روز جهانی آزادی مطبوعات در حالی پیش روست که کشته شدن خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در اکتبر سال ۲۰۱۸، مخاطرات حرفه روزنامه‌نگاری را به شکلی ترسناک به نمایش گذاشت و خطری را آشکارتر کرد که روزنامه‌نگاران مستقل، به‌خصوص در منطقه خاورمیانه همواره با آن روبه‌رو هستند.
بازداشت جولیان آسانژ در روز ۱۱ آوریل/ ۲۲ فروردین نیز وجه دیگری از ترس‌ها و دشواری‌های خبرنگاری و انتشار اطلاعات را به تصویر کشید.
در چنین جهانی‌ست که سازمان گزارش‌گران بدون مرز «کین‌‌آفرینی نسبت به روزنامه‌نگاران» را دامن زدن به خشونت بیشتر علیه آنها می‌داند و معتقد است چرخه این ماشین خشونت، به افزایش ترس منجر شده است:
«در حالی که رژیم‌های اقتدارگرا به خوارداشت رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران ادامه می‌دهند، شمار کشورهای امن که در آنها روزنامه‌نگاران بتوانند وظایف‌‌شان را با امنیت و آزاد انجام دهند، کاهش یافته است.»
سرکوبگری رژیم‌های اقتدارگرا، درگیری‌های نظامی و سیاسی، آمار بالای روزنامه‌نگاران زندانی، تهدید، کشتن و وادار کردن آنان به سکوت یا مجبور شدنشان به تبعید و …، سیمای روزنامه‌نگاری در بسیاری از کشورهای خاورمیانه است که در بدترین جایگاه رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها قرار دارند.
برای جلب توجه افکار عمومی و مقابله با چنین وضعیتی، سازمان ملل متحد در روز ۲۰ دسامبر سال ۱۹۹۳ و در جریان چهل و هشتمین اجلاس خود، سوم ماه مه را روز جهانی آزادی مطبوعات نامید.
هدف سازمان ملل از این نامگذاری این بود که بر اهمیت آزادی مطبوعات در رشد دموکراسی در جوامع بشری تأکید کند و وظایف دولت‌ها را در رعایت اصل ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر به آنها یادآوری کند.
بر پایه این اصل، همگان حق آزادی عقیده و بیان دارند:
«هر انسانی محق به آزادی عقیده و بیان است و این حق شامل آزادی داشتن باور و عقیده بدون [نگرانی] از مداخله [و مزاحمت]، و حق جست‌و‌جو، دریافت و انتشار اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه‌ای، بدون ملاحظات مرزی است.»
با این حال، وضع آزادی مطبوعات در سراسر جهان رو به وخامت گذاشته است
گزارش رده‌بندی آزادی رسانه‌ها در کشورهای مختلف جهان که سازمان گزارش‌گران بدون مرز آن را منتشر می‌کند و به وضعیت آزادی رسانه‌ها در ۱۸۰ کشور جهان می‌پردازد، نشان می‌دهد شتاب ماشین ترس‌آفرینی به حدی‌ست که به انجام جدی روزنامه‌نگاری آسیب می‌رساند:
«خصومت با روزنامه‌نگاران و نفرت‌آفرینی علیه آنها از سوی شماری از رهبران سیاسی به اقدام‌های عملی خطرناک و روزمره منجر شده است و افزایش خطر برای حرفه روزنامه‌نگاری را به دنبال داشته است.»
کریستف دولوار، دبیر اول سازمان گزارش‌گران بدون مرز درباره ویرایش ۲۰۱۹ رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌های این سازمان گفته است:
«اگر بحث سیاسی دانسته یا ندانسته به فضای جنگ داخلی سوق داده شود و روزنامه‌نگاران به قربانیان آشکار آن تبدیل شوند، الگوهای دموکراسی در خطر بزرگی قرار می‌گیرند. از میان برداشتن این مکانیزم ترس برای همه زنان و مردانی که با حسن نیت، متعهد به آزادی‌‌هایی هستند که در طول تاریخ بشری به دست آمده‌اند، ضرورتی فوری است.»
نقل از رادیو زمانه