محمدعلی سپانلو، شاعر و مترجم و پژوهش‌گر و از بنیادگذاران کانون نویسندگان ایران، در ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ درگذشت.
او از سال ۱۳۳۸ که در دانشگاه تهران درس حقوق می‌خواند به مسایل سیاسی بی‌توجه نبود و در اعتراضات جنبش دانشجویی شرکت می‌کرد. در اوایل دهه‌ی ۱۳۴۰ با جمعی از شاعران و نویسندگان که سودای انقلاب ادبی در سر می‌پروراندند، همراه شد و گروه《طرفه》را بنیاد نهادند.
روحیه‌ی نقاد و نوگرا و حقیقت‌جوی او با سانسور و محدودیت آزادی بیان سازگار نمی‌شد، بنابراین از همان سال ۱۳۴۶ که تحریم کنگره‌ی فرمایشی نویسندگان و شعرا و مترجمان ایران زمینه‌‌ی تأسیس کانون نویسندگان ایران را فراهم ساخت، سپانلو در جمع نویسندگان آزادی‌خواه حضوری فعال و تأثیرگذار داشت. این همراهی با کانون سال‌ها با حضور در نشست‌ها و فعالیت‌ها و بزنگاه‌های تاریخی کانون ازجمله جمع‌آوری امضا برای متن «۱۳۴ نویسنده» ادامه یافت.
سپانلو در دو نوبت در سال‌های ۱۳۷۷ و ۱۲۷۹ به عضویت هیئت دبیران کانون درآمد. همین همراهی مستمر به یاری حافظه‌ی درخشان او آمد تا یکی از چند تاریخچه‌ی معتبر کانون را با نام «سرگذشت کانون نویسندگان ایران» بنویسد که به سبب سانسور امکان انتشار در داخل کشور نیافت و در سال ۲۰۰۲ در سوئد به چاپ رسید.
سپانلو را بیش‌تر به شاعری می‌شناسند؛ شاعری که ردی پُررنگ از زادگاهش، تهران، را در بسیاری از آثارش می‌توان یافت، به‌ویژه در تصویر انتقادی و طنزآمیزی که منظومه‌ی بلند «خانم زمان» از تهران فراروی مخاطب قرار می‌دهد یا تصویری که شعر ماندگار «نام تمام مردگان یحیاست» از تاریخ مبارزات خونین صد سال اخیر به دست می‌دهد.
سپانلو شاعری بود که زندگی را می‌سرود، چنان‌که زیر سایه‌ی سنگین خفقان حاکم بر فضای جامعه «ساعت امید» را نوشت. اما کشکول ادبی سپانلو چنان رنگارنگ است که در آن، افزون بر بسیاری مقاله و گزارش و یادداشت در قلمرو ادب و فرهنگ، می‌توان ترجمه‌هایی را از آثار کامو، سارتر و گراهام گرین؛ ترجمه‌هایی از اشعار آپولینر، رمبو، ریتسوس و سن ژون پرس مشاهده کرد.
همچنین گلچین‌هایی چون «بازآفرینی واقعیت»، که مجموعه‌ای است از داستان‌های کوتاه نویسندگان گوناگون، «هزار و یک شعر: سفینه شعر نو قرن بیستم ایران» و «نویسندگان پیشرو ایران» که تاریخچه‌ی رمان و قصه و نقد ادبی در ایران معاصر است، از دیگر آثار به یادگار مانده از اوست.
سپانلو روشنفکری متعهد و آزادی‌خواه بود که اگرچه در واپسین سال‌های عمر در نشست‌های کانون حضور نمی‌یافت اما همواره دل در گرو کانون داشت و هرگز پای‌بندی به منشور آزادی‌خواهانه‌ی آن را واننهاد.
یاد محمدعلی سپانلو؛ یار همیشگی کانون، گرامی باد!
کانون نویسندگان ایران
برگفته ای از سایت ایران امروز،۱۱ می۲۰۲۳