چه سرکوب از سوی حاکمان خودکامه باشد و چه دست شبه‌نظامیان شورشی در سانسور کردن در کار باشد، به هرحال آزادی گزارش اخبار در خاورمیانه به شدت محدودتر از قبل شده است. آزادی مطبوعات در بیش از نیمی از کشورهای خاورمیانه در وضعیت «بسیار وخیم» طبقه‌بندی شده است.
بر اساس جدیدترین گزارش سالانه «گزارشگران بدون مرز» که روز سوم مه منتشر شده است، وضعیت آزادی مطبوعات در ایران و سایر کشورهای خاورمیانه به هیچ وجه در جایگاه مناسبی قرار ندارد.
گزارش سالانه فهرست آزادی مطبوعات جهانی که فضای روزنامه‌نگاری را در ۱۸۰ کشور و منطقه ارزیابی می‌کند وضعیت در ۳۱ کشور را «بسیار وخیم»، در ۴۲ کشور را «دشوار»، در ۵۵ کشور را «مشکل‌ساز» و ۵۲ کشور را «خوب» یا «رضایت‌بخش» ارزیابی کرده است.
طبق این رتبه‌بندی، نروژ برای هفتمین سال متوالی در رتبه اول این فهرست قرار گرفت. اما، برخلاف همیشه یک کشور غیراسکاندیناوی در رتبه دوم قرار گرفت و آن کشوری نیست جز جمهوری ایرلند که با چهار پله صعود بالاتر از دانمارک جای گرفته است.
ایران در جمع کشورهای آسیایی در قعر جدول
جایگاه‌های انتهای فهرست آزادی مطبوعات را کشورهای آسیایی اشغال کردند. ویتنام با رتبه ۱۷۸ تقریبا سرکوب خبرنگاران و مفسران مستقل را به حد اعلا رسانده است. چین به عنوان بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران در جهان با تنزل چهار پله‌ای در رتبه ۱۷۹ قرار دارد؛ و کره شمالی نیز در قعر جدول جا خوش کرده است.
اما وضعیت برای روزنامه‌نگاران در ایران نیز مساعد نیست. از زمان آغاز موج اعتراضات در واکنش به درگذشت مهسا امینی، ایران به عنوان یکی از سرکوبگرترین کشورهای جهان از نظر آزادی مطبوعات قلمداد شده است؛ به‌طوری که هم‌اکنون ایران یکی از بزرگترین زندان‌های روزنامه‌نگاران در جهان به حساب می‌آید.
بعد از اعتراضات جنبش «زن،زندگی، آزادی»، مقامات ایران آزار و اذیت روزنامه‌نگاران را تشدید کرده و بیش از هفتاد تن از آن‌ها را دستگیر کرده‌اند.
بر اساس جدیدترین آمار سازمان گزارشگران بدون مرز، در حال حاضر تعداد ۲۵ روزنامه‌نگار در ایران تحت بازداشت قرار دارند. پیش‌تر در تاریخ ۳۰ دسامبر ۲۰۲۲، این سازمان تعداد روزنامه‌نگاران بازداشتی را ۴۷ نفر اعلام کرده بود که برخی از آن‌ها در جریان عفو گسترده در ایران آزاد شده‌اند.
بر این اساس، امسال ایران با یک پله صعود نسبت به گزارش سال ۲۰۲۲، در جایگاه ۱۷۷امین کشور جهان به لحاظ آزادی مطبوعاتی طبقه‌بندی شد.
عربستان سعودی نیز در جمع ده کشور آخر این رتبه‌بندی قرار دارد. گزارشگران بدون مرز ضمن قرار دادن عربستان در جایگاه ۱۷۰ام آورده است که «پادشاهی سعودی از مصونیت ولیعهد در ارتباط با قتل خاشقجی دل و جرأت بیشتری یافته است، و در نتیجه به سرکوب روزنامه‌نگاران، محکوم کردن آن‌ها به حبس‌های طولانی‌مدت، ممنوعیت خروج از کشور و نظارت دقیق بر آن‌ها حتی در خارج از کشور ادامه می‌دهد.»
سوریه با رتبه ۱۷۵ همچنان یکی از خطرناک‌ترین کشورهای جهان برای خبرنگارانی است که در آتش متقابل بین نیروهای دولت بشار اسد، شبه نظامیان و مداخلات ترکیه گیر افتاده‌اند. این کشور همچنان بیشترین تعداد روزنامه‌نگاران گروگان‌گرفته‌شده را دارد.
یونان در پایین‌ترین جایگاه بین کشورهای اتحادیه اروپا
در بین کشورهای اروپایی یونان و آلبانی دارای وضعیت مناسبی به لحاظ آزادی مطبوعات نیستند. به‌طوری که در یونان (در رتبه ۱۰۷)، جاسوسی از روزنامه‌نگاران توسط سازمان‌های اطلاعاتی و با استفاده از نرم‌افزار جاسوسی Predator بزرگترین نقض آزادی مطبوعات در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ بود و به همین جهت است که یونان در فهرست سال ۲۰۲۳ کمترین رتبه را در بین کشورهای اتحادیه اروپا به خود اختصاص داده است.
در آلبانی نیز براساس دستور دفتر دادستانی در خصوص اعمال محدودیت‌هایی برای پوشش خبری اسناد برملا شده از حمله سایبری با منشاء ایرانی، آزادی مطبوعاتی در رتبه ۹۶ قرار دارد.
روز سوم مه روز جهانی آزادی مطبوعات نام دارد.
برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی،۴ می۲۰۲۳