زنان سودان در مبارزات سیاسی برای آزادی و دموکراسی، حضور فعال و چشمگیر داشتند؛ آنان در انقلاب‌های اکتبر ۱۹۶۴ و آوریل ۱۹۸۵ بر ضد جعفر النمیری و در انقلاب دسامبر امسال، نقش برازنده داشتند.
به ویژه نقش «آلاء صلاح» در انقلاب امسال، ستودنی است؛ وی با لباس سفید سودانی‌اش و با سخنرانی‌ها و ترانه‌های مردمی و انقلابی‌اش، الهام بخش انقلابیون گردیده در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی به عنوان سمبل انقلاب شناخته شد.
از همین جا بود که «اتحادیه زنان سودان» در اوت سال جاری، ضمن اعلامیه‌ای خواستار ۴۰ درصد مشارکت زنان در ساختار حکومت انتقالی شدند که مورد قبول قرار گرفته و در قانون اساسی دوره انتقالی، ثبت شد. البته میزان بالای مشارکت زنان در ساختار قدرت سیاسی این کشور، در جهان عرب سابقه ندارد؛ زیرا مشارکت زنان در سایر کشورهای عربی در ساختار قدرت، از ۳۰ درصد، تجاوز نمی‌کند.
ممکن است همین پویایی و پیشتازی زنان سودان، سبب شده باشد تا دکتر حسن ترابی، مؤسس «جبهه ملی اسلامی» در سودان، به مسأله زنان توجه کرده و آنان را محرک آگاهی سیاسی و ایدئولوژیکی بداند. وی در این راستا، کتاب «زن میان اسلام و سنت های جامعه» را نوشت و اجتهادات فقهی تازه‌ای به سود زنان، مطرح کرد که جنجال و انتقادات زیادی را در سطح سودان و جهان اسلام برانگیخت.
همچنان، من از اشخاص نزدیک به حسن ترابی شنیده‌ام که وی همیشه به رهبران و نخبگان جنبش اسلامی توصیه میکرده که در جلب و جذب زنان توجه ویژهای مبذول دارند؛ زیرا که از نظر وی، تأثیر زنان از نگاه ایدئولوژیک، گسترده‌تر و عمیق‌تر از مردان است. به طور کل میتوان گفت که، حضور زنان سودان در انقلاب و جنبش مردمی امسال، در تاریخ سیاسی سودان بی‌سابقه است. قاضی نعمات، خود یکی از زنانی بود که در پیروزی انقلاب کمک کرد؛ او با کاروان قاضیان در آوریل گذشته، تا مکان تحصن انقلابی‌ها، مقابل مقر ارتش در خرطوم، راهپیمایی کرده و در آنجا حضور به هم رساند.
خانم نعمات عبدالله محمد خیر، رئیس قوه‌قضائیه کنونی سودان که ۶۳ سال سن دارد، تحصیلات خود را در دانشگاه قاهره، شاخه خرطوم، رشته حقوق گذراند و در سال ۱۹۸۳ به عنوان قاضی شروع به خدمت کرد. وی سال‌ها در دادگاه‌های مختلف جنایی و مدنی کار کرد و در سال ۲۰۰۳ به رتبه قاضی تجدید نظر رسید و در سال ۲۰۱۵ قاضی دادگاه عالی شد.
خانم نعمات دارای شخصیت جدی و مستقل بوده، از قدرت تصمیم گیری بالایی برخوردار است و به هیچ جهت سیاسی گرایش ندارد.
ابقای نعمات در پست ریاست قوه قضائیه، موقتی و تنها در دوران حکومت انتقالی است. اما پس از انقضای این مرحله، باید اعتماد اتحادیه قضات را به دست آورد؛ چون مطابق با قانون دوره انتقالی، انتخاب رئیس قوه قضائیه از اختیارات نهاد قضایی است.
قاضی در سودان به لقب «مولانا» یاد می‌شود که صیغه مذکر است. آیا نعمات عبدالله که توانسته است به پست ریاست قوه قضائیه برسد، قادر خواهد بود تا هویت جنسیتی واژه «مولانا» را بازنمایی کند؟