران گفته که تولید اورانیوم با این درجه خلوص ناخواسته انجام شده است.
گزارش این هفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ایران اورانیوم با خلوص بالای نزدیک به درجه تسلیحاتی را ذخیره نمی‌کند و کماکان در حال تولید اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی در تاسیسات فردو است؛ درجه‌ای که بالا است، اما خطرش کمتر است.
وقتی که خبر کشف اورانیوم ۸۴ درصدی برای اولین بار در رسانه‌ها اعلام شد، مقام‌های اروپایی هشدار دادند که چنین سطحی از غنی‌سازی اورانیوم در ایران، «یک پیشرفت بی‌سابقه و بسیار جدی» است.
وال‌استریت ژورنال روز پنجشنبه دوم مارس به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت که بریتانیا، فرانسه و آلمان مایل‌اند در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تصویب قطعنامه‌ای درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، آن را محکوم کنند.
شورای حکام می‌تواند مسئله را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد، هرچند در موارد قبلی مشابه، موضوع به شورای امنیت ارجاع نشد.
مقام‌های دولت جو بایدن در ایالات متحده هرچند هنوز تصمیم نهایی خود را نگرفته‌اند، اما با محکوم کردن تهران مخالف‌اند. واشینگتن می‌خواهد ببیند که آژانس درباره تولید اورانیوم بسیار غنی‌شده چه تصمیمی می‌گیرد.
مقام‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست قبلی در ماه نوامبر، ایران را محکوم کرده بودند. وال‌استریت ژورنال نوشت بعید است که کشورهای اروپایی بدون حمایت آمریکایی‌ها قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کنند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، پیش‌تر در روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت که واشینگتن به رایزنی با شرکای خود ادامه خواهد داد «تا کاری که موثرترین اقدام برای رسیدگی به چالش هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران پیش از نشست شورای حکام آژانس باشد را انجام دهیم.»
در صورتی که آژانس به نتیجه روشنی درباره قصد ایران برای تولید اورانیوم با غلظت نزدیک به تسلیحاتی برسد، ایالات متحده و شرکایش می‌توانند خواستار تشکیل جلسه فوق‌العاده شورای حکام شوند.
در موارد قبلی، اقدام آژانس در سرزنش و محکوم کردن افزایش فعالیت‌های هسته‌ای در ایران با واکنش تند و عصبانیت مقام‌های جمهوری اسلامی مواجه شد؛ تهران فعالیت‌هایش را افزایش داد و نظارت بازرسان آژانس را محدود کرد.
در ماه گذشته میلادی در نشست امنیتی مونیخ، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده و همتایان بریتایایی، فرانسوی و آلمانی او، مقام‌های ارشد را به بررسی گزینه‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از پیشبرد برنامه اتمی تهران موظف کردند.
دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی می‌گویند با توجه به سرکوب بی‌رحمانه معترضان ضد حکومتی در ایران و حمایت تهران از جنگ روسیه در اوکراین، مذاکرات تازه برای احیای برجام در دستور کار نیست.
مقام‌های آمریکایی می‌گویند که ایران بیش از ۶۰ درصد مواد کافی برای تولید یک سلاح هسته‌ای را در اختیار دارد و در صورت غنی‌سازی بیشتر تا حد تسلیحات، تنها چند هفته با ساخت بمب فاصله دارد.
ویلیام برنز، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) هفته گذشته گفت که این سازمان باور ندارد که ایران تصمیم گرفته است کار برای ساخت سلاح اتمی را از سر بگیرد.
کشف اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۸۴ درصد، تازه‌ترین درگیری میان جمهوری اسلامی و آژانس است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند روز پیش گزارش داد که در ۲۲ ژانویه، یک روز پس از آنکه متوجه شد ایران آبشارهایی پیشرفته سانتریفیوژ را بدون اطلاع آژانس فعال کرده، نمونه‌هایی را از تاسیسات فردو گرفته است.
آژانس همچنین می‌گوید که تهران با تحقیقات آژانس درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و کشف‌شده در تهران همکاری نمی‌کند.
آثار اورانیوم ۸۴ درصدی در آبشاری کشف شد که ایران بدون اطلاع آژانس فعال کرده بود. دیپلمات‌ها می‌گویند که هدف از این کار تولید کارآمدتر اورانیوم بسیار غنی‌شده و احتمالا آزمایش مسیرهای تولید مواد تسلیحاتی بوده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۳ مارس۲۰۲۳