هرچند حضور نظامی مسکو در سوریه در برخی از موارد باعث حفظ توازان قوا در رقابت‌های منطقه‌ای شده است اما تلاش‌های روزافزون روسیه برای گسترش نفوذ در سوریه، نگرانی مردم سوریه را برانگیخته است، به ویژه اینکه روسیه سعی می‌کند نفوذ خود را در تمام عرصه‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی این کشور توسعه دهد. تحویل سری دوم جنگنده‌های پیشرفته روسی میگ ۲۹ به ارتش سوریه که هدف از آن توسعه پایگاه هوایی حمیمیم در شهر لاذقیه در غرب این کشور می‌باشد، اقدام تازه‌ای است که بسیاری از مردم سوریه آن را نگران کننده تلقی می‌کنند.
در همین راستا، یک منبع آگاه به ایندپندنت عربی گفت: مسکو قصد دارد نفوذ خود را در سراسر قلمرو سوریه به ویژه در مناطق شمال شرقی این کشور و سواحل دریای مدیترانه گسترش دهد، افزون بر آن، قرار است نیروهای روسیه نقش اساسی در عملیات نظامی گسترده‌ای که به هدف پاک‌سازی استان ادلب از سوی ارتش سوریه راه اندازی می‌شود داشته باشند.
همچنان اقدام اخیر پوتین مبنی بر تعیین «الکساندر یِویموف» سفیر روسیه در دمشق به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهوری این کشور برای توسعه روابط با سوریه، گام دیگری است که نشان از تلاش‌های مسکو برای گسترش نفوذ در سوریه دارد. بسیاری از ناظران عقیده دارند که تصمیم اخیر کرملین، زمینه دخالت سفیر روسیه را در تمام پرونده‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی سوریه فراهم می‌کند.
در همین حال، بسیاری از چهره‌های برجسته سیاسی مخالف بشار اسد اقدامات اخیر مسکو را به شدت محکوم کرده و پیامدهای آن را برای آینده کشور نگران کننده توصیف کردند. یحیی عریضی سخنگوی هیئت اپوزیسیون سوریه با اشاره به تحولات اخیر گفت: مسکو قصد دارد بخش بزرگی از سرزمین سوریه را تحت کنترل خود در آورد و دست همگان را از این مناطق کوتاه کند، بنابر این، بایستی ملت سوریه متوجه این خطر باشند و اجازه ندهند حاکمیت ملی سوریه این چنین پایمال شود.
در مقابل، الکساندر یِویموف، سفیر روسیه در دمشق شایعات اخیر در مورد بروز اختلاف میان مسکو و دمشق را رد کرده و تأکید کرد آن چه در این مورد از برخی رسانه‌های مغرض شنیده می‌شود عاری از حقیقت است. اما تحرکات اخیر روسیه و موضع‌گیری‌های این کشور در قبال تحولات سوریه نشان می‌دهد که مسکو سعی دارد نفوذ خود را در شمال و غرب سوریه گسترش دهد، در حالی‌که رقابت میان سایر نیروهای خارجی در شرق این کشور ادامه دارد.
در همین حال، حسین عباس، عضو مجلس خلق سوریه در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: گسترش روابط مسکو و دمشق به ضرر سوریه نیست بلکه ضربه‌ای شدیدی به “قانون سزار” است که واشنگتن سعی در تطبیق آن دارد. وی افزود: هدف از گسترش روابط با مسکو، تلاش برای جلوگیری از قرار گرفتن سوریه در محاصره اقتصادی و افزایش همکاری‌های اقتصادی میان دو جانب است تا کشور از عمق بحران پیامدهای تحریم‌های آمریکا و عواقب ناگوار جنگ‌های چندین ساله رهایی یابد.
قابل ذکر است که اقدام اخیر مسکو در راستای توسعه پایگاه‌های نظامی در قلمرو سوریه در چارچوب توافقنامه امضا شده میان دو جانب در ماه اوت سال ۲۰۱۵ صورت می‌گیرد. توافقنامه یاد شده به مسکو اجازه می‌دهد مجموعه‌ای از تجهیزات نیروی هوایی خود را در سوریه مستقر کند.
از سوی دیگر، مخالفان دولت سوریه از گسترش نفوذ روسیه در کشور ابراز نگرانی می‌کنند، اما طرفداران رژیم سوریه تأکید دارند که تطبیق “قانون سزار” می‌تواند برای سوریه نگران کننده باشد، این در حالی است که اقتصاد ملی سوریه به دلیل تداوم جنگ و نا امنی به شدت آسیب‌پذیر گشته و ملت سوریه با دشواری‌های اقتصادی و اجتماعی بی‌شماری رو به رو می‌باشند.
در همین حال، دیدبان حقوق بشر سوریه اظهار داشت که نیروهای روسیه مستقر در سوریه، پایگاه نظامی جدیدی را در شهرستان مالکیه در امتداد مرز با ترکیه تأسیس کردند. البته به رغم اینکه مسکو و دمشق در عرصه‌های مختلف نظامی و اقتصادی همکاری دارند و روسیه موشک‌های پیشرفته اس ۴۰۰ را در دسترس ارتش سوریه قرار داده است، اما اهداف استراتژیک مسکو برای گسترش نفوذ در سوریه و تلاش آن برای سرمایه‌گذاری در بندر دریایی طرطوس و در سایر پروژه‌های اقتصادی بزرگ سوریه برای هیچ کسی پوشیده نیست.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۳۱ ماه مه ۲۰۲۰
تصویر: کشتی نفتکش «ایوان بوبنوف» روسیه در بندر طرطوس در سوریه