انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در ایران صبح روز جمعه ۱۱ اسفند، در سایه تهدیدها و وعده‌های مقامات جمهوری اسلامی آغاز شد. در مقابل، فراخوان‌های بسیاری برای تحریم آن از سوی چهره‌های سیاسی و مدنی و نیز تشکل ها و احزاب داخل و خارج از ایران طی روزهای اخیر صادر شده است.
پیش از برگزاری انتخابات، علی خامنه ای، رهبر، و دیگر مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی بارها با لحن های متفاوت و دادن وعده و یا تهدید، از مردم ایران خواستند تا پای صندوق های رای بروند. رهبر جمهوری اسلامی روز دوم دی وعده داد که «انتخابات تحول ایجاد می‌کند.»
او همچنین در روز نهم اسفند گفت: «انداختن رأی در صندوق که کاری آسان است نتایج بزرگی در پی دارد بنابراین از این فرصت باید استفاده کرد.»
این گفته ها در شرایطی مطرح شده است که کابران شبکه های اجتماعی و نیز مخالفان جمهوری اسلامی بارها تاکید کرده اند که وضعیت در ایران پس از انتخابات به ویژه در حدود سه دهه اخیر تغییر روشنی نکرده است.
در همین حال، بر اساس گزارش ها، مقامات جمهوری اسلامی تا پیش از روز جمعه، برای به دست آوردن آرای بیشتر، به اقداماتی چون دادن چهار روز مرخصی به سربازان، امکان رای دادن با پنج مدرک هویتی، تهدید زندانیان، هشدار به معلمان و نیز برخوردهای امنیتی با کسانی که از تحریم سخن گفته بودند، روی آورده بودند.
هاشم کارگر، رئیس سازمان ثبت احوال، روز پنجشنبه به خبرگزاری دولتی «ایسنا» گفت: «در این دوره از انتخابات و بر اساس قانون جدید، مردم می‌توانند با پنج مدرک هویتی شناسنامه، کارت ملی، کارت پایان خدمت، گواهینامه رانندگی و گذرنامه اقدام به رأی دادن کنند.»
این مقام دولتی افزود: «افرادی که با مدارکی به جز کارت ملی و شناسنامه به صندوق رأی مراجعه می‌کنند نیز با استفاده از اطلاعات پایگاه اطلاعات جمعیت کشور احراز هویت می‌شوند سپس قادر به رأی دادن خواهند بود.»
همچنین سازمان حقوق بشری «هه نگاو» خبر داد که در غروب پنجشنبه دهم اسفند، کرم‌الله عزیزی، رئیس زندان قزلحصار کرج، همراه با شمار زیادی از نیروهای امنیتی در میان زندانیان سخنرانی کرده و گفته که شرکت در انتخابات مجلس برای همه زندانیان «اجباری» است.
او تهدید کرد که «اگر کسی رای ندهد، باید منتظر عواقبش نیز باشد.» تهدید مشابهی نیز به نوشته هه نگاو در زندان سنندج انجام شده است.
بر اساس این گزارش، مسئولان زندان مرکزی سنندج، زندانیان را تهدید کردند که در صورت شرکت نکردن در انتخابات روز جمعه، «از حقوق ابتدایی خود شامل تماس تلفنی و ملاقات حضوری، محروم خواهند شد.»
این سازمان حقوق بشری اشاره کرد که اداره های آموزش و پرورش جمهوری اسلامی در شهرهای کُردستان از طریق تماس تلفنی به معلمان هشدار داده اند که «رای دادن الزامی است؛ حتی اگر علیه نظام هم رای بدهند. و در غیر این‌صورت اخراج خواهند شد.»
همچنین به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی، فرمانده انتظامی آذربایجان غربی روز پنجشنبه از بازداشت ۵۰ تن از گردانندگان صفحات در فضای مجازی خبر داد.
رحیم جهانبخش بازداشت شدگان را متهم کرد که اقدام به انتشار «محتوای تنش‌زا» می کردند. او توضیح بیشتری در این مورد نداد.
دعوت به شرکت مردم در رای گیری روز جمعه در شرایطی انجام شد که «اعتماد آنلاین» روز اول اسفند، نوشت: «با توجه به وجود نارضایتی‌های اقتصادی و اجتماعی در سطح کشور و همچنین نحوه بررسی صلاحیت‌ها و اعمال نظارت استصوابی به نظر می‌رسد حتی برخی طیف‌های اصولگرایی هم امیدی به مشارکت چشم‌گیر در انتخابات پیش رو ندارند.»
این وب سایت با اشاره به این که «جدیدترین نظرسنجی‌هایی که شنیده می‌شود برخی نهادها و سازمان‌های رسمی انجام داده‌اند نیز این نظریه تایید می‌کند» افزود: «بر اساس شنیده ها، در جدیدترین نظرسنجی صداوسیما، مشارکت قطعی در کل کشور ۳۵ درصد تخمین زده می‌شود.»
بر اساس این گزارش، «طیفی که احتمال دارد در روز پایانی تصمیم به شرکت در انتخابات بگیرند ۱۱ درصد هستند و مشارکت در تهران را ۱۸ درصد برآورد کرده‌اند.»
در همین حال، «ایسپا»،.مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران، اعلام کرد که بر اساس سومین نظرسنجی که از بیش از ۵۱۰۰ تن طی روزهای هفتم و هشتم انجام شدند، «۳۸.۵ درصد گفتهاند قطعا در انتخابات شرکت می‌کنند، ۷.۶ درصد به احتمال زیاد در انتخابات شرکت می‌کنند، ۱۶ درصد گفتهاند هنوز هیچ تصمیمی برای شرکت در انتخابات نگرفته اند، ۳۲.۶ درصد بیان کرده‌اند به هیچ وجه در این انتخابات شرکت نمی‌کنند و ۵.۴ درصد گفتهاند احتمال کمی دارد در این انتخابات شرکت کنند.»
انتشار این نظرسنجی برخلاف گفته های علی خامنه ای بود که روز چهارشنبه عنوان کرد: «نشانه شور و نشاط انتخاباتی در سراسر کشور، در جاهای مختلف دیده می شود. حالت میل به انتخابات و شور انتخاباتی محسوس است.»
در این ارتباط، مدیر گروه مطالعات افکارسنجی گمان با انتشار نتایج نظرسنجی انجام شده در تاریخ ۹ اسفند ۱۴۰۲، با عنوان «مشارکت ایرانیان در انتخابات پیش رو»، اعلام کرد میزان مشارکت در انتخابات ۱۱ اسفند بین ۲۵ تا ۳۰ درصد در کل کشور پیش‌بینی می‌شود.
عمار ملکی روز پنجشنبه در گفتگوی اختصاصی با صدای آمریکا با بیان اینکه مشارکت انتخاباتی مردم تهران نهایتا ۱۱ درصد پیش‌بینی شده است گفت: «نظرسنجی موسسه گمان به مدت ۲۴ ساعت انجام گرفت و نتایج این گزارش بر مبنای نمونه آماری متوازن‌شده بیش از ۲۸ هزار پاسخ‌دهنده از داخل ایران و افراد باسواد بالای ۱۹ سال به دست آمده که قابل تعمیم به جامعه است.»
به گفته مدیر گروه مطالعات افکارسنجی گمان، نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد دو روز مانده به انتخابات، حدود ۷۴٪ قصد ندارند در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کنند و ۷۵٪ هم گفتهاند در انتخابات مجلس خبرگان رهبری شرکت نخواهند کرد.
براساس این افکارسنجی، حدود ۱۶٪ از سوال‌شوندگان گفتهاند که قصد دارند در این دو انتخابات شرکت کنند و به کاندیداهای تاییدصلاحیت شده رای دهند. حدود ۲ ٪ هم اعلام کرده‌اند که قصد دارند رای سفید یا باطله به صندوقهای رای بیندازند. همچنین حدود ۸٪ درباره شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی و ۷٪ درباره شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری هنوز تصمیم قطعی نگرفته‌اند.
همچنین وب سایت «انصاف نیوز» در گزارشی از پایتخت ایران، نظر ۵۰ زن و مرد را در مورد انتخابات ۱۱ اسفند پرسید.
۸ تن از آنان بر رای دادن تاکید کردند، ۵ تن مردد بودند و یا این که گفتند اگر وقت کنند رای می دهند، ولی سایرین قاطعانه گفتند که رای نمی دهند. از جمله یک زن و همسرش؛ «زن: نه، به خاطر تورم، شرایط کار و اجتماع که خوب نیستن، شرکت نمی‌کنم. اصلا چرا باید رای بدم؟ شوهر: نه، به هرکسی هم برسم می‌گم رای نده، چون هیچ فرقی نمی‌کنه.»
به نوشته انصاف نیوز، یک مرد هم وقتی کلمه انتخابات را شنید با خنده گفت: «انتخابات؟ بی‌خیال بابا!»
طی هفته ها و روزهای اخیر، فراخوان های بسیاری برای تحریم انتخابات صادر شده است. یکی از این فراخوان ها متعلق به شورای هماهنگی تشکل های صنفی فرهنگیان ایران، بزرگترین تشکل صنفی مستقل در ایران، است که انتخابات روز جمعه را «نمایشی» نامید.
«به نام آزادی» نوشتند: «ما اگر برآن شدیم که در انتخابات شرکت نکنیم، نه از آن جهت است که پشت به دموکراسی کرده‌ایم، بلکه از آن رو است که کوچک ترین مطالبه‌مان همچنان بی پاسخ مانده و اگر تغییری رخ داده، تنها در جهت منافع عده‌ای است که در سرکوب مطالبات ما نقش داشته‌اند.»
آنها با اعلام این که «مگر می‌شود گفت ما صدای شما را شنیدیم و تورم همچنان یکه‌تاز باشد و بیکاری بیداد کند»، افزودند: «مگر می‌شود گفت شما درست می‌گویید و همچنان خیابان پر از نیروی ضد شورش باشد؟»
در این بیانیه با اشاره به این که «مگر می‌شود فقط وعده داد و عمل نکرد»، آمده است: «مگر می‌شود گفت خزانه خالی است و هر روز مالیات و گرانی بر سرمان هوار شود و آن‌گاه اختلاس های کلان چند هزار میلیاردی رخ دهد و آب از آب تکان نخورد؟»
امضاکنندگان نامه نوشته اند: «دیگر چشم‌های مان می‌بیند و امید داریم در روزگاری نه چندان دور، در صف انتخاباتی بایستیم که در زمانه‌اش، زندان ها از زندانیان سیاسی خالی باشد، که انتخابات در جهت منافع گروه های خاص نباشد، در انتخاباتی که رائ‌مان اثری و ثمری داشته باشد.»
بیانیه از جمله از سوی آرمان نوریان، حسین جانجانی، احسان نعیمی، اسکندر لطفی، الهام رفیع‌پور، آمنه رضایی، امیر بابازاده، آناهیتا بابایی زاده، ایمان تنابنده، ایمان خدری، پدرام جمالزاده، پرهام براتی، پروانه افتخاری، پوران ناظمی، پویا واعظ، تینا طباطبایی، حسام درویش، حسین یزدی، حمید مزرعه، زهرا خندان، سارا سیاهپور، سعید مولایی، سیامک عسکری، سینا فتحی، شبنم کمالی، شروین امینی، صبا شعر دوست، طناز کلاهچیان، علیرضا توکلی، فاتیما زهرایی، فاطمه امیرلو، فرخنده دانشی، فریبا جعفری، کاوه رسولی، مریم شیری، مسعود فرهیخته، مهدی ملک، مهدی نجفی، مهرشاد براتی، مونا شکرریز، نیما عابدینی و یاشار پناهی امضا شده است.
حسین رزاق، زندانی سیاسی در زندان اوین، نیز روز پنجشنبه در نامه ای با عنوان «رای نمی دهم» با توصیف انتخابات ۱۱ اسفند به منزله خیمه‌شب بازی نوشت: «اکنون، برای تمهید آزادی، فضیلتی بالاتر از تحریم پیش روی ما نیست و هر عقل سلیمی می داند که رفتن به سمت تظاهر به انتخابات، تجاهل است نسبت به ظلم و جنایت، و هم‌دستی است با خودکامه که در مسیر قله‌هایی موهوم، مملکتی را به فلاکت انداخت و جوانان وطن را به خاک.»
به گزارش کانال تلگرامی «کلمه»، آقای رزاق با تاکید بر این که «هر لحظه بقای این نظام به مثابه یک سال آسیب به ایران مان است، نوشت: رأى نمی دهيم تا این به زور سرنیزه سرپا مانده‌ها باز هم چو بید بر سر بقای خویش بلرزند.»
انتخابات در جمهوری اسلامی ایران «آزاد و منصفانه» نیست
میتو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، روز پنجشنبه دهم اسفند به خبرنگار بخش فارسی صدای آمریکا گفت انتخابات در جمهوری اسلامی ایران «آزاد و منصفانه» نیست.
آقای میلر در کنفرانس خبری روزانه در پاسخ به پرسش فرهاد پولادی درباره انتظارات و ارزیابی وزارت امور خارجه آمریکا از انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت انتظاری ندارد که انتخابات جمهوری اسلامی «آزاد و منصفانه» باشد و گمان می‌کند که تعداد زیادی از مردم ایران هیچ انتظاری ندارند که آن انتخابات آزاد و منصفانه باشد.
او یادآور شد: «همان‌طور که احتمالا می‌دانید، هزاران نامزد قبلا در یک فرآیند غیرشفاف رد صلاحیت شده‌اند و جهان از مدت‌ها پیش می‌داند که نظام سیاسی ایران دارای سیستم اجرایی، قضایی و انتخاباتی غیردموکراتیک و غیرشفاف است.»
برگفته ای از سایت صدای امریکا بخش فارسی، ۱ مارس ۲۰۲۴