هرانا-اخبار نقض حقوق بشر در تیر ماه ۹۸ با بیش از ۳۰ مورد اعدام ، بازداشت فعالان مدنی،اتنیک‌ها و اقلیت های مذهبی، همچنین محکومیتهای گسترده آنان، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، نقض حقوق زنان و کودکان، تجمعات کارگری و اصناف بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
تیر ماه ۹۸ با بیش از ۳۰ اعدام همچنان بازگو کننده نقض حقوق بشر و نقض حق حیات در ایران است.
از مهمترین اخبار اعدام ها در این ماه میتوان به خبر اعدام کارمند سابق هوا و فضای سپاه در زندان رجایی شهر کرج اشاره کرد.
اعدام های فراقانونی و گروهی زندانیان سیاسی در دهه شصت واقعیتی انکار ناپذیر و در عین حال تلخ از تاریخ معاصر ایران و زخمی کهنه بر پیکر جامعه است. محل دفن شماری از این اعدام شدگان در ضلع شمال غربی شهر کازرون آخرین نمونه این محل ها است که به نیت “مستندسازی و حفظ اسناد جنایت علیه بشریت به هدف دادرسی” در این ماه توسط مجموعه فعالان حقوق بشر به شناسایی و معرفی شد.
اواخر ماه گذشته، آئین نامه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو و قصاص نفس توسط رئیس قوه قضائیه ابلاغ شد. تصویب یک قانون جنجالی در این آئین نامه در زمینه پیوند اعضای محکومان به اعدام در ایران، نگرانی هایی را نسبت به این موضوع به وجود آورده است. در این باره رئیس جامعه جراحان ایران ضمن اعتراض به استفاده از اعضای بدن محکومان به اعدام گفته است که “شخصا هرگز حاضر به استفاده از این شیوه مذموم نخواهم بود و مطمئنم بسیاری از همکاران شریف و بلند آوازه ام نیز در چنین احساسی شریک می‌باشند”.
دکتر علی جعفریان رییس بخش پیوند کبد بیمارستان امام خمینی نیز گفت پیوند اعضای محکومان به اعدام اخلاقی نیست و مشکل تعداد اعدامی ها را حل نمی کند. رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز اهدای عضو تحت فشار، غیر اخلاقی دانست.
از دیگر اخبار در این زمینه میتوان به صدور حکم اعدام برای برخی متهمان به جاسوسی برای امریکا اشاره کرد.
آزادی اندیشه و بیان
نقض آزادی اندیشه و بیان در ایران در تیر ماه امسال نیز به صورت گسترده در نقاط مختلف کشور ادامه داشت. که در این باره میتوان به احضارها، بازداشت‌ها و محکومیتهای متعدد اشاره کرد.
ازجمله مهمترین بازداشت‌ها میتوان به بازداشت زرتشت احمدی راغب، بهزاد همایونی، محمد نوری زاد، راحله احمدی، صدیقه مرادی، همسرش و یک شهروند دیگر، هانی و هود یازرلو، محمدولی غلام نژاد، محمد مهدوی فر، فرنگیس مظلوم، فریبا عادل خواه و مولود حاجی زاده اشاره کرد.
همچنین در این ماه جواد لاری به ۶ سال حبس، لیلا حسین زاده به به ۳ سال و ۶ ماه حبس، محمد نجفی، به دو سال حبس، امیرمهدی جلایری به سه سال حبس، ۱۸ فعال مدنی مجموعاً به ۴۸ سال و ۶ ماه حبس تعلیقی و ۶ ماه حبس تعزیری، محمدرضا خاتمی به ۲ سال حبس، گلرخ ابراهیمی ایرایی به ۳ سال و ۷ ماه حبس، آتنا دائمی به ۳ سال و ۷ ماه حبس، عضو شورای شهر اصفهان به ۲ سال حبس و محمد میرزایی به ۱۰ سال حبس محکوم شدند.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه در تیر ماه میتوان از احضار و برگزاری دادگاه وحید فریدونی، فرهاد شیخی، پرستو صالحی و توقیف پایگاه خبری چیچیست خبر و وب سایت خبری “یول پرس” و نشریه “آچیق یول” یاد کرد.
زندان
زندانهای ایران در این ماه نیز با تنش‌ها، اعمال محدودیت‌ها و محرومیت‌های بسیاری همراه بود.
حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهمترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود. در این ماه روئین عطوفت، آرش صادقی، محمد حبیبی، مجید اسدی، محمد بنازاده امیرخیزی، محمد نظری، محمد ابراهیمی، مرضیه امیری و هانی یازرلو از خدمات درمانی کافی محروم بودند.
مسولیت حفظ جان زندانیان در زندان ها به عهده مسئولان مربوطه ست. عدم رسیدگی پزشکی در بسیاری موارد منجر به مرگ زندانیان می شود. در این ماه زندانی سه زندانی در زندان های زندان اوین، زندان گچساران و زندان ارومیه جان خود را از دست دادند.
همینطور دو مورد مرگ مشکوک در این ماه رخ داد که علت آنها مشخص نیست. مرگ مشکوک بنیامین آلبوغبیش در بازداشتگاه اطلاعات اهواز و یک زندانی محکوم به اعدام در زندان سیرجان از جمله این موارد هستند.
اعتصاب غذا از مواردی است که زندانی به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌اش به آن چنگ می‌زند. در این ماه امیرحسین محمدی فرد و ساناز اله یاری در زندان اوین، حسن رشیدی در زندان رجایی شهر، امید خاکی در زندان دیزل آباد، ۶ زندانی در اوین، سیامک میرزایی در زندان اوین، بشیر پیرماوانه و رحمی تورگوت ، ولی خان محمد، زندانی تبعه افغانستان و هادی رستمی در زندان ارومیه دست به اعتصاب غذا زدند.
ضرب و شتم زندانی نقض فاحش حقوق زندانی به شمار می رود. در این ماه مهدی کوخیان، آمنه ظاهری ساری، ندا ناجی و امیرحسین محمدی فرد مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
تداوم بی خبری از یک شهروند بازداشت شده زرآبادی پس از ۹ ماه و تداوم بلاتکلیفی مژگان صیامی و النا اله وردی را نیز در اخبار این ماه شاهد بودیم.
از دیگر مهمترین اخبار زندانیان در این ماه میتوان به تحصن سپیده قلیان در مقابل دفتر مدیریت زندان قرچک، محرومیت زندانیان اهل سنت از برگزاری نماز جماعت در زندانهای زابل و سیرجان و محرومیت از دسترسی به وکیل مرضیه امیری اشاره کرد.
گفتنی است هرانا در این ماه گزارشاتی از از وضعیت نامناسب زندانیان زندان زاهدان، بازرسی خارج از عرف، تخریب و توقیف لوازم زندانیان سیاسی در زندان ارومیه، مشکلات و جدیدترین لیست اسامی زندانیان سیاسی بند زنان زندان اوین و مشکلات و جدیدترین لیست زندانیان سیاسی زندان رجایی شهر کرج را منتشر کرده است.
اقلیت های ملی و مذهبی
اتنیک ها در تیر ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها و محکومیت های بسیاری بودند.
در این ماه میرموسی ضیاء گرگری در نقده، سجاد شهیری در نقده، دو شهروند در بوکان و سلماس، دو شهروند در مهاباد و خوی، سه شهروند در اشنویه، دو شهروند در کامیاران، یک شهروند در خوزستان، ۹ شهروند در استان کرمانشاه، یک شهروند در دهگلان، دو شهروند در کرمانشاه، دو شهروند در سقز و ۱۸ شهروند در سنندج، ارومیه، مریوان، میاندوآب، بوکان، مهاباد و اشنویه بازداشت شدند.
همچنین کاظم صفابخش به ۱۳ سال حبس، یک شهروند در سنندج به ۳ ماه حبس، مجتبی پروین به ۹۱ روز حبس، محمد پتایش را به ۷ سال حبس، عباس لسانی به ۸ سال حبس و تبعید، توحید امیرامینی و کیانوش اصلانی جمعا به ۱۴ سال حبس و سهند معالی به یک سال حبس محکوم شدند.
اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.
۸ نوکیش مسیحی در بوشهر بازداشت شدند. همچنین ۹ شهروند بهایی به ۵۴ سال حبس ، سوفیا مبینی، شهروند بهایی به ۱۰ سال حبس و معین محمدی، شهروند بهایی به تحمل کیفر از طریق پابند الکترونیکی محکوم شدند.
همچنین سیما بهروزی، شهروند بهایی و الهه سمیع زاده شهروندان بهایی، ۷ زندانی سنی مذهب در تهران، یک روحانی اهل سنت در روستای بژی از توابع شهر بانه، امام جمعه اهل سنت نصیرآباد و یک روحانی اهل سنت در اداره اطلاعات زاهدان به مراکز قضایی و امنیتی احضار شدند.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به پلمب مرکز سالمندان بهایی در گلشهر کرج و احضار مدیریت مجموعه به دادستانی، تفتیش منازل، ضبط لوازم و احضار ۱۲ شهروند بهایی در شاهین شهر اصفهان و ممانعت از عزیمت یک روحانی اهل سنت به حج توسط نیروهای امنیتی اشاره کرد.
حقوق کودک
در این ماه با مداخله دادستانی و فرمانداری شهرستان سیرجان، از ازدواج دختربچه ۱۰ ساله با پسر ۲۳ ساله ممانعت به عمل آمد. اما سردفتر دفترخانه ای که در سیرجان اقدام به ثبت ازدواج یک دختر ۱۰ کرده بود، از بتول هاشمی، صاحب امتیاز نشریه “سخن تازه” که برای اولین بار این موضوع را علنی کرد، شکایت کرده است.
یک دختربچه اهل روستای کشاری از توابع شهرستان سرباز که به دلیل قطعی آب شرب روستا، جهت برداشت آب به برکه محل زیست تمساح ها نزدیک شده بود، مورد حمله یک تمساح قرار گرفت و از ناحیه دست آسیب جدی دید.
آزار جنسی دو کودک در بوشهر و بوکان، آزار جسمی دختر ۶ ساله در قزوین و کودک ۵ ماهه در مشهد، قتل دختر ۷ ساله توسط پدر در شهرستان جم، خودکشی یک قربانی کودک همسری در مشهد و اقدام به خودکشی سه نوجوان اراک، رشت و تهران از دیگر مهمترین اخبار کودکان در این ماه بودند.
لازم به ذکر است متهمان یک پرونده کودک آزاری در کرمان، که در دیماه سال گذشته با انتشار ویدئویی در فضای مجازی ۲ کودک کار را مجبور به خوردن گل کرده و از این کار خود فیلم گرفته بود، محاکمه و در مجموع به یک سال و شش ماه حبس محکوم شدند
زنان
در پی انتشار ویدیویی در فضای مجازی مبنی بر ضرب و شتم و بازداشت یک دختر جوان در پارک پلیس تهرانپارس توسط دو مامور لباس شخصی و بازداشت چهار تن از دوستان وی، رییس پلیس پایتخت از دستگیری و عزل دو مامور متخلف در ماجرای ضرب و شتم و بازداشت دختری در پارک پلیس تهرانپارس خبر داد.اما چندی بعد به دستور فرمانده نیروی انتظامی، رئیس پلیس تهران از عملکرد مأموران سرکلانتری چهارم این شهر قدردانی کرده و به آنها لوح تقدیر و هدایای نقدی داده است.
در این ماه مریم محمدی، فعال حقوق زنان و فاطمه محمدی، زندانی سیاسی سابق در ارتباط با موضوع حجاب و نهی از منکر بازداشت شدند.
همچنین کیفرخواست پرونده یاسمن آریانی، منیره عربشاهی و مژگان کشاورز و فرشته دیدنی به آنان ابلاغ شد.
از دیگر اخبار زنان میتوان به خودسوزی و جان باختن یک زن ۲۴ ساله در آران و بیدگل اشاره کرد.
کارگران و اصناف
کارفرمای مجتمع کشت و صنعت نیشکر هفت تپه، قرارداد اسماعیل بخشی، فعال کارگری با این شرکت را لغو و حقوق ماهانه وی را قطع کرده است. گفته می شود که این اقدام به دستور نهادهای امنیتی صورت گرفته است.
حمیدرضا رحمتی، عضو کانون صنفی معلمان اصفهان به تحمل ۳ سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق در ملا عام و پرداخت بیست میلیون ریال جزای نقدی محکوم شد. همینطور هیات تجدید نظر رسیدگی به تخلفات اداری آموزش و پرورش حکم ۶ ماه انفصال از خدمت محمدحسین سپهری، فعال صنفی معلمان اهل مشهد را تایید کرد.
همچنین در این ماه هوشنگ کوشکی، فعال صنفی معلمان در شهر معمولان استان لرستان، نیروهای امنیتی بازداشت شد. همچنین پروین محمدی و علی نجاتی به دادگاه احضار شدند.
بهداشت و محیط زیست
سخنگوی قوه قضاییه در اواخر این ماه از تفهیم اتهام متهمین پرونده فعالان محیط زیست بازداشتی و آغاز رسیدگی دادگاه به این پرونده خبر داد.
در این باره، بیش از ۱۰۰ تن از اعضای جامعه علمی ایران، خانواده فعالان محیط زیست بازداشتی، ۹۰ انجمن محیط زیستی و نرگس محمدی خواهان آزادی و رسیدگی عادلانه به پرونده فعالان محیط زیست بازداشتی شدند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفت ۲۱۵ نفر در شهرستان های زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز به دلیل عوارض تنفسی، چشمی و قلبی ناشی از طوفان گرد و خاک راهی مراکز درمانی شدند.
سه واحد صنعتی آلاینده محیط زیست در شهرستان اشکذر در استان یزد با حکم قضایی تعطیل شدند.
جمعی از دوستداران محیط زیست و اعضای پویش نجات کوه بیرمی شهرستان دشتی واقع در استان بوشهر، در اعتراض به فعالیت واحد معدنی سنگ مرمریت این منطقه، اقدام به برگزاری تجمع اعتراضی کردند.
حقوق فرهنگی
محمد رسول اف کارگردان سینما به یک سال حبس و حسین جنتی شاعر غزل سرا به ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شدند.
همچنین محمدجواد حق شناس، عضو شورای شهر تهران به دلیل انتشار “ربنا” در صفحه شخصی خود با صدای لیلا تهرانچیان به دادسرای ارشاد احضار شد.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمنیه میتوان به توقیف نمایش “مادر”، لغو کنسرت سیروان خسروی و ممانعت از اجرای موسیقی خوانندگان زن در ارومیه اشاره کرد.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
در تیر ماه دو کولبر در مناطق مرزی بانه، یک کولبر در سردشت، یک کولبر در خوی،۲ کولبر در سردشت و ۳ کولبر نودشه و پیرانشهر کشته و زخمی شدند.
همچنین یک شهروند در جالق، ۴ شهروند در مناطق مرزی، دو سوخت‌بر در مناطق مرزی سراوان و یک سوخت‌بر در سراوان در اثر شلیک نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.
انفجار مین و خمپاره جنگی در بوکان، گنبد کاووس و ایلام دست کم ۶ کشته و زخمی برجای گذاشت.
از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به اجرای حکم شلاق در ملا عام یک متهم در اهواز، بازداشت ۱۱ شهروند در کرج به دلیل “گرداندن سگ”، اسیدپاشی به یک وکیل دادگستری در یوسف آباد تهران و محکومیت یک کودک-مجرم در ورامین به تحمل ۱۰۰ ضربه شلاق اشاره کرد.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در تیر ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی ست که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.
از مهمترین خبرها که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت میتوان از ضرب و شتم یک دختر جوان در پارک پلیس تهران و شرایط بازداشتیان روز کارگر و متهمان اعتراضات هفت تپه در زندان؛ یاد کرد.
۲– گزارشاتی که علی‌رغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً باکم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.
از مهمترین خبرها که در این ماه شایسته توجه بیشتر در رسانه و در بین مردم بودند میتوان به ابلاغ آئین نامه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو و قصاص نفس پیوند که در آن پیوند اعضای محکومان به اعدام را مجاز می داند؛ و گستردگی عدم دسترسی به خدمات پزشکی زندانیان در زندان ها اشاره کرد.