نیلوفر لنگر
دبیر شورای ملی زعفران ایران، در گفت‌وگو با وب‌سایت تجارت‌نیوز، گفت که پس از سلطه طالبان بر افغانستان، مقدار زیادی از زعفران ایرانی به‌طور غیرقانونی به افغانستان قاچاق می‌شود. او افزود که طالبان این محصول را با نام و برند ملی افغانستان به بازارهای دیگر عرضه می‌کنند.
بر اساس گفته‌های فرشید منوچهری، دبیر شورای ملی زعفران ایران، در سال‌های اخیر نمودار صادرات زعفران ایران سیر نزولی داشته است. پیش از این، مواردی از صادرات زعفران ایرانی از طرف کشورهای ترکیه و اسپانیا مطرح شده بود. اما اکنون مقام‌های ایرانی مدعی‌اند که مقدار زیادی از زعفران ایران، در بازارهای آزاد به دست قاچاقچیان می‌رسند و به افغانستان فرستاده می‌شوند.
آمار رسمی نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد از زعفران ایران به شکل خام و فله‌ای، از کشور خارج می‌شود که در این صورت تنها ۱۰ درصد از زعفران این کشور در داخل بسته‌بندی شده است و به نام ایران به فروش می‌رسد. علاوه بر این، گزارش‌ها نشان می‌دهند که بخش بزرگی از زعفران ایران نیز به صورت قاچاق به افغانستان فرستاده می‌شود و در آنجا بسته‌بندی شده و به نام افغانستان به فروش می‌رسد.
دبیر شورای ملی زعفران ایران همچنین افزود که قاچاقچیان زعفران ایران را با قیمت صادرکننده رسمی از بازارهای ایران خریداری می‌کنند، اما بقیه مراحل صادرات رسمی را طی نمی‌کنند و تعرفه‌های گمرکی، هزینه‌های مجوز صادرات و مواردی از این دست را نمی‌پردازند. او درضمن گفت که سود بزرگی از درک زعفران برای قاچاقچیان از آنجا بدست می‌آید که ارز مورد نیاز در مبادله این محصول را از طریق صرافی‌ها انتقال می‌دهند و وارد سیستم رسمی بانکی نمی‌کنند. این در حالی است که صادرکنندگان رسمی باید این هزینه‌ها را پرداخت کنند.
در همین حال، طالبان در ماه فوریه ۲۰۲۳، میزان صادرات افغانستان به کشورهای دیگر را بالغ بر یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار گزارش کردند. نورالدین عزیزی، وزیر تجارت و صنعت اداره طالبان، گفت که در سال ۱۴۰۱ خورشیدی، میزان صادرات از افغانستان به طرز چشمگیری افزایش یافته و بیشترین محصولات صادرشده نیز زغال سنگ، زعفران، و میوه‌های خشک و آجیل بوده است.
البته کشت و تولید زعفران در افغانستان نیز در سال‌های اخیر رونق چشمگیری داشت و زعفران این کشور در بازارهای جهانی در کنار گونه‌های مرغوب زعفران قرار داشته است. در یک سال و ۹ ماه اخیر نیز طالبان مدعی شدند که صادرات زعفران از افغانستان افزایش یافته است و دلیل آن را تسهیل در کار زعفران‌کاران در غرب افغانستان عنوان کردند. اما بعید به نظر نمی‌رسد که در بخشی از این صادرات رد پای زعفران قاچاق‌شده ایرانی نیز وجود داشته باشد.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی ، ۱۶ آپریل ۲۰۲۳