تحقیقات پایگاه داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که دولت جمهوری اسلامی دست‌کم یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان از بودجه عمومی را برای تبلیغات حکومتی در شهرهای مذهبی عراق در نظر گرفته است؛ رقمی که با دستمزد روزانه حدود شش میلیون کارگر ایرانی بر اساس مصوبه شورای عالی کار در سال ۱۴۰۳ که ۲۳۸ هزار و ۸۷۳ تومان تعیین شده است، برابری می‌کند.
بر مبنای این گزارش، بیش از یک میلیارد تومان از بودجه تبلیغات حکومتی در شهرهای مذهبی عراق سهم ستادی موسوم به «بازسازی عتبات عالیات» است که حدود دو دهه قبل با دستور علی خامنه‌ای و به عنوان نهاد زیرمجموعه سپاه قدس تاسیس شد. این ستاد در شهرهای نجف، کربلا، کاظمین، کوفه و سامرا فعالیت می‌کند و با ادعای بازسازی مراکز مذهبی متعلق به شیعیان، به تبلیغات سیاسی برای جمهوری اسلامی مشغول است.
در بودجه تخصیص‌یافته به این ستاد در قانون بودجه سال ۱۴۰۳، یک ردیف ۲۰۰ میلیارد تومانی هم با عنوان «کمک به کمیته هماهنگی و توسعه تسهیلات و خدمات اربعین در عراق و کمک به موسسه بحر نجف اشرف» وجود دارد.
مقام‌های ستاد بازسازی عتبات قصد دارند بازسازی بیش از ۱۵۰ مکان مذهبی شیعه در عراق و سایر کشورها را تا ۲۰ سال آینده ادامه دهند.
این مبالغ جدا از پول‌های هنگفتی است که جمهوری اسلامی برای برگزاری مراسم تبلیغاتی اربعین صرف می‌کند.
دولت جمهوری اسلامی ۲۰۰ میلیارد تومان از بودجه سال ۱۴۰۳ را هم به بازسازی و توسعه خانه سابق روح‌الله خمینی در نجف اختصاص داده است.
تعداد سازمان‌ها و هزینه‌های تبلیغاتی و مذهبی جمهوری اسلامی در عراق و سایر کشورهای مسلمان به این موارد محدود نیست ولی به دلیل نبود شفافیت مالی نهادهای مذهبی و تبلیغاتی، نمی‌توان رقم دقیق فعالیت‌های برون‌مرزی نهادهای مذهبی و تبلیغاتی را محاسبه کرد.
با این حال، در بودجه عمومی جمهوری اسلامی، ردیف‌هایی مانند «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی صندوق بلاغ در خارج از کشور»، «حمایت از برنامه‌های فرهنگی مجمع جهانی فقه اسلامی» مستقر در عربستان سعودی و «شبکه ثقلین» تحت عنوان حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و دینی در خارج از كشور وجود دارد.
علاوه بر این، نهادهایی مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مجمع تقریب مذاهب اسلامی و جامعه‌المصطفی از منابع عمومی تامین مالی می‌شوند و کارکرد اصلی آن‌ها نیز تبلیغات فرامرزی برای جمهوری اسلامی است.
آبان ۱۴۰۱ پس از اینکه گروه هکری بلک ریوارد ایمیل‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را هک کرد، اسنادی بیرون آمد که نشان می‌داد جمهوری اسلامی برای گسترش نفوذش در کشورهای مسلمان مبالغ هنگفتی را هزینه می‌کند. این هزینه‌ها به اشکال متعددی صرف می‌شوند؛ از ساخت مسجد در یک کشور آفریقایی گرفته تا تولید محتوای رسانه‌ای درباره زندگی قاسم سلیمانی در کشوری دیگر.
بررسی این اسناد اثبات می‌کرد که در بازه زمانی دی ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱، یعنی در عرض سه ماه، دست‌کم سه میلیون یورو از جیب مردم ایران از ایران خارج و برای موارد متعددی مانند فعال‌سازی «شورای دفتر نمایندگی کمیته امداد» در عراق، ساخت مسجد در گینه، تولید محتوای رسانه‌ای درباره زندگی قاسم سلیمانی در کنیا، حمایت مالی از یک خیریه در تانزانیا و بورسیه کردن دانشجویان خارجی هزینه شده است.
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی یک نهاد حکومتی با هدفی مشخص است که با هدف توسعه حکمرانی علی خامنه‌ای در کشورهای خارجی به‌خصوص کشورهای فقیر مجموعه اقدام‌ها و فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد. این نهاد حکومتی از نظر سازمانی، زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است اما در سال ۱۳۷۴، اساسنامه آن مستقیما زیر نظر علی خامنه‌ای تهیه و تصویب شد.
مرکز اسلامی هامبورگ هم که چندین سازمان زیرمجموعه داشت و به‌تازگی فعالیت‌هایش در آلمان ممنوع شده، یکی دیگر از نهادهای منتسب به جمهوری اسلامی است که دستگاه امنیتی فدرال آلمان وابستگی آن را به حکومت ایران تایید و اعلام کرد که این مرکز در کنار سفارتخانه، «مهم‌ترین نمایندگی جمهوری اسلامی در آلمان» است.
جمهوری اسلامی سالانه ارقام هنگفتی از بودجه عمومی را هم صرف برگزاری راهپیمایی اربعین می‌کند. علاوه بر اعتبار کلی و بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی که طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۳ به نام «پشتیبانی از سفرهای زیارتی اربعین» در اختیار وزارت کشور قرار گرفته است، وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، استانداری‌ها و سازمان‌های دولتی و حکومتی هم موظف‌اند بخشی از اعتباراتشان را برای راهپیمایی اربعین هزینه کنند.
محمدرضا عارف، معاون اول مسعود پزشکیان، در یکی از نخستین اقدام‌های دولت چهاردهم، اختصاص ۴۰۰ میلیارد تومان به مراسم اربعین را با ادعای «پیشگیری از حوادث غیرمترقبه» ابلاغ کرد. چند روز پس از آن نیز طبق مصوبه شورای شهر، شهرداری تهران به اختصاص ۱۰۷ میلیارد تومان اعتبار برای برگزاری مراسم اربعین موظف شد. هم‌زمان، سخنگوی شورای شهر کرج گفت که شهرداری این شهر برای مراسم اربعین حسینی، بودجه ۹۸ میلیارد ریالی تصویب کرده است.
به همین ترتیب دیگر نهادها و سازمان‌های زیرمجموعه دولت نیز سالانه مبالغ هنگفتی را برای برنامه تبلیغاتی اربعین هزینه می‌کنند اما از آنجا که گزارش شفافی درباره میزان و منبع این منابع مالی وجود ندارد، براورد دقیق آن‌ها نیز امکان‌پذیر نیست.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۹ اگوست ۲۰۲۴