بر اساس تفاهمنامه بین وزارت راه و شهرسازی و سازمان بورس، مسکن هم وارد بورس شد. هدف از این تفاهمنامه به ظاهر تامین مالی پروژههای مسکن عنوان شده اما عملاً مهمترین هدف این تفاهمنامه این است که مسکن خود را به بازار سرمایه و طلا برساند. بر اساس تازهترین گزارش دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی قیمت مسکن در تهران که در فروردین حدود ۲ درصد کاهش یافته بود ٩ درصد رشد کرد و به طور میانگین به هر متر مربع ١٧ میلیون و ۶۶هزار تومان رسید. اما این قیمت ثابت نیست، بلکه تابع نوسانات بازار بورس، و به یک معنا شناور است.
بازار مسکن از اواسط سال ۹۲ تا اواسط ۹۷ به مدت ۵ سال در مقایسه با نوسانات قیمت ارز بازار نسبتاً آرامی بود. تا پیش از آن تاریخ، قیمت مسکن عملاً جلوتر از نرخ تورم افزایش یافته بود و نمیتوانست به تناسب سقوط ارزش ریال رشد کند. دولت هم مایل بود با خاموش نگه داشتن ترقی مسکن، قیمت تورم را پایین نگه دارد. اما سقوط ارزش ریال همزمان با افزایشهای نامتعارف در بازار سرمایه، بازار مسکن را بر سر یک دو راهی قرار داد: یا بازار سرمایه میبایست ازهم بپاشد یا اینکه مسکن به عنوان یک دارایی نیز خود را به بازار سرمایه و طلا و دلار برساند. مسئولان بیتوجه به یکی از بنیادیترین نیاز شهروندان، یعنی نیاز به سرپناه، برای خروج از این دوراهی چاره کار را در ورود بازار مسکن به بازار بورس دانستهاند.
محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد از یکم خرداد امکان خرید و فروش سهام مسکن که تحت عنوان خرید متری مسکن شناخته میشد، در بازار سرمایه ایجاد شده است. بر این اساس، ۱۶ اردیبهشت سال جاری، بیسر و صدا بین وزارت راه و شهرسازی و سازمان بورس تفاهمنامهای انجام شد با این قصد که با مساعدت فعالان صنعت ساخت و ساز، تامین سرمایه مستقیم بخش خصوصی در صندوق زمین و ساختمان تحقق یابد.
بر اساس تازهترین گزارش دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی قیمت مسکن در تهران که در فروردین سال جاری حدود ۲ درصد کاهش یافته بود، تنها چهار روز بعد از تفاهمنامه وزارت راه و شهرسازی و سازمان بورس ٩ درصد رشد کرد و به میانگین هر متر مربع ١٧ میلیون و ۶۶هزار تومان رسید. در برخی مناطق تهران قیمت مسکن هر متر مربع ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان و در برخی مناطق ۱۰ میلیون تومان است. قیمتها روزانه در نوسان است.
میانگین قیمت مسکن در تهران در فروردین سال جاری ۱۵ میلیون و ۵۴۵ هزار تومان اعلام شده بود. در اسفند سال گذشته میانگین قیمت مسکن ۱۵ میلیون و ۶۵۸ هزار تومان بود. احسان سلطانی، اقتصاددان در مصاحبه با اقتصادآنلاین گفت: «وقتی بازار یک کشور دلار به ۱۶ هزار تومان میرسد و بازار سهام رشد عحیب و غربی میکند، مسکن طبیعتاً چارهای ندارد جز این که خود را به این بازارها برساند. این بازارها به هم مربوط است نمیتوان بازاری را دستکاری کرد و انتظار داشت بازار دیگر افزایش نیابد.»
براساس آمارهای رسمی بیش از نیمی از خانوارهای شهری ایران درآمدی پایینتر از هزینههای خود دارند. افزایش قیمت مسکن، نرخ اجاره بها هم بالاتر میبرد. در حال حاضر نرخ اجاره بها دستکم ۳۰ درصد افزایش یافته است. بر اساس آخرین سرشماری ۲۵ میلیون خانوار ایرانی وجود دارد که از این جمعیت حدود ۳۷ درصد از خانوارها اجارهنشین هستند. از طرف دیگر طبق آمارهای رسمی حدود ۵۰ درصد از خانوارها در کلانشهر تهران در خانههای اجارهای زندگی میکنند. این پرسش پیش می آید که آیا در آخرین سال دولت روحانی، بیخانمانی بزرگ در راه است؟ روز گذشته (یکشنبه ۴ خرداد) یک کارشناس مدیریت بحران شهری اعلام کرده بود که بیش از هفت میلیون نفر از جمعیت ایران در حاشیه گورستانها زندگی میکنند.
منبع: سایت رادیو زمانه (مستقر در هلند)، ۲۵ ماه مه ۲۰۲۰