در ایران روز یکشنبه ۱۸ امرداد (مصادف با ۱۳ ماه صفر) بازار خرید طلا رونق گرفت. تعدادی از طلافروشی‌ها و فعالان شبکه‌های اجتماعی تصاویری را منتشر کردند که برخی از شهروندان برای خرید طلا در مقابل طلافروشی‌ها صف‌کشیده‌اند.
عده‌ای از طلافروشی‌ها گفته‌اند علت هجوم مردم برای خرید طلا شایعه‌ای بود که همزمان با «۱۳ صفر» به راه افتاد. گویا در چند کانال تلگرامی به نقل از احادیت و روایات امامان شیعه ادعا شد که خرید طلا در این روز شگون دارد و «برکت مال» می‌آورد! همین شایعه باعث شد برخی از مردم سراغ خرید طلا بروند.
گزارش‌های میدانی حاکی از شلوغی طلافروشی‌ها در تهران، مشهد، تبریز، شیراز و ساری بود و چندین عکس و ویدیو در این ارتباط منتشر شد. برخی منابع این رویداد را ناشی از شایعه و خرافات ارزیابی کرده و برخی آن را «ترفند بی‌رحمانه طلافروشی‌ها» نامیده‌اند.
هجوم برخی شهروندان به طلافروشی‌ها برای خرید طلا آنهم در ماه صفر در حالی صورت می‌گیرد که اتفاقا سنتی‌های مذهبی و خرافاتی‌ها بر این باورند که خرید طلا و جواهر در ماه محرم و صفر شگون ندارد و «خوش یُمن» نیست!
وضعیت هجوم به طلافروشی‌ها به اندازه‌ای عجیب بود که فعالان بازار طلا نیز به آن واکنش نشان داده‌اند.
در همین ارتباط محمد کشتی آرای نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر روز دوشنبه ۲۹ امرداد به خبرگزاری ایلنا گفت: «در پی انتشار محتوای فضای مجازی درباره اینکه خرید هر مقدار طلا در روز ۱۳ صفر خوش یُمن است و به اصطلاح شگون دارد، روز گذشته [یکشنبه] شاهد صف طویل خرید طلا بودیم و بازار بسیار شلوغ بود… در سال‌های گذشته مطلقاً چنین چیزی در بازار طلا دیده نمی‌شد و این میزان تقاضا برای خرید طلا در روز ۱۳ صفر تنها به دلیل تاثیر محتوای فضای مجازی بر روی مردم است.»
وی تأکید کرد: «فارغ از اینکه این باور درست است یا غلط، این میزان اثرگذاری فضای مجازی بر روی رفتار و باور مردم قابل تامل است که چرا تبلیغات و محتوای فضای مجازی اینگونه رفتار مردم را تغییر می‌دهد. این تقاضای قابل توجه برای خرید طلا در حالی بود که در سال‌های گذشته چنین رسم و رسومی را در بین مردم ندیده بودیم و باید بررسی شود چگونه فضای مجازی توانسته بر باورها و اعتقادات مردم چنین اثری بگذارد.»
برخی وبسایت‌ها که اخبار و گزارش‌های ظاهرا جدی اقتصادی را پوشش می‌دهند نیز حتا تحلیل کردند که در «۱۳ صفر طلا بخریم یا نه؟!»
هرچند برخی تحلیلگران خرید طلا توسط شهروندان را نشانه‌هایی از بهبود وضعیت اقتصادی ارزیابی می‌کنند اما بعضی دیگر معتقدند خروج پول از بانک‌ها توسط مردم عادی و تبدیل آن به دلار یا فلزات گرانبها به دلیل ترس آنها از بدتر شدن وضعیت اقتصادی است.
بر اساس گزارش‌های میدانی، تحت تأثیر شرایط بد کشور و نگرانی از درگیری و بی‌ارزش‌تر شدن ریال، بسیاری از مردم ترجیح دادند پول‌شان را از بانک خارج کنند و آن را تبدیل به دلار یا طلا کنند. همین وضعیت در بورس نیز اتفاق افتاد و خیلی از سهامداران پس از ترور اسماعیل هنیه و تهدید جمهوری اسلامی به «انتقام» با سقوط شدید بازار سرمایه، در صف فروش قرار گرفتند.
پدرام سلطانی کارشناس اقتصادی در واکنش به هجوم برخی شهروندان برای خرید طلا می‌گوید، «شایعه کرده بودند انگار که اگه ۱۳ صفر طلا بخری پولدار میشی، بعد ملت واقعاً هجوم برده بودند. سمت بازار طلا این رو باور نکردم تا یکی از دوستانم تو بازار طلا تایید کرد که بازار به شدت شلوغ بوده. این شایعه چرا سال‌های قبل نبود؟»
محمد کشتی آرای نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر نیز در بخش دیگری از مصاحبه خود با ایلنا صف بستن شهروندان برای خرید طلا را «بسیار تعجب‌آور» دانست و گفت: «معتقدم این اقدام و این رویه یک مبارزه دینی است و هر تشکیلاتی که با هر نیتی با انتشار این محتوا در فضای مجازی و شبکه اجتماعی که در روز ۱۳ صفر باید یک تکه طلا خریداری کرد، می‌تواند در حوزه‌های دیگر هم چنین اثری را بر باور مردم بگذارد.»
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۲۰ اگوست ۲۰۲۴