استفاده از یک نقشه با نمایی نامأنوس از خزر در دکور یک برنامه در تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی، نگرانی‌ها درباره سهم ایران از این دریا را افزایش داد. اما رئیس سازمان نقشه‌برداری ایران می‌گوید هنوز درخواستی از وزارت خارجه برای تعیین مساحت استفاده ایران از خزر ارائه نشده است.
مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشه‌برداری پنج‌شنبه ۲۴ بهمن / ۱۳ فوریه در گفتگو با خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) درباره سهم ایران از خزر ابراز بی‌اطلاعی کرد:
«رژیم حقوقی دریای خزر را وزارت امور خارجه پیگیری می‌کند، هر زمانی که این وزارت‌خانه از سازمان نقشه‌برداری کمک فنی خواسته اند ما به وظیفه خود عمل کرده‌ایم اما درباره اتفاقاتی که در تقسیم‌بندی رخ داده است، اطلاعاتی در دسترس ما نیست.»
برای تعیین مساحت مورد استفاده ایران از خزر باید ابتدا «خط مبداء» مشخص شود. خط مبداء یک خط فرضی در امتداد ساحل است که بر اساس کنوانسیون “قانون دریا”ی ملل متحد، محدوده‌های آب‌های سرزمینی یک دولت را مشخص می‌کند.
به گفته شفیعی، سازمان نقشه‌برداری برای تعیین خط مبداء با وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نامه نگاری کرده اما این وزارت‌خانه درخواستی برای کمک فنی ارائه نداده است.
رؤسای جمهور و وزیران خارجه رژیم ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان، پنج کشور حاشیه دریای خزر، پس از ۲۱ سال مذاکره برای تعیین رژیم حقوقی این دریا، یکشنبه ۲۱مرداد/۱۲ ژوئن در آکتائو قزاقستان گرد هم آمدند و به توافق مشترکی در این باره رسیدند. این مذاکرات پس از فروپاشی شوروی و شکل گرفتن دولت‌های جدید آغاز شد.
ابهام درباره سند مشترک تهیه شده، و سهم ایران از دریای خزر، به بحث‌های گسترده‌ای در محافل سیاسی ایران دامن زد. برخی بر این نظر بودند که سهم ایران هیچگاه در این مذاکرات تعیین نشده و برخی دیگر از کوتاه آمدن داوطلبانه جمهوری اسلامی از سهم ایران سخن گفتند. آرش کیخسروی، قاسم شعله‌سعدی و مسعود جوادیه، سه وکیل دادگستری نیز به دلیل اعتراض به رژیم حقوقی دریای خزر ۲۷ مرداد ۹۷ در برابر مجلس شورای اسلامی دستگیر شدند.
محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی همزمان با سفر روحانی به آکتائو نسبت به «ترکمانچای دیگری» هشدار داده بود و در توئیتی نوشته بود: «رئیس‌جمهوری در حالی آکتائو شده که مفاد توافقات درباره رژیم حقوقی دریای خزر در هاله‌ای از ابهام است؛ آیا راست است که سهم ۵۰ درصدی ایران به ۱۱ درصد سقوط کرده؟ آیا ترکمانچای دیگری در راه است؟» ایران پیش از انقلاب روسیه به دلیل قرارداد ترکمانچای (۱۲۰۷ شمسی ، ۱۸۲۸ میلادی) از داشتن نیروی دریایی و کشتیرانی در خزر محروم شده بود اما دولت شوروی در زمان لنین معاهده‌های تزاری با ایران را لغو کرد.
رئیس سازمان نقشه‌برداری در گفتگو با ایرنا مدعی شده است که رژیم حقوقی دریای خزر «به طور کاملاً هوشمندانه» تنظیم شده و حق هیچ کشوری در آن ضایع نخواهد شد.
بحث بر سر این موضوع بار دیگر پس از پخش یک نقشه ایران در دکور برنامه «سلام صبح بخیر» در شبکه سوم تلویزیون حکومتی جمهوری اسلامی بالا گرفت.
نقشه جنجال برانگیز در دکور برنامه «سلام صبح بخیر»
در این برنامه که انتهای دی پخش شد، تنها بخش کوچکی از دریای خزر به رنگ آبی درآمده بود. رسانه‌های ایرانی داخل و خارج پس از آن این پرسش را مطرح کردند که «آیا خزر را تقسیم کرده‌اند؟»
مجید فخری، رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح اما به ایرنا گفته است که «چون هنوز مساحت، عدد و رقمی برای میزان استفاده از دریای خزر قطعی نشده، پس کماکان می‌توانیم از بخش‌های وسیعی که مورد استفاده است، بهره‌برداری کنیم.»
منبع: سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۲۵ بهمن ۱۳۹۸