در حالی‌که دولت عراق برای برگزاری دور دوم مذاکرات میان بغداد و واشنگتن آمادگی می‌گیرد و قرار است مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق به منظور هموار کردن بیشتر مسیر گفتگوهای استراتژیک میان دو کشور، در ماه ژوئیه پیش رو عازم واشنگتن شود، بغداد تصمیم گرفته است تلاش های خود را برای اجرای طرح چالش برانگیز انحصار سلاح در دست دولت آغاز کند.
به رغم اینکه دولت جدید عراق در برابر دشواری‌های دیگری همچون تشدید بحران مالی، ناتوانی در حفظ حاکمیت ملی و تعیین سرنوشت حضور سربازان آمریکایی در کشور روبه‌رو است اما مصطفی‌الکاظمی سعی دارد در گام نخست، تلاش‌های خود را بر پرونده انحصار سلاح در دست دولت متمرکز کند. البته مصطفی‌الکاظمی می‌داند که موفقیت وی در این زمینه، دستاورد بزرگی به شمار می‌رود و عراق با عبور از این بن‌بست می‌تواند بر سایر چالش‌ها نیز چیره شود و موفق به ایجاد روابط دیپلماتیک متوازن با تمام کشورهای جهان شود.
نخست وزیر جدید عراق در حالی قصد سفر به واشنگتن را دارد که تنش میان دولت و گروههای مسلح وابسته به ایران شدت گرفته است و هر دو جانب، از آینده نگرانی دارند و به عمق این حقیقت پی برده اند که اختلاف‌نظر میان آنها نمی‌تواند بدون درگیری پایان یابد، به ویژه اینکه شیوه برخورد دولت جدید با گروههای مسلح دگرگون شده است. اقدام اخیر دولت برای بازداشت شماری از نیروهای کتائب حزب الله عراق که به دنبال حملات موشکی این گروه صورت گرفت نشان می‌دهد که مصطفی‌الکاظمی تصمیم قاطعی برای برچیدن بساط گروههای شبه‌نظامی در کشور دارد و سعی می‌کند با پرونده چالش برانگیز انحصار سلاح در دست دولت به صورت جدی برخورد کند.
در همین راستا، منابع نزدیک به دولت مصطفی‌الکاظمی می‌گویند: عمده‌ترین پیشنهاد عراق در دور دوم گفتگوهای استراتژیک، درخواست کمک از واشنگتن برای محدود کردن سلاح در دست نیروهای دولتی است و بغداد، موفقیت در این پرونده را به عنوان پیروزی در تمام ابعاد تلقی می‌کند. در همین حال، عبدالکریم هاشم، رئیس هیئت مذاکره کننده اظهار داشت که سهم‌گیری واشنگتن در این عرصه، به صورت اغلب در توانمندسازی نیروهای دولتی عراق، ایجاد انبارهای جدید برای نگهداری اسلحه و سایر مسائل فنی و استراتژیک منحصر می‌باشد.
از سوی دیگر و در حالی‌که مصطفی‌الکاظمی پیوسته تأکید دارد که عراق هرگز نمی‌‌خواهد درگیر تنش‌های تهران و واشنگتن شود اما شکی نیست دولت عراق خواستار گسترش روابط با تهران بر اساس احترام متقابل است و بغداد می‌کوشد روابط خود را با تهران به گونه توسعه دهد که هدف اصلی آن تأمین منافع ملی عراق باشد.
ناظران بدین باورند که مسئله‌ای انحصار سلاح در دست دولت، اولویت اصلی دولت مصطفی‌الکاظمی را شکل می‌دهد، زیرا تداوم حضور گروههای مسلح ثبات و امنیت کشور را تهدید می‌کند و مانع تحقق پروسه دموکراسی و برگزاری انتخابات آزاد و شفاف می‌شود. افزون بر آن، دولت جدید عراق در تلاش است تا پیش از رفتن به دور دوم مذاکرات استراتژیک، توانمندی و جدیت خود را در راستای بیرون کشیدن عراق از باتلاق چالش‌های موجود نشان دهد.
در همین حال، کارشناسان امور سیاسی خاطرنشان می‌کنند که مصطفی‌الکاظمی هرگز قصد مواجه شدن با ایران را ندارد اما سعی می‌کند این پیام را به تهران برساند که عراق از این پس، روابط خود را با تمام کشورهای منطقه و جهان تنها بر اساس منافع ملی خود برقرار می‌کند و ایران باید این تحول جدید را بپذیرد، در حالی‌که گروههای مسلح وابسته به ایران، مخالف این سیاست هستند و می‌خواهند نقش فعالی در ترسیم سیاست خارجی عراق داشته باشند تا منافع ایران در منطقه دچار تهدید نشود.
در همین حال، احسان الشمری، رئیس مرکز پژوهش‌های سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: بازداشت عناصر متهم به حمله موشکی اخیر، نشان می‌دهد که مصطفی‌الکاظمی تصمیم قاطعی برای محدود کردن سلاح در دست نیروهای دولتی و منحل کردن گروههای شبه‌نظامی دارد و البته تا زمانی‌که افرادی خارج از چارچوب نیروهای دولتی، سلاح در دست داشته باشند دولت نمی‌تواند ثبات و امنیت را در کشور تأمین کند. وی افزود: گسترش نفوذ ایران در دوره نخست وزیری عادل عبدالمهدی باعث شده بود تا واشنگتن، عراق را به عنوان یک متحد غیر قابل اعتماد و وابسته به ایران بداند، اما مصطفی‌الکاظمی سعی دارد با اتخاذ اقدامات جدی برای کاهش نفوذ ایران در عراق، دیدگاه واشنگتن را در قبال عراق تغییر دهد.
احسان الشمری همچنان افزود: گسترش روابط عراق با کشورهای عربی به ویژه با عربستان سعودی و کویت می‌تواند نقش پر اهمیتی در بهبود اوضاع اقتصادی و سیاسی عراق داشته باشد و منجر به کاهش نفوذ ایران در کشور شود، بنابر این، ایجاب می‌کند دولت جدید عراق افزون بر تلاش برای نزدیکی با ایالات متحده، در صدد پیوند دادن بیشتر عراق با جهان عرب باشد و با جلب حمایت کشورهای عربی، از نفوذ ایران در عراق بکاهد.
از سوی دیگر و هرچند مسئله کاهش شمار نیروهای آمریکایی در عراق، در نخستین دور گفتگوهای استراتژیک بغداد و واشنگتن مطرح شد اما گروههای مسلح وابسته به ایران خواستار اقدامات جدی‌تری در مورد پایان دادن به حضور نیروهای آمریکایی در کشور هستند و به باور آنها مصطفی‌الکاظمی بایستی توجه خود را بیشتر بر این مسئله‌ای پر اهمیت متمرکز کند. گذشته از آن، جناح‌های سیاسی وفادار به ایران عقیده دارند که عراق نباید تنها در اندیشه گسترش روابط با ایالات متحده باشد و لازم است سعی کند نقش سایر کشورها را در تأمین منافع عراق نیز در حاشیه قرار ندهد.
هاشم الکندی، کارشناس امور سیاسی گفت: گروههای مسلح وابسته به ایران اصرار دارند که باید عمده‌ترین هدف از سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن، تعیین سرنوشت نیروهای آمریکایی و زمان‌بندی برای خروج آنها از عراق باشد و تصمیماتی که در این زمینه اتخاذ می‌شود بایستی با کمال صراحت در رسانه‌ها اعلام شود.
البته مصطفی‌الکاظمی سعی خواهد کرد از چالش‌های اقتصادی که ایران در حال حاضر با آنها روبه‌رو است، بهره‌برداری کند و بدون آنکه خود را در رویارویی مستقیم با ایران و یا گروههای مسلح متحد آن کشور در عراق قرار دهد، دست به اقداماتی بزند که در فرجام منجر به کاهش نفوذ ایران در کشور شود.
منبع: سایت بریتانیائی ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۸ ژوئن ۲۰۲۰