سوءقصدهای تروریستی ژانویۀ ٢٠١۵/دی ١٣٩٣ نه تنها شهر پاریس که تمامی فرانسه را تکان داد. اگرچه تروریست‌هایی که به دفتر مجلۀ “شارلی ابدو” و همچنین به یک سوپرمارکت یهودی حمله کردند، همگی کشته شدند، اما تحقیقات گسترده منجر به دستگیری کسانی شد که در تدارک سوءقصدها سهیم بودند. اینک محاکمۀ این افراد، بیش از پنج سال پس از آن وقایع خونین، در پاریس آغاز شده است.
روز چهارشنبه ٢ سپتامبر/١٢ شهریور، نخستین جلسۀ دادگاه با حضور ١١ تن از ١۴ متهم آغاز شد. از یازده نفر حاضر، یک نفر که در آزادی تحت نظر به‌سر می‌برد، شخصاً به دادگاه آمد اما ١٠ نفر دیگر تحت تدابیر امنیتی بسیار سخت و در فضایی پرالتهاب به محل دادگاه منتقل شدند. به نظر می‌رسد که به غیر از دو سه نفر، سایر متهمان نقش بزرگی در وقایع نداشته‌اند. چند تن از کسانی که از سوءقصدها جان به در برده بودند نیز در دادگاه حضور یافتند.
اگرچه همۀ مهاجمان مسلح و عاملان اصلی جنایات طی عملیات پلیس کشته شدند، اما آغاز این محاکمه برای فرانسویان اهمیت نمادین دارد و فرصتی است تا جامعۀ فرانسوی بار دیگر بر اصل بنیادین آزادی بیان و عقیده تأکید نماید.
همزمان با شروع محاکمه، مجلۀ شارلی به یاد همکاران کشته‌شده‌اش که برخی از آنان از برجسته ترین طنزنویسان و کاریکاتوریست‌های فرانسه بودند، بار دیگر کاریکاتورهای جنجال برانگیز پیامبر اسلام را منتشر کرد. وکیل این نشریۀ فکاهی با اشاره به کاریکاتورهایی که چند سال قبل خشونت هولناکی را برانگیخته بود گفت: “روحیه و لحن مجلۀ شارلی همین است که می‌بینید: به هیچ عنوان دست از آزادی برنداشتن… او افزود: “ما ترسی نداریم، نه از تروریسم می‌ترسیم و نه از آزادی”.
محاکمه که حدود دو ماه و نیم ادامه خواهد داشت، نزدیک به ١۵٠ شاهد و کارشناس را احضار خواهد کرد. تمامی جلسات محاکمه به طور کامل فیلمبرداری خواهد شد اما به مدت پنجاه سال در دسترس عموم قرار نخواهد گرفت.
از روز ٧ تا ٩ ژانویۀ ٢٠١۵، برادران کواشی (شریف و سعید) و اَمدی کولیبالی مجموعاً ١٧ نفر را به قتل رساندند. برادران کواشی که با سلاح جنگی به دفتر مجلۀ شارلی ابدو حمله کردند ١١ نفر را کشتند و سپس در جریان فرار یک مأمور پلیس را به قتل رساندند. یک روز بعد، اَمدی کولیبالی که در زندان با دو برادر آشنا شده بود، یک پلیس زن را در خیابان کشت و یک روز بعد چند نفر را در یک سوپرمارکت یهودی به گروگان گرفت و ۴ تن از آنان را به قتل رساند. کولیبالی در حملۀ نیروهای ویژه به سوپرمارکت کشته شد. برداران کواشی نیز که در یک چاپخانه پناه گرفته بودند طی عملیات نیروهای ویژه کشته شدند.
اما سوءقصدهای تروریستی سال ٢٠١۵ پایان نیافت. نزدیک به ده ماه بعد (نوامبر ٢٠١۵) یکی از گسترده‌ترین عملیات تروریستی دهه‌های اخیر در پاریس رخ داد. حمله به سالن کنسرت “باتاکلان” و شلیک به عابران و کافه‌نشین‌های خیابان‌های پاریس بیش از ١٣٠ کشته به جا گذاشت.
چه کسانی محاکمه می‌شوند؟
سه متهم غایب، در شبکۀ تروریستی مسئولیت‌های سنگین داشته‌اند. خانم حیات بومدین همسر کولیبالی و برادران بلحسين (محمد و مهدی) فراری‌اند و ظاهراً هر سه به مناطق مرزی بین عراق و سوریه گریخته‌اند.
اما علیرضا بولات که ترک‌تبار است در دادگاه حضور دارد. او به عنوان “دست راست” کولیبالی معرفی شده زیرا از جمله متهم است که سلاح‌های استفاده شده در سوپرمارکت یهودی را در اختیار مهاجم قرار داده است. ١٠ نفر دیگر به درجات مختلف با تروریست‌ها همکاری داشته‌اند. جلسات دادگاه مسئولیت دقیق آنان را روشن خواهد کرد.
منبع: سایت رادیو بین المللی فرانسه به زبان فارسی، ۲ سپتامبر ۲۰۲۰