وزیر خارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه ۱۸ شهریور (۸ سپتامبر) در واکنش به افزایش ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران پیامی توییتری منتشر کرد. او از تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان – کشورهای امضاکننده برجام) و سایر کشورها خواست “از خواب بیدار شوند و واقعیت را بپذیرند که برجام به تاریخ پیوسته است و در اعمال تحریم‌های شدید علیه رژیم ایران به ایالات متحده آمریکا بپیوندند”. به گفته وزیر خارجه آمریکا، “فشار و گفتگو” تنها راه پیش‌رو است.
پمپئو در توییت خود به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی استناد کرده است. آژانس پنج روز پیش – جمعه ۱۴ شهریور (چهارم سپتامبر) – گزارش سه‌ماهه خود از فعالیت‌های هسته‌ای رژیم ایران را در اختیار اعضای شورای حکام قرار داد.
مطابق برجام میزان اورانیوم کم‌غلظت رژیم ایران نباید از سقف ۲۰۳ کیلوگرم تجاوز کند. اما در گزارش اخیر آژانس قید شده است که ذخایر اورانیوم کم‌غلظت رژیم ایران به بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ کیلوگرم رسیده که بیش از ده برابر حد مجاز در توافق هسته‌ای است. این توافق سال ۱۳۹۴ میان نمایندگان جمهوری اسلامی و شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) در وین به امضا رسید.
آمریکا اردیبهشت ۹۷ از توافق هسته‌ای خارج شد و در پی آن تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه رژیم ایران را دوباره اعمال کرد. این تحریم‌ها در دو سال و چهار ماه گذشته به طور فزایندهای تشدید شده‌اند. هدف، وارد کردن فشار حداکثری بر رژیم ایران برای کشاندن این کشور پای میز مذاکره و دست یافتن به توافقی جامع عنوان می‌شود.
برخلاف آمریکا، کشورهای روسیه و چین همچنین سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا اعلام کرده‌اند که به برجام پایبند می‌مانند و از ایران خواسته‌اند که به تعهدات خود در قالب برجام بازگردد.
جمهوری اسلامی هم در پنج مرحله تعهدات برجامی خود را بعد از خروج آمریکا کاهش داد که پایبندی به سقف تعیین شده برای ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین از جمله آنهاست.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی رژیم ایران هم تایید کرده است که فعالیت در تولید سانتریفوژهای پیشرفته گسترش یافته و میزان اورانیوم غنی‌شده افزایش یافته است. کمالوندی تولید بیش از ۱۳۰ تن آب سنگین را تایید کرده است.
بر اساس اظهارات کمالوندی، تولید اورانیوم غنی شده در چارچوب کاهش تعهدات برجامی ایران، افزایش یافته و در حال حاضر ایران به بیش از سه تن اورانیوم غنی شده دست یافته است. کمالوندی همچنین گفته است که جمهوری اسلامی ماهانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تولید دارد و این میزان با ظرفیت تولید اورانیوم پیش از توافق هسته‌ای برابری می‌کند.
بازدید کارشناسان آژانس از دو سایت مشکوک رژیم ایران
روابط ایران و آژانس در ماه های گذشته دچار تنش شده بود که مهم ترین علت آن خودداری تهران از فراهم کردن امکان بازرسی از دو “سایت مشکوک” عنوان می شود.
این دو سایت، یکی بین شهرضا و آباده و دیگری نزدیک تهران واقع شده اند و گمان می رود جمهوری اسلامی در آنها فعالیت های اعلام نشده ای هسته ای داشته است.
ظاهرا با افزایش فشارها بر تهران مذاکراتی در مورد بازدید از این دو سایت انجام شد که حاصل آن دست‌یابی به یک توافقنامه در سفر دو روزه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس و هیئت همراهش به تهران در روزهای چهارم و پنجم شهریورماه بوده است.
با توجه به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تایید مقامات جمهوری اسلامی ایران بر افزایش غنی‌سازی اورانیوم، مقامات آمریکایی جمهوری اسلامی را متهم کرده‌اند که تعهدات توافقنامه هسته‌ای برجام را زیر پا گذاشته است. آمریکا در همین ارتباط خواستار فعال کردن “مکانیسم ماشه” و بازگرداندن تحریم‌های بین المللی علیه ایران شده است.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا ششم شهریور (۲۷ اوت) ابراز اطمینان کرد که تحریم‌های بینالمللی علیه جمهوری اسلامی ایران که مطابق توافق هسته‌ای لغو یا تعلیق شده‌اند از نیمه شب ۲۰ سپتامبر (۳۰ شهریور) دوباره اعمال خواهند شد.
مقامات جمهوری اسلامی ایران به تازه‌ترین اظهارات پمپئو در باره افزایش غنی‌سازی و پیوستن تروئیکای اروپایی و سایر کشورها به تحریم‌ها تا کنون واکنشی نشان نداده‌اند.
منبع: سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۹ سپتامبر ۲۰۲۰