«پدرم اسلحه به دست داشت» نام اثری است که این روزها در سالن تئاتر ملی بروکسل در حال نمایش است. نکته جالب این است که نمایش کاری است مشترک از دو هنرمند: یکی ایرانی و دیگری اسرائیلی.
هرچند که این هر دو هنرمند در حال حاضر در آمستردام زندگی می کنند، اما نمایش سهند صاحب دیوانی و رافائل رودان درباره جنگ است، جنگ جهانی اول در اروپا و امتداد آن تا امروز در خاورمیانه. «پدرم اسلحه به دست داشت» در واقع نمایش مناظره ای است بین دو دشمن، ایرانی و اسرائیلی و یا در برهه ای دیگری از تاریخ: آلمانی و فرانسوی. اما قصد دو هنرمند نمایش شباهت های فوق العاده بین دو دشمن است خواه ایرانی و اسرائیلی و یا آلمانی و فرانسوی در قرن گذشته. به گفته هر دو هنرمند اختلاف ها بصورت مصنوعی خلق شده اند.
سهند صاحب دیوانی می‌گوید: «زمانی که با عقبه ایرانی و عقبه اسرائیلی کار مشترک را آغاز می کنید می بینید که «نقاط مشترک» فراوان است. نقاط مشترک چه از منظر بشری و چه از منظر هنری.»
رافائل رودان درباره شباهت میان ایران و اسرائیل می‌گوید: «آنقدر شباهت‌ها زیاد است که نهایتا جدایی ها بسیار مصنوعی به نظر می رسد. زمینه اتصال و اشتراک بین دوملت بسیار قوی است.»
پیام اصلی این تئاتر صلح است اما در اروپایی اجرا می شود که تنش و جنگ در آن بسیار کمتر از خاورمیانه است. از سهند و رافائل پرسیدیم: نمی خواهید در ایران و یا اسرائیل همین نمایش را اجرا کنید؟
سهند صاحب دیوانی در پاسخ به یورونیوز گفت: «ما آرزوی روزی را داریم که بتوانیم در ایران اجرایی داشته باشیم اما از منظری دیگر، اگر روزی برسد که بتوانیم در ایران اجرا کنیم به این معنی است که صلح برقرارشده و دیگر کسی نمی خواهد نمایش‌مان را ببیند.»
رافائل رودان هم با تایید همین حرف می‌گوید اجرای همین نمایش در تهران یا تل آویو «دقیقا برای ما فاجعه خواهد بود.»
«پدرم اسلحه به دست داشت» مردان و پدران را آغازگر جنگ معرفی می‌کند و نه زنان و مادران را. از خالقان این اثر پرسیدیم آیا فکر می کنید هنر می تواند روزی جنگ را متوقف کند؟
سهند صاحب دیوانی در پاسخ به این پرسش گفت: «فکر نمی کنم که هنر قدرت متوقف کردن جنگ را داشته باشد. اما کار دیگری می کند، از نگاه من، هنر نوری هر چند کم سو را بر می‌افروزد تا در سیاهی کامل غوطه ور نشویم.»
رافائل رودان با یک مثل عبری به این سوال جواب می‌دهد: «در عبری اصطلاح زیبایی داریم: “زمانی که تنها یک روح را تغییر می دهید، انگار جهان بشریت را تغییرداده اید.” هر زمان که پا به سن تئاتر می گذارم البته که به تغییر فکر می کنم، اما نه آنگونه که بگویم من می خواهم جهان را تغییر دهم اما این پرسش مطرح است که آیا می توانم به «تو»ی [مخاطب] دسترسی داشته باشم؟»
نمایش «پدرم اسلحه حمل کرده است» دومین کار موفق این زوج هنری ایرانی اسرائیلی است. آنها پیش از این نمایشی با مضمون مادران در خاورمیانه را اجرا کرده اند.
ایده نمایش «پدرم اسلحه به دست داشت» زمانی به ذهن دو هنرمند رسید که در بروکسل مشغول اجرای نمایش پیشین بودند که ناگهان حمله تروریستی روی داد و اجرای آنها متوقف شد. سهند و رافائل اما با دیدن نظامیان و تانک ها در سطح شهر بروکسل به فکر نوشتن نمایشنامه «پدرم اسلحه به دست داشت» افتادند.
منبع: سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۷ فوریه ۲۰۲۰