حسن توفیق کاریکاتوریست نامدار چشم از جهان فروبست

حسن توفیق را می‌توان از جمله بنیان‌گذاران کاریکاتورهای مطبوعاتی با سبک و سیاق ایرانی دانست. اسماعیل عباسی، روزنامه نگار باسابقه، در صفحه فیسبوک خود نوشته است: «اگر مکتب توفیق را در حوزه کاریکاتور و کارتون به مثابه یکی از عمده‌ترین شالوده‌های کارتون مطبوعاتی در ایران بدانیم، در بنیان‌گذاری این مکتب، بی‌شک، زنده یاد حسن توفیق بیشترین سهم را داشته است.»

هادی حیدری، کارتونیست و از دوستان نزدیک خانواده توفیق نیز با اعلام خبر درگذشت حسن توفیق، گفته است: «ساعت ۱۵ امروز یکشنبه ۱۱ خرداد، بزرگترین برادر خانواده توفیق، درگذشت.»

آقای حیدری نوشته است: «حسن توفیق، دو روز پیش به دلیل کم اشتهایی به بیمارستان آسیا مراجعه می‌کند و امروز با وجود تلاش پزشکان، به دلیل ایست قلبی، فوت شد.»

یک کارکاتوریست بنام در ایران به «ایندیپندت فارسی» می‌گوید: «توفیق در نسل کاریکاتوریست‌هایی که هنوز در قید حیات هستند، اساس ماجرا بود و اصلی‌ترین مجله بود و اگر مجله توفیقی نبود، قطع به یقین بدانید که کاریکاتور و هنر کاریکاتور به این شکل شکوفا نمی‌شد و رشد نمی‌کرد. شخصیتی مثل کامبیز درمبخش که الان به عنوان یکی از ۵ اسطوره کاریکاتور دنیاست، در واقع به واسطه مجله توفیق و با آشنایی با این مجله، به دنیای هنر کاریکاتور علاقمند شد.»

وی همچنین توضیح می‌دهد:«کارکاتوریست‌های بسیار شناخته شده و بنامی با مجله توفیق همکاری داشته‌اند که برای خیلی از آنها نیز پله ترقی به حساب آمده و برای بسیاری از کاریکاتوریست‌ها هم کار کردن با توفیق از آمال آنها بود . کامبیز درمبخش کار خودش را با توفیق شروع کرد. آقای درمبخش از دوره دبیرستان در مجله توفیق مشغول بود. بهمن عبدی و احمد عربانی نیز سال‌ها با توفیق کار کرده‌اند. آقای عربانی بعد به گل آقا رفت و سالیان سال با گل آقا فعالیت می٬کرد. دهه شصت آقای بهمن عبدی را همه خوب می‌شناسند. وی در روزهای ماه رمضان داستانی را با ماژیک روی مقوا به صورت مصور می‌کشید و در کودکی بسیاری در دهه ۶۰ خاطره‌انگیز است.»

این کاریکارتوریست همچنین می‌گوید: «مجله توفیق هم جنبه اجتماعی داشت و هم جنبه سیاسی و ترجیح می‌داد با دربار خودش را درگیر نکند. ولی حدود ۴ سال توقیف بود.»

حسن توفیق، متولد ۱۱ اسفند ۱۳۰۴ و از مدیران مسئول نشریه طنز «توفیق» و بزرگترین برادر از برادران توفیق بود که دوره سوم این مجله را منتشر کردند. برادران توفیق ۴ تن بودند. مجله توفیق، هفته٬نامه‌ای فکاهی و طنز در ایران بود که نزدیک به نیم قرن فعالیت داشت.

حسن توفیق در دبستان دارالفنون تا اخذ دیپلم متوسطه تحصیل کرد، و سپس در رشته حقوق قضایی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. آقای توفیق برای مدتی کارمند وزات دارایی بود و بر اساس اطلاعات موجود از دوران محمدعلیخان توفیق، به صورت رسمی در جمع طنزپردازان توفیق مشغول به کار شد و پس از مدتی سردبیری توفیق را برعهده گرفت.

وی با نام‌های مستعار «شرمسار خشن» و «میرزاقشم‌شم» مطالب طنز هم می‌نوشت.

حسن توفیق، در زمره کاریکاتوریست‌های برجسته ایرانی است و گفته می‌شود بیشتر کاریکاتورهای روی جلد مجله توفیق از آثار اوست. وی هنرمندی صاحب٬سبک بود و در دوره سوم انتشار مجله توفیق، امتیاز این مجله به نام وی صادر شد و مدیریت و جواز چاپ‌خانه رنگین (متعلق به توفیق) هم به نام وی ثبت شد. حسن توفیق بعد از چند سال کار در وزارت دارایی، خود را بازخرید کرد و به رشته تحصیلی خود یعنی حقوق بازگشت و پروانه وکالت گرفت. پس از آن، در کنار فعالیت‌های مطبوعاتی و کاریکاتورهای توفیق، کار وکالت نیز انجام می‌داد.

منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۳۱ ماه مه ۲۰۲۰