دولت مسعود پزشکیان، در آستانه سالگرد اعتراضات سراسری آبان خونین ۹۸ که در واکنش به افزایش قیمت بنزین آغاز شد، واردات بنزین سوپر را آزاد کرد تا عرضه آن بر اساس قیمت جهانی پیش‌زمینه بالا بردن نرخ انواع حامل‌های سوخت باشد.
بر مبنای گزارش خبرگزاری امنیتی تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، واردات بنزین سوپر طبق مصوبه هیئت وزیران آزاد شد. طبق این مصوبه اشخاص حقوقی می‌توانند بنزین سوپر را وارد و با قیمت غیریارانه‌ای توزیع کنند. رسانه وابسته به سپاه پاسداران همچنین پیش‌بینی کرد که بنزین سوپر وارداتی با قیمت نزدیک به قیمت‌های جهانی عرضه خواهد شد.
خبرگزاری مهر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی نیز با استناد به مصوبه اخیر دولت نوشت، فروش این نوع بنزین به صورت غیریارانه‌ای و مجزا از زیرساخت‌های توزیع سوخت یارانه‌ای خواهد بود.
آزاد شدن واردات بنزین سوپر با نقش‌آفرینی بخش خصوصی بازتاب فراوانی در شبکه‌های اجتماعی داشت؛ بسیاری این اقدام دولت را با ممنوعیت و سنگ‌اندازی‌های واردات خودرو، موبایل و لوازم خانگی مقایسه کردند و این نکته را یادآور شدند که دولت قصد دارد، بخشی از ناترازی تولید و مصرف بنزین را از این طریق جبران کند. برخی دیگر نیز این اقدام را پیش‌زمینه افزایش قیمت بنزین دانستند.
جمهوری اسلامی، پس از افزایش ناگهانی قیمت بنزین در آبان ۹۸ با اعتراضات گسترده مردم در بیشتر نقاط کشور روبه‌رو شد. هرچند که این اعتراضات را با شدیدترین اشکال خشونت سرکوب کرد، افزایش دوباره قیمت بنزین به کابوس هولناک برایش تبدیل شد؛ از همین رو دولت‌های سیزدهم و چهاردهم به روش‌های مختلف از جمله تغییر در سهمیه‌ها، ایجاد محدودیت برای کارت‌های سوخت، تعطیلی جایگاه‌ها و حالا واردات بنزین سوپر برای افزایش نرخ بنزین مقدمه‌چینی کردند تا به این وسیله افکار عمومی را برای بالا بردن نرخ سوخت آماده کنند.
سخنان مسعود پزشکیان درباره تفاوت قیمت خرید و فروش بنزین نیز این موضوع را اثبات می‌کند. او در یکی از جنجال‌برانگیزترین سخنانش در جریان دفاع از لایحه بودجه سال آینده در مجلس گفت که دولت برای هر لیتر بنزین حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان پول می‌دهد و آن را ۱۵۰۰ تومان می‌فروشد.
بسیاری این سخنان پزشکیان را مقدمه افزایش قیمت بنزین دانستند. رئیس دولت چهاردهم پس از آن نیز چندین بار دیگر درباره ناترازی‌ها در بخش‌های مختلف از جمله گاز، برق و بنزین صحبت کرد و مدعی شد که «جراحی و دخالت دولت» برای اصلاح مشکلات ضروری است.
سیاستی که مقام‌های جمهوری اسلامی درباره افزایش نرخ بنزین اتخاذ کرده‌اند، دو پهلو است به این ترتیب که از یک سو با اقدام‌هایی مانند تغییر سهمیه‌ها و آزادسازی واردات بنزین سوپر با نرخ جهانی مقدمات افزایش قیمت بنزین را فراهم می‌کنند و از سوی دیگر پیوسته مدعی می‌شوند که قرار نیست نرخ بنزین تغییر کند.
در یکی از آخرین واکنش‌ها، محمد بهرامی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس ادعا کرد که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و بنزین در سال آینده با همان نرخ فعلی عرضه خواهد شد.
پیش از او نیز الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت گفت که «فعلا هیچ خبری راجع به قیمت بنزین نیست و مردم خیالشان راحت باشد».
با وجود ادعاهایی از این دست، کارشناسان تحلیل دیگری نسبت به وضعیت موجود و حتی لایحه بودجه سال آینده دارند. به عقیده فرشاد مومنی، اقتصاددان، احتمال افزایش ۴۰ درصدی قیمت بنزین در لایحه بودجه سال آینده وجود دارد.
او در گفت‌وگو با سایت جماران، ضمن «خطرناک و نگران‌کننده» خواندن افزایش قیمت بنزین از «پنهان‌کاری» در ساختار حکومت جمهوری اسلامی و «نبود شفافیت در لایحه بودجه» انتقاد کرد.
به گفته مهرداد لاهوتی، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، دولت سیزدهم برای واردات بنزین در سال جاری ۹۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته بود اما دولت چهاردهم برای واردات بنزین سال آینده ۶۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است. معنای این تغییر اعداد، شفاف و روشن نشان می‌دهد که دولت به احتمال زیاد می‌خواهد نرخ بنزین را در سال آینده افزایش دهد.
این نماینده مجلس همچنین در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا افشا کرد که وزیر نفت در جلسه‌ای به نمایندگان گفته است که دنبال راهکاری هستیم که راهی برای افزایش نرخ بنزین پیدا کنیم.
داده‌های رسمی نشان می‌دهند که در حال حاضر به‌طور میانگین روزانه ۱۲۰ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف می‌شود، حال آنکه تولید بنزین در بهترین حالت حدود ۱۰۲ میلیون لیتر در روز است؛ بنابراین دولت برای تامین ناترازی تولید و مصرف بنزین باید به‌طور متوسط روزانه ۱۸ میلیون لیتر بنزین وارد کند.
ناترازی تولید و مصرف بنزین در ایران علت‌های مختلفی دارد که مقام‌های جمهوری اسلامی به صحبت درباره آن‌ها تمایلی ندارند؛ از جمله خودروهای بی‌کیفیت داخلی.
خودروهای تولید داخل در هر ۱۰۰ کیلومتر به‌طور میانگین بین هشت تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف می‌کنند، در حالی که این رقم برای خودروهای برخوردار از استاندارد جهانی حدود پنج لیتر است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت فارسی، ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴