یک مؤسسه مطالعاتی اسرائیل که در زمینه چالش‌های امنیتی در مرز شمالی این کشور تحقیق می‌کند، در تازه‌ترین گزارش خود نوشت که جمهوری اسلامی ایران به دنبال «کنترل بخش‌های کلیدی در صنایع نظامی سوریه است».
«مرکز تحقیقات و آموزش آلما» روز چهارشنبه، ۱۱ مرداد، گزارش داد که سوریه با وجود قولی که در طول جنگ داخلی این کشور در خصوص از بین بردن تسلیحات شیمیایی داده بود، به کار به روی پروژه‌های مختلف در این زمینه ادامه داده و ایران نیز اکنون شریک این فعالیت‌ها است.
به نوشته روزنامه جروزالم‌پست در روز چهارشنبه، مرکز آلما معتقد است که ایران در دوره اخیر از مراکز شیمیایی سوریه در طرح‌های تولید سلاح‌های پیشرفته، از جمله موشک و راکت و تجهیز سازمان لبنانی حزب‌الله به آن، هرچه بیشتر استفاده کرده است.
بر اساس تحقیق این نهاد، تمرکز اصلی ایران در سال‌های اخیر از فعالیت در کارخانه‌های صنایع نظامی و تسلیحاتی سوریه، توسعه و ساخت موشک‌ها و راکت‌های نقطه‌زن، موشک‌های هدایت‌شونده (کروز) و پهپاد بوده و نظر به سیاست دمشق که وجود تسلیحات شیمیایی را «عامل بازدارنده» برای حکومت بشار اسد می‌داند، ایران در تلاش برای داشتن نقش عمده و حتی کنترل این بخش از صنایع تسلیحاتی سوریه است.
این مؤسسه در گزارش خود با اشاره به سلاح‌هایی مانند گاز سارین که با مشارکت حزب‌الله در کارخانه‌های منطقه مصیاف سوریه انبار شده، این نگرانی را مطرح کرده که در رویارویی‌های احتمالی آینده با اسرائیل، استفاده حزب‌الله و سایر عوامل مرتبط با ایران در منطقه از این نوع تسلیحات علیه اسرائیل و مردم این کشور امری بعید نباشد.
تحقیق این مؤسسه افزوده که تکرار رویدادهایی مانند انفجار انبار نیترات آمونیوم در تابستان سه سال پیش در بندر بیروت که عواقبی مهلک و ویرانگر داشت، به دلیل وجود انبار مواد شیمیایی در سوریه با مشارکت و کنترل ایران بر آن، امری محتمل است.
مرکز آلما تلویحا ارزیابی کرده که در شرایط جنگی، اسرائیل خود به ذخایر تسلیحات شیمیایی حزب‌الله، که با یاری ایران از سوریه به خاک لبنان منتقل می‌شود، حمله کند و آن را بخشی از بانک اهداف خود بداند.
این گزارش به وجود ده سایت در خارج از حلب و همچنین در تپه‌های جنوب غربی بندر لاذقیه اشاره کرده که «فعالیت تسلیحات شیمیایی سوریه در آن جریان دارد» و نوشته است که در برخی از این سایت‌ها موشک نیز تولید می‌شود و انبارهایی برای ذخیره کردن سایر تسلیحات تولیدی وجود دارد.
مرکز آلما مدعی است که هدف ایران از ایجاد کریدوری از عراق تا سوریه و لبنان، انتقال تسلیحات پیشرفته‌تر برای حزب‌الله بود، اما اکنون با کار در مراکز تولید سلاح در سوریه به جای تلاش جهت انتقال سلاح از مسافت طولانی، می‌تواند به راحتی آن‌ها را در سوریه به حزب‌الله ارائه کند.
مؤسسه اسرائیلی نام برخی از افراد فعال در سایت‌های شیمیایی سوریه را با این عنوان که همکار ایران و حزب‌الله در این فعالیت‌ها هستند منتشر کرده است، از جمله محمد خالد ناصری و سرتیپ طارق
یاسمینه در «مؤسسه هزار»، ولید زغیب، مدیر سایت «دو هزار» در منطقه «برزه-جمرایا»
و سرتیپ غصان عباس از مسئولان «شعبه ۴۵۰» در بخش «الغوطه الشرقیه».
در طول یک دهه و نیم اخیر حملات هوایی متعددی منتسب به اسرائیل در سوریه انجام گرفته که برخی از مقامات ارشد سیاسی و نظامی اسرائیل در مواردی آن را به عنوان اقدامی در دفاع از منافع امنیتی خود و در مقابله با تثبیت نفوذ ایران در سوریه، توجیه کرده‌اند.
شماری از حملات یادشده علیه مجتمع صنایع نظامی و تحقیقاتی «مصیاف» در استان حماه بود که گزارش‌های گروه حقوق بشر سوریه آن را ضربات اسرائیلی علیه اهداف سپاه پاسداران و حزب‌الله نامید.
«مرکز پژوهش‌ها و مطالعات علمی» سوریه با نام «مصیاف» بیش از پنج دهه پیش در زمان حکومت حافظ اسد، پدر بشار اسد، برپا شد و هنوز ظاهرا هزاران سوری در آن فعالیت می‌کنند. آمریکا در طول جنگ داخلی سوریه صدها تن از افراد فعال در این مرکز را تحریم کرد.
سوریه و ایران هنوز به گزارش مؤسسه آلما واکنشی نشان ندادند. اما حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، در سخنرانی خود در روز عاشورا بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و «ژنرال‌هایش» را از هر گونه «اشتباه محاسباتی که برای اسرائیل گران تمام شود» برحذر داشته بود.
سوریه در آغاز جنگ داخلی به داشتن سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیک اذعان کرد، اما مدعی شد که از آن‌ها برای سرکوب مخالفان خود استفاده نکرده و همه این سلاح‌ها در انبار و زیرنظر نیروهای مسلح نگاهداری می‌شود تا عامل بازدارندگی در برابر «تجاوز و تهدید خارجی» علیه موجودیت سوریه باشد.
با این حال، در فاصله سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ موارد متعددی از کاربرد سلاح شیمیایی از جمله از طریق پرتاب بمب‌های بشکه‌ای از مواد شیمیایی از بالگرد و هواپیما در مناطقی در ادلب، حلب، ریف دمشق که مراکز تجمع مخالفان مسلح حکومت سوریه بود، گزارش شد و نهادهای جهانی به تحقیق در خصوص مواردی از مرگبارترین آن رویدادها مانند حمله پاییز سال ۲۰۱۳ به منطقه «غوطه» پرداختند.
مرکز اسرائیلی آلما خود را یکی از نهادهای پیشرو و تأثیرگذار در سطح بین‌المللی با تخصص بر بررسی اثرات تحولات و چالش‌های مرز شمالی بر امور اسرائیل معرفی می‌کند. این نهاد با شبیه‌سازی احتمالات و مخاطرات امنیتی در «اتاق موقعیت» خود، ظاهرا در تصمیم‌گیری دولت و فرماندهان ارتش اسرائیل اثرگذار است.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۳ اگوست ۲۰۲۳