با نهایی شدن اعلام نتایج انتخابات آمریکا و پیروزی جو بایدن رقیب دموکرات دونالد ترامپ بازارهای مالی تهران و واشینگتن نسبت به تغییر قدرت در آمریکا همچنان واکنش نشان می‌دهند. در ایران نرخ ارز و سکه و خودرو با افتی کوتاه‌مدت باز هم از روز دوشنبه افزایش قیمت را تجربه می‌کند. هم‌زمان اما با اعلام خبر کشف واکسن کرونا از سوی شرکت آمریکایی فایزر و نهایی شدن مراحل آزمایش واکسن، شاخص‌های بورس جهانی و بازارهای دارایی نیز روز دوشنبه جهش چشمگیری داشت و قیمت جهانی طلا که تاکنون پناهگاه امنی برای سرمایه‌ها بود دچار ریزش شد.
اما در ایران تغییرات همچنان درون‌مرزی است و افول شاخص‌های بورس، اعتراض مردمی که سرمایه‌های خود را با تشویق دولت در ایران به سمت بازارهای بورس پناه داده بودند، در پی داشته است.
با توجه به این که حدود سه ماه است شاخص بورس در ایران رو به افول است، سهامداران برای سومین روز مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار تجمع کردند. به گزارش ایلنا، روز دوشنبه، جمعی از این معترضان از سهامداران حقیقی و خرد بوده‌اند که اعتراض خود را نسبت به سیاست‌های دولت در دوران ریزش شاخص و عدم‌اجرای وعده‌های حمایتی در قالب شعارهایی بیان کردند.
جدای از افت بورس در ایران ارزش سکه و طلا دوباره رو به افزایش گذاشته است. در پی افزایش قیمت دلار از روز دوشنبه، رئیس دفتر رئیس‌جمهور ایران گفت سوداگران شایعه نسازند، دولت به دنبال گرانی ارز نیست. محمود واعظی توضیح داد: «این ادعایی است که هر چند وقت یک بار از سوی برخی محافل علیه دولت مطرح می‌شود در حالی که هم طراحان و هم منتشرکنندگان آن می‌دانند چنین حرفی چقدر غلط، متناقض و بی‌اساس است.»
روز دوشنبه همچنین بانک مرکزی نیز اعلام کرد که ریزش قیمت ارز ادامه‌دار خواهد بود. این در حالی است که خلاف گفته بانک مرکزی افت قیمت دلار نه تنها ماندگار نیست بلکه از روز گذشته رو به افزایش است. براساس اعلام بانک مرکزی، نرخ‌های ارز در بازار، نرخ‌های مطابق با بنیادهای اقتصاد نیست و ریزش حدود ۲۵ درصدی نرخ ارز طی یک هفته در بازار بهترین دلیل برای اثبات تاثیرگذاری کاهش خطر‌های غیراقتصادی بر روی کاهش قیمت بازار به سمت نرخ تعادلی پایین‌تر است.
این‌که چرا با وجود شوک سیاسی حاصل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نرخ ارز دوباره در ایران افزایش پیدا می‌کند شاید دلیلی جز توقف ارزپاشی از سوی بانک مرکزی در بازار نباشد. گفته می‌شود بانک مرکزی با تزریق چندباره ارز به بازارها، قیمت ارز را پایین آورده تا مردم ارز خریداری شده خود را به فروش برسانند و در حال حاضر با بالا بردن دوباره نرخ ارز بیشترین سود را می‌کند. امروز هم علی ربیعی سخنگوی دولت، ارزپاشی از سوی دولت را منکر شد و گفت: «این اتهام که دولت ارز را گروگان گرفته بود تا بعد از انتخاب بایدن ارزپاشی کند، درست نیست.»
رییس دفتر رییس جمهور ایران نیز روز گذشته با رد ادعای نظریه ارزپاشی از سوی دولت گفت: «طرح چنین ادعایی علیه دولت را کاملا مغرضانه است.» و در ادامه افزود: «این تحلیل مغرضانه زاییده ذهن کاسبان تحریم و سوداگرانی است که به دنبال متلاطم کردن جو بازارهای مختلف و انحراف افکار عمومی هستند.»
دولت در ایران همچنان می‌گوید نرخ ارز را افزایش نداده است. این در حالی است که برای ادامه افت قیمت دلار، دولت نیازمند درآمدهای ارزی است و برای رسیدن به این دست اورد، صادرات اولین راه است ولی دولت در تحریم بانک‌ها دستش از همیشه کوتاه‌تر است.
در همین حال پایگاه خبری انتخاب نیز در گزارش روز دوشنبه خود چهار دلیل برای توقف ریزش قیمت دلار در بازار تهران مطرح کرد. بنا به تحلیل این رسانه، نرخ‌شکنی برخی صادرکنندگان، افزایش تقاضای ارز از سوی واردکنندگان، تداوم ریزش بورس و مقاومت دلال‌ها برای جلوگیری از ضرر بیشتر عمده دلایل تحرکات اخیر بازار است.
اما اثر كاهش قيمت دلار كه روز پنج شنبه با اعلام احتمال پيروزى جو بايدن در انتخابات آمريكا همراه بود تاثير خود را بر بازار خودرو نيز نشان داد ولی به درستی مشخص نیست با افزایش دوباره نرخ دلار از روز یکشنبه بازار خودرو چه تغییراتی خواهد داشت.
وب‌سایت فرارو در گزارشی با تحلیل افت‌وخیز قیمت دلار و خودرو روز دوشنبه نوشت: «پس از اعلام پیروزی جو بایدن و جو روانی حاکم بر بازارهای داخلی، نه تنها متقاضیان خودرو به امید کاهش قیمت این کالای سرمایه‌ای به حداقل رسیدند، بلکه تمام دلالان خرد و کلان و حتی شهروندان عادی نیز اقدام به فروش خودروی خود کردند.»
خودروسازان می‌گویند قیمت خودرو با افت ارزش دلار کاهش پیدا نمی‌کند ولی طی روزهای گذشته قیمت خودرو و دلار هم‌زمان کاهش داشته است. روزنامه دنیای اقتصاد در گزارش روز دوشنبه خود نوشت: «رصد بازار خودرو از افت ۹ تا ۱۶ درصدی قیمت خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی در اولین روز مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا نسبت به هفته قبل در بازار حکایت دارد.» بر اساس این گزارش، فعالان بازار خودرو معتقدند که با توجه به شرایط کنونی این امکان وجود دارد که قیمت خودروهای داخلی، خارجی و مونتاژی در کوتاه‌مدت دوره زمانی (دو تا سه ماه) سیر نزولی را ثبت کند، اما برای دوره میان‌مدت و بلندمدت باید منتظر تعیین سیاست‌های پولی و مالی و مناسبات سیاسی بود.
نایب رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو نیز امروز، سه‌شنبه از افزایش دوباره قیمت خودرو خبر داد و گفت: «در چند روز گذشته و با پایین آمدن قیمت دلار، قیمت خودرو بین ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش داشت. اما با افزایش دوباره نرخ ارز، قیمت خودرو نیز دوباره حدود ۵ تا ۶ درصد بالا رفته است.»
با توجه به تحولات روز گذشته در خصوص نهایی شدن واکسن کرونا احتمال این که قیمت طلا و بورس در بازارهای خارجی و ارزش نرخ ارز و سکه در داخل ایران باز هم دچار تغییر شود، وجود دارد. باید دید سرنوشت تحولات اخیر بین‌المللی چه تاثیری بر بازارها خواهد داشت.
ثمانه قدرخان
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۱۱ نوامبر ۲۰۲۰