مرتضی افقه، اقتصاددان، در گفت‌وگو با وب‌سایت تجارت نیوز افشا کرده است که در حال حاضر و در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن، بیش از ۳۰ میلیون ایرانی در فقر مطلق زندگی می‌کنند و از تامین نیازهای اولیه زندگی مانند غذا و پوشاک و اجاره مسکن ناتوان‌اند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ضمن تایید اینکه بر اساس پژوهش‌های مستقل، رقم ۳۰ میلیون حداقل تعداد شهروندان زیر خط مطلق فقر در ایران است، به آمارهای اعلام‌شده در دولت حسن روحانی اشاره کرد که حاکی از نیازمند بودن دست‌کم ۶۰ میلیون ایرانی به دریافت کمک‌های معیشتی برای گذران زندگی بوده است.
افقه ضمن انتقاد از عملکرد اقتصادی هیئت دولت ابراهیم رئیسی، افزود: «دولت نیروهای قوی را در کابینه به‌کار نگرفت، آن هم در سخت‌ترین شرایط اقتصادی کشور که می‌دانیم از سال ۱۳۹۷ با تشدید تحریم‌های ترامپ مواجه شدیم و تمام ذخایر ارزی خودمان را مصرف کردیم؛ تحریم‌هایی که در زمان جنگ هم این قدر سنگین نبودند، چون آن زمان نفت و کالا صادر می‌کردیم. اما حالا، علاوه بر تحریم کلی صادرات و واردات، مبادلات بانکی و مالی ایران هم تحریم است. در چنین شرایطی، انتظار می‌رفت دولت رئیسی کابینه‌ای توانمند، قوی و باتجربه مستقر کند، اما دیدیم که هم به لحاظ تجربی و هم به لحاظ تخصص ضعیف‌‌ترین کابینه را معرفی کرد.»
این اقتصاددان همچنین با انتقاد از تغییرات گسترده کابینه رئیسی در بیش از دو سال گذشته، گفت که «این بی‌ثباتی مدیریتی بسیار در برنامه‌های اقتصادی تعلل و اختلال ایجاد می‌کند». او کارنامه اقتصادی دولت در عمل به وعده‌هایش را «کاملا مردود» دانست.
پیش از این، محسن پیرهادی، نایب رئیس کمیسون تلفیق برنامه هفتم در مجلس شورای اسلامی، تایید کرده بود که جمعیت زیر خط فقر مطلق در ایران به بیش از ۲۸ میلیون نفر رسیده است. فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد، نیز گفته بود که از هر سه ایرانی، یک نفر در فقر مطلق به سر می‌برد. این‌ها آمارهایی است که در شرایط محدویت‌ها و ممنوعیت‌های حکومتی در تحقیق گسترده و موشکافانه وضع اقتصادی خانوارهای ایرانی داده می‌شود. اما، بنا بر حدس بسیاری از اقتصادانان مستقل در ایران، اوضاع کشور وخیم‌تر از آن است که آمارهای اعلام‌شده نشان می‌دهد.
از آن جمله است محمودی، اقتصاددان، که روز سه‌شنبه ۲۵ مهر در مصاحبه با روزنامه دنیای اقتصاد اعلام کرد بر اساس مطالعات متعدد، اکنون تعداد افراد دچار فقر مطلق و نیازمند در ایران به ۵۰ درصد جمعیت نیز می‌رسد.
علی خامنه‌ای و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اصرار بر سیاست‌های مداخله‌جویانه در خاورمیانه و «نعمت» خواندن تحریم‌های آمریکا در سال‌های اخیر، اقتصاد ایران را بیش از گذشته در سراشیب سقوط قرار داده‌اند. این وخامت اقتصادی، همراه با تداوم تورم افسارگسیخته، اکنون منتهی به نابودی بخش عظیمی از قشر متوسط در ایران و سقوط آن‌ها به بخش حداکثری نیازمندان و تهی‌دستان شده است.
همچنین، ایندیپندنت فارسی ۳۰ شهریور امسال در گزارشی تحقیقی، از «گسترش پدیده کودک‌فروشی در ایران به‌دلیل فقر زیاد» خبر داده بود. خبرنگار روزنامه هم‌میهن نیز هفته گذشته در یادداشتی تاکید کرده بود که فقر دارو در کنار فقر غذایی دامن جامعه ایران را گرفته و بحرانی بزرگ پدید آورده است.
یادداشت‌نویس این روزنامه تاکید کرده بود: «ما در کنار کاهش درآمد و افزایش بسیار زیاد هزینه‌های خوراکی، با یک وضعیت نامناسب در تامین غذای مردم مواجهیم و تحمل چنین وضعی برای شهروند ایرانی بسیار سخت و غیرقابل تحمل شده است.»
تاثیر فقر در لایه‌های گوناگون جمعیتی ایران اکنون به حدی رسیده است که بر اساس اعلام مرکز آمار جمهوری اسلامی، دست‌کم ۵۵۶ هزار نوجوان ایرانی قبل از ورود به مقطع دبیرستان، به دلایلی که اصلی‌ترین آن «فقر و محرومیت» است، مجبور به ترک تحصیل می‌شوند.
در همین مورد، روز ۲۱ مهر نیز خبر آنلاین در گزارشی میدانی با عنوان «اینجا عمر تحصیل تا پنجم ابتدایی است»، وضع برخی مناطق محروم سیستان و بلوچستان را تشریح کرد و نوشت که برخی پدر و مادرها در نتیجه فشار زیادی که برای گذران زندگی متحمل می‌شوند، فرزند پنج ساله‌شان را وارد «جنگ نان» می‌کنند.
در این گزارش، به‌نقل از یکی از اهالی شهرستان خاش آمده است: «فقر و نبود امکانات مناسب شکافی عمیق میان تحصیل و اهالی منطقه ایجاد کرده است و در این میان، معدود خانواده‌هایی که توان مالی دارند اجازه می‌دهند فرزندشان تحصیلات دبیرستان را تمام کند یا به دانشگاه برود و الباقی روانه خیابان‌ها و جاده‌ها می‌شوند.»
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳