به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس ارتش اسرائیل پنجشنبه ۲۱ مه/ ۱ خرداد در یک نشست خبری در جمع خبرنگاران از عقب‌نشینی نامحسوس نیروهای سپاه قدس در سوریه خبر داد. یک مقام نظامی اسرائیل شیوه نیروهای سپاه قدس را به این شکل توصیف کرده است: «تحرکات رو به عقب از مکانی به مکان دیگر چنان‌که به تدریج از سوریه دور [و به ایران نزدیک شوند] و با هر تحرکاتی هم که انجام می‌شود از تعداد نیروها کاسته می‌شود.» مقام نظامی اسرائیل در ادامه می‌افزاید حجم این تحرکات زیاد نیست و به چشم نمی‌آید اما قابل انکار هم نیست.
ارتش اسرائیل ادعا می‌کند که بر اساس تحقیقات میدانی به این نتایج دست پیدا کرده است. نشست خبری یاد شده هم بر اساس گزارش آسوشیتدپرس برای معرفی نتایج این تحقیقات برگزار شده بود.
در این نشست خبری مقام نظامی اسرائیل ادعا کرد در اثر پیامدهای تحریم‌های آمریکا و بحران اقتصادی که رژیم ایران به آن دچار شده و همینطور پیامدهای همه‌گیری ویروس کرونا در ایران که بحران اقتصادی موجود را عمیق‌تر کرده است، جمهوری اسلامی ایران چاره‌ای جز عقب‌نشینی از سوریه ندیده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق و رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت در مصاحبه با برنامه اینترنتی رودررو با اشاره به سفرش به سوریه گفته بود:
«زمانی که به سوریه رفتم عده‌ای گفتند هزینه درست کردم. ولی باز هم تکرار می‌کنم ما شاید ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار به سوریه پول دادیم و باید از سوریه پس بگیریم. پول این ملت آنجا هزینه شده است.»
بنا بر گفته فلاحت‌پیشه دولت سوریه که توانایی بازپرداخت این مبلغ را ندارد، امتیاز استخراج برخی از معادن سوریه را به مدت ۷۰ سال به جمهوری اسلامی ایران واگذار کرده است.
حسین شریعتمداری، نماینده ولی فقیه در موسسه کیهان در سرمقاله‌ای اظهارات فلاحت‌پیشه را «سخیف» و «عوامانه» و ناشی از «کم‌دانی» او جلوه داد. برایان هوک، مسئول کارگروه ایران در وزارت خارجه آمریکا ۹ آبان / ۳۱ اکتبر سال گذشته در مصاحبه‌ای تخمین زده بود که ایران ۱۶ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است.
گذار از فاز نظامی به فاز سیاسی
سید حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان در سخنانی که ۲۴ اردیبهشت سال جاری ایراد کرد با تکذیب گزارش‌ها درباره عقب‌نشینی نیروهای سپاه قدس از سوریه ارتش اسرائیل را به «سیاست گمراه‌سازی و دروغ‌پراکنی» متهم کرده و گفته بود: «رسانه‌های اسرائیلی از روی حماقت و فریب‌کاری تلاش کردند کاهش پروازها و حمل‌ونقل هوایی میان رژیم های ایران و سوریه را دست‌اوردی برای اسرائیل قلمداد کنند و این فریب و گمراه‌سازی است، زیرا این مسئله ناشی از تأثیرات کرونا بوده است.» نصرالله در ادامه افزوده بود: «مستشاران با تصمیم سوری و ایرانی در سوریه حضور دارند و رزمندگان هم با تصمیم سوریه و مقاومت حضور دارند و تحت تأثیر هیچ چیزی قرار نخواهد گرفت.»
دبیرکل حزبالله لبنان اما به مخالفت روسیه با حضور نظامی رژیم ایران در سوریه اشاره‌ای نکرد: تشکیل کارگروه مشترک توسط روسیه و اسرائیل برای خروج نیروهای خارجی و برقراری ثبات در سوریه یکی از مهمترین نمودهای این مخالفت بود.
همزمان با این تحولات گیر پدرسون، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه از آمادگی طرف‌های متخاصم در جنگ داخلی سوریه برای آغاز دور تازه‌ای از گفتگوهای صلح در ژنو و توافق بر سر قانون اساسی تازه‌ای برای آن کشور خبر داده است. پدرسون احتمال داده که وقفه در درگیری‌ها در سوریه ممکن است امکانی برای غلبه بر «سوءظن بسیار بسیار عمیق» بین طرفین متخاصم به وجود آورد.
گذار سوریه از فاز نظامی به فاز سیاسی و همزمان تسریع روند بازسازی این کشور بدون سرمایه گذاری اروپا و نیز کشورهای خلیج‌فارس میسر نیست. اسد هم به از سرگیری مناسبات با کشورهای عربی خلیج فارس و عضویت مجدد در اتحادیه عرب بی‌تمایل نیست.
منبع: سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۲۲ ماه مه ۲۰۲۰