بزرگداشت يک کارگزار کوشای فرهنگی

منوچهر يزديان

جمعه ۶ ارديبهشت ١٣٩٨ مراسم بزرگداشت بهمن امینی با حضور خانواده و دوستان و دوستدارانش در ساختمان شهرداری منطقه ٢٠ پاریس برگزار شد. محمدتقی امینی مقدم (بهمن امینی)، پایه گذار انتشارات و کتابفروشی خاوران، روز جمعه ٢٥ آبان ١٣٩٧ در سن ٦٧ سالگی در لیون (فرانسه) درگذشت. فوت بهمن امینی نه تنها ضایعه بزرگی برا ی همسر، خانواده و دوستانش بود بلکه کتاب و ادبیات پیشرو ایران یکی از زحمتکشان شریف خود را از دست داد. در عین حال او پشتیبان گرانقدر جنبش سکولار دموکراسی ايران و مهستان آن بود.

با بهمن امینی در سال ١٣٥٢ در زندان مشهد آشنا شدم. علیرغم جو چریکی و مجاهدینی زندان، او در مدار آن خطوط قرار نگرفت و راه مستقل خودش را پیشه ساخت. این استقلال را بهمن تا پایان عمرش نگهداری کرد. بهمن پس از آزادی از زندان در سال ١٣٥٨ به فرانسه پناهنده شد و موقعیت نه چندان آسان پناهندگی را، در مقایسه با گرفتن تابعیت فرانسوی، تا لحظه آخر حفظ نمود.

در سال ١٣٦٢ بهمن امینی در کنار فعالیت سیاسی در پاریس اقدام به تأسیس انتشارات خاوران نمود. با کوشش و دقت کم نظیری که او در انتخاب کتاب برای نشر می نمود توانست در ظرف ٣٥ سال مجموعه‌ای ارزنده از کتاب‌های نویسندگان بزرگ ایران در تبعید را منتشز ساخته و موسسه ای مورد اعتماد اهل کتاب پدید آورد. همزمان توانست با تلاشی کم نظیر چاپخانه و کتابفروشی اش را به پایگاهی برای نویسندگان و کتاب دوستان تبدیل نماید. در این راه او با برپائی برنامه های سخنرانی ماهانه برای نویسندگان تبعیدی، در چاپخانه اش کانونی تأسیس نمود برای زنده نگاه داشتن ادبیات ایرانی و از این راه برای زنده نگاهداشتن ایرانمداری و انسان دوستی.

در عین حال زنده‌یاد بهمن امینی از پایه‌گذاران و تلاشگران جنبش جمهوری‌ خواهان لائیک و دموکرات بود که پس انشعابات در این طیف، به اتفاق برخی از همراهانش فعالیت اين گروه در پاریس را ادامه داد که بعدها ار میان آن، انجمن جمهوریخواهان پاریس تأسیس گردید. در کنار فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی، بهمن امینی چهره سرشناس مبارزه علیه نقض حقوق بشر در ایران و یکی از سازمان دهنده گان پر تلاش بسیاری از آکسیون‌های اعتراضی ایرانیان در پاریس بود.

با تأسیس مهستان جنبش سکولار دموکراسی ایران بهمن امینی همواره مشوق، پشتیبان و در عین حال منقد دلسوز آن بود. توصیه ها و راهنمائی های بهمن امینی برای گفتگو با انجمن جمهوریخواهان پاریس بسیار موثر بوده است.

۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۸ – ۳۰ آوريل ۲۰۱۹