نزدیک به پنج ماه از سرنگونی هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین در نزدیکی فرودگاه تهران می‌گذرد، اما هنوز تکلیف جعبه سیاه آن به دلیل تعلل مقامات جمهوری اسلامی روشن نشده است.
مارک گارنو، وزیر حمل و نقل کانادا به تازگی گفته است که ایران همچنان از تحویل جعبه سیاه این هواپیما خودداری می‌کند و این کشور بر فشار بر جمهوری اسلامی برای انجام این کار ادامه می‌دهد.
هواپیمای پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین بامداد ۱۸ دی ماه ۹۸ اندکی پس از ترک فرودگاه تهران به مقصد کی‌یف، هدف موشک‌های پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و سرنگون شد.
در این حادثه تمام ۱۷۶ سرنشین این هواپیما، از جمله بیش از ۶۰ شهروند دو تابعیتی ایرانی کانادایی جان خود را از دست دادند. کانادا، دیگر کشورهایی که شهروندان‌شان جزو قربانیان این حادثه بوده‌اند و اوکراین که علاوه بر آن مالک هواپیمای سرنگون شده است، از نخستین روزهای پس از اعلام علت سقوط آن خواستار تحویل دادن جعبه سیاه هواپیما شده‌اند، اما ایران به بهانه‌ها و دلایل مختلفی از این کار خودداری کرده است.
مسئولان جمهوری اسلامی در روزهای و هفته‌های نخست تاکید داشتند که اطلاعات جعبه سیاه هواپیما باید در ایران بازخوانی شود، اما این کشور از دانش فنی و تجهیزات لازم برای این کار برخوردار نیست.
بر همین اساس ایران از شرکت بوئینگ به عنوان سازنده هواپیمای سرنگون شده و فرانسه به عنوان یکی از کشورهای پیشتاز در بازخوانی اطلاعات جعبه سیاه خواست که تجهیزات لازم برای این کار را در اختیارشان بگذارند، که تقاضایی معقول ارزیابی نمی‌شود.
پس از افزایش فشارهای بین‌المللی، مقامات ایران اواخر اسفندماه اعلام آمادگی کردند که جعبه سیاه را به اوکراین یا به کشور دیگری ارسال کنند که این وعده هم پس از چند ماه هنوز تحقق نیافته است.
وعده جدید ایران درباره ارسال جعبه سیاه
خبرگزاری حکومتی ایسنا امروز یکشنبه ۱۱ خرداد (۳۱ مه) به نقل از “مقامات ایرانی” گزارش داد که آنها به دلیل آنچه “تاخیر طرف اوکراینی در پاسخ به پیشنهاد ایران در خصوص جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی و همچنین روشن شدن گام‌های بعدی اقدام در این زمینه” عنوان شده، تصمیم گرفته‌اند جعبه سیاه را به کشور دیگری و احتمالا به فرانسه بفرستند. ایسنا به هویت این مقامات اشاره‌ای نکرده و درباره منظور آنها از تاخیر طرف اوکراینی و پیشنهادهای ایران توضیح بیشتری نداده است.
حدود یک ماه پیش کولبا دمیترو، وزیر خارجه اوکراین، در گفتگوی تلفنی با همتای ایرانی خود محمد جواد ظریف، بار دیگر بر تعهد ایران برای تحویل جعبه سیاه مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی تاکید کرد و خواستار پرداخت خسارت به بازماندگان قربانیان و مالک هواپیما شد.
اوکراین و دیگر کشورهایی که شهروندان‌شان در سقوط هواپیمای اوکراینی جان باخته‌اند همچنین از مسئولان ایران خواسته‌اند تا در مورد پیگرد قضایی مسئولان این حادثه شفاف‌سازی کنند. بنابر گزارش‌ها ظریف در گفتگو با همتای اوکراینی‌اش از بازداشت چند نفر در ارتباط با این پرونده خبر داد و گفت که تحقیقات برای شناسایی کسانی که در سقوط هواپیما دچار خطا شده‌اند ادامه دارد.
وکیلان کانادایی بازماندگان شماری از قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراینی بهمن‌ماه سال گذشته شکایتی تقدیم دستگاه قضایی کانادا کردند و خواستار دریافت غرامتی معادل یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار آمریکا شدند.
اسناد و شواهدی که تا کنون فاش شده نشان می‌دهد که مسئولان ارشد جمهوری اسلامی از نخستین دقایق پس از اصابت موشک‌های پدافند هوایی سپاه پاسداران به هواپیمای مسافربری اوکراین از واقعیت ماجرا با خبر بوده‌اند، اما تا سه روز به پنهان‌کاری در مورد آن و ارائه اطلاعات نادرست ادامه داده‌اند.
منبع: سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۳۱ ماه مه ۲۰۲۰