تصاویر تلسکوپ فضایی جیمز وب شناخت بشر از تکامل کیهان را به چالش کشید

دانشمندان می‌گویند تصاویری که تلسکوپ فضایی جیمز وب از کهکشان‌های نخستین جهان گرفته است با نظریه‌های رایج کیهان‌شناسی در تضاد است و توضیح آن‌ها با مدل استاندارد کیهان‌شناسی تطبیق نمی‌کند.

مشاهدات تلسکوپ جیمز وب از ۶ کهکشان که در سال‌های ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ (انفجار بزرگ) تشکیل شده‌اند نشان می‌دهد هر یک از آن‌ها جرمی بیشتر از ۱۰ میلیارد خورشید دارد. همچنین یکی از کهکشان‌های کشف شده از کهکشان راه شیری پرجرم‌تر است، در حالی است که کهکشان ما میلیاردها سال برای شکل‌گیری و رشد زمان در اختیار داشته است.

در واقع اگر مدل استاندارد کیهان‌شناسی را بپذیریم، وجود این کهکشان‌ها محل سوال است چرا که خیلی زود پس از انفجار به اندازه‌ای بسیار عظیم رسیده‌اند.

مایک بویلان کولچین، استادیار نجوم در دانشگاه تگزاس در آستین، در این باره می‌گوید: «اگر حق با این اجرام باشد، ما در قلمروی ناشناخته‌ای به سر می‌بریم و به چیز بسیار جدیدی در مورد شکل‌گیری کهکشان‌ها یا تغییر در کیهان‌شناسی نیاز خواهیم داشت. یکی از جدی‌ترین احتمالات این است که جهان در مدت کوتاهی پس از انفجار بزرگ سریع‌تر از آنچه ما پیش بینی می‌کنیم منبسط شده که در نتیجه ممکن است به نیروها و ذرات جدیدی نیاز داشته باشد.»

برای اینکه کهکشان‌ها با چنین سرعتی شکل بگیرند، باید نزدیک به ۱۰۰ درصد گاز موجود در خود را به ستاره تبدیل کنند. امری که با نظریه‌های فعلی ناسازگار است.

آقای کولچین در این باره می‌گوید: «ما معمولاً شاهد تبدیل حداکثر ۱۰ درصد گاز کهکشانی به ستاره هستیم. بنابراین تبدیل ۱۰۰ درصد گاز به ستاره از نظر فنی درست در لبه آن چیزی است که از نظر تئوری امکان‌پذیر است.»

دانشمندان می‌گویند اگر جرم و زمان شکل‌گیری این کهکشان‌ها تایید شود آن گاه تغییرات اساسی در مدل حاکم کیهان‌شناسی باید اعمال شود.

مدل استاندارد کیهان‌شناسی که از اواخر دهه نود میلادی به نظریه غالب میان اخترشناسان تبدیل شده یک مدل ساده است که ویژگی‌های کیهان را، از ساختار تابش زمینه کیهانی تا انبساط شتابدار آن، بر پایه نظریه نسبیت عام انیشتین در خصوص گرانش توضیح می‌دهد.

در واقع اگر راه‌های دیگر و سریع‌تری برای تشکیل کهکشان‌ها وجود داشته باشد، نسبت به آنچه مدل استاندارد اجازه می‌دهد، اخترشناسان باید تفکر غالب خود را تغییر دهند. همچنین اگر ماده بیشتری برای تشکیل ستارگان و کهکشان‌ها در کیهان اولیه نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد در دسترس بوده باز هم مدل استاندارد باید تغییر کند.

تایید دقیق تخمین‌های فعلی درباره جرم کهکشان‌های تازه‌ کشف‌شده و زمان تشکیل آن‌ها نیاز به طیف‌سنجی دارد. دانشمندان می‌گویند ممکن است سیاه‌چاله‌های مرکزی پرجرم کهکشان‌های مجاورشان را گرم‌تر و درنتیجه درخشان‌تر کرده باشند به طوری که بزرگ‌تر از آنچه هستند به نظر برسند.

قرار است تلسکوپ فضایی جیمز وب در چارچوب پروژه‌ای متعلق به مرکز اخترشناسی دانشگاه آستین تگزاس بر منطقه‌ای از کیهان تمرکز کند که انتظار می‌رود هزاران کهکشان اولیه را در دل خود داشته باشد.

دکتر کولچین در این باره گفت: «این برای کشف کمیاب‌ترین و پرجرم‌ترین کهکشان‌های ایجاد شده در ابتدای کیهان ایده‌آل خواهد بود و به ما خواهد گفت که بزرگ‌ترین کهکشان‌ها و سیاه‌چاله‌ها چگونه در آغاز پیدایش کیهان چگونه به‌سرعت پدید آمده‌اند.»

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «اخترشناسی نیچر» منتشر شده است.

برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۱۷ آپریل ۲۰۲۳