رسانه‌های دولتی روسی، چینی یا مرتبط با رژیم ایران در شبکه‌های اجتماعی نفوذ فراوان دارند. پژوهش‌های یک مؤسسۀ دانشگاهی انگلیسی نشان می‌دهد که در بسیاری موارد، مطالب رسانه‌های روسی به زبان‌های آلمانی یا فرانسه نفوذ و انعکاس بیشتری از مطالب نشریات مهمی چون لوموند یا اشپیگل دارند. انعکاس شبکۀ اسپانیایی‌زبان جمهوری اسلامی ایران در آمریکای لاتین نیز بسیار قابل توجه ارزیابی شده است.
تحقیقات مرکز مطالعات اینترنت آکسفورد (Oxford Internet Institute) که روز دوشنبه ٢٩ ژوئن/ ٩ تیر انتشار یافت، نشان می‌دهد که در فیسبوک و توئیتر، مطالبی که توسط شبکه‌های روسی “اسپوتنیک” و “آر.تی” به زبان‌های فرانسه و آلمانی منتشر می‌شود، بیشتر از مطالب رسانه‌های بزرگی چون “لوموند” فرانسوی یا اشپیگل آلمانی انعکاس می‌یابد.
مرکز مطالعات اینترنت آکسفورد که در سال ٢٠٠١ تأسیس شده و به دانشگاه آکسفورد وابسته است، در بارۀ نقش و جایگاه اجتماعی اینترنت پژوهش می‌کند. این مرکز به مدت ۳ هفته مطالبی را که توسط رسانه‌های اصلی روسیه، چین، ایران و ترکیه، تولید می‌شود بررسی کرده است. البته رسانه‌هایی مورد بررسی قرار گرفته‌اند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت اختیار رژیم‌ها قرار دارند.
جوّسازی پیرامون کرونا
پژوهش اخیر مرکز مطالعات اینترنت آکسفورد که به ویژه به شبکۀ تلویزیونی روسی “آر.تی” (RT)، خبرگزاری “اسپوتنیک” و رسانه‌های دولتی چین توجه کرده، نتیجه می‌گیرد که “این رسانه‌ها در انتشارات خود به زبان‌های فرانسه، آلمانی یا اسپانیایی، موضوع کرونا را سیاسی کرده و از این طریق دموکراسی‌های غربی را تحت انتقاد قرار داده‌اند”. آنها همچنین با تبلیغ به نفع رژیم سیاسی کشور خود، نظریات توطئه در مورد منشأ ویروس کرونا را اشاعه داده‌اند”.
در این مطالعات، انعکاس مطالب در شبکه‌های اجتماعی با توجه به تعداد دفعات “اشتراک” و واکنش‌های کاربران، اندازه‌گیری شده است؛ بر این اساس مطالب شبکۀ “آر.تی” به زبان فرانسه ۵٢٨ امتیاز کسب می‌کند (با بازنشر در توئیتر و فیسبوک)، خبرگزاری “چین نوین” ٣٧۴ امتیاز و روزنامۀ “لوموند” ١٠۵ امتیاز…
به زبان آلمانی، بازنشر مطالب “آر.تی” در توئیتر و فیسبوک ١۵٨ امتیاز می‌گیرد و مطالب اشپیگل ٩٠ امتیاز.
جاناتان برایت، پژوهش‌گر مرکز اینترنت آکسفورد می‌گوید: “اکثر مطالب شبکه‌های روسی بر اساس واقعیات و خبرهای روز است اما هدف کلی آنها بی‌اعتبار کردن کشورهای دموکراتیک است”. به گفتۀ او مفهوم مشترک و کلی در این مطالب این است که “دموکراسی در حال فروریختن است”.
حدود دو ماه قبل نیز “مرکز مطالعات اینترنت آکسفورد” تحقیقاتی را منتشر کرده بود که نشان می‌داد در محیط انگلیسی زبان، برخی مطالب مؤسسات روسی، ۱۰ برابر مطالب شبکۀ “بی.بی.سی” انعکاس دارد.
همچنین نفوذ و انعکاس “هیسپان تی‌وی” (Hispan TV) شبکۀ تلویزیونی اسپانیایی‌زبان جمهوری اسلامی ایران، در آمریکای لاتین بسیار زیاد است. این شبکه معمولاً “احساسات ضد آمریکایی” را تبلیغ می‌کند.
جاناتان برایت، تأکید می‌کند که “اصولاً هزینۀ مالی بخش بزرگی از محتواهای شبکه‌های اجتماعی مستقیماً توسط دولت‌ها تأمین می‌شود، اما کاربران این واقعیت را به روشنی نمی‌بینند”.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۲۹ ژوئن ۲۰۲۰