بریتانیا، آلمان و فرانسه با ارسال بیانیه‌ای به آژانس‌بین‌المللی انرژی اتمی از نقض تعهدات برجامی ایران انتقاد کرده‌اند. در این بیانیه به نقض تعهدات برجامی و منشاء ناروشن ذرات اورانیوم کشف شده در ایران نیز اشاره شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه ۱۹ نوامبر (۲۹ آبان) خبر از دریافت بیانیه سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه در خصوص فعالیتهای اخیر هسته‌ای ایران داده است. این بیانیه روز چهارشنبه از سوی نمایندگان سه کشور اروپایی حاضر در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ کشورهای پنج‌به‌اضافه یک با ایران تنظیم شده است. این بیانیه در واکنش به گزارش اخیر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (گزارش شماره GOV/2020/51) تهیه شده است.
امضا کنندگان این بیانیه از گزارش‌دهی شفاف و مستقل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیتهای هسته‌ای حکومت ایران قدردانی کرده‌اند. موضوع بر سر نقض موارد تعیین شده در توافق هسته‌ای در عرصه تولید سانتریفوژهای پیشرفته، تزریق هگزافلوراید اورانیوم در تاسیسات نطنز، افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از میزان تعیین شده، افزایش ذخایر اورانیوم با درجه نازل تغلیظ و همچنین کشف ذرات اورانیوم است.
حکومت اسلامی پس از خروج آمریکا در ماه مه ۲۰۱۸ و تشدید و تجدید تحریم‌های اقتصادی علیه آن کشور اعلام کرده بود که به طور گام‌به‌گام تعهدات برجامی خود را کاهش خواهد داد.
گزارش روز سه‌شنبه ۱۷ نوامبر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای حکام، حکایت از نقض آشکار برجام از سوی ایران دارد. در این گزارش استفاده از سانتریفوژهای پیشرفته از سوی ایران تایید شده است.
اکنون سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه خواستار بازگشت ایران به تعهدات و پایبندی کامل به مفاد توافق هسته‌ای شده و انجام این اقدامات از سوی ایران را برای نجات این توافق ضروری دانسته‌اند. در این بیانیه ضمن ابراز تاسف از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بر تلاش سه کشور یاد شده برای نجات برجام تاکید رفته است. سه کشور گفته‌اند که آن‌ها برای خنثی کردن تحریم‌های آمریکا تلاش خود را به کار بسته و از طریق راه‌اندازی سازوکار مالی “اینستکس” تلاش کرده‌اند تا زمینه‌های دادوستد بازرگانی ایران با دیگر کشورها را فراهم سازند.
در بیانیه تروئیکای اروپایی آمده است که به‌رغم تلاش‌های مثبت کشورهای مدافع برجام، ایران ظرف یک سال و نیم گذشته در موارد عدیده‌ای اقدام به نقض تعهدات و الزام‌های پیش‌بینی شده در برجام نموده است. در این بیانیه، سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه نسبت به نقض تعهدات پیش‌بینی شده در توافق هسته‌ای از سوی ایران ابراز نگرانی شدید شده است. سه کشور در بیانیه خود نوشته‌اند:
«غنی‌سازی بیش از میزان ۳،۶۷ درصد از سوی ایران باعث نگرانی ما می‌شود. افزون بر آن، ایران اقدام به افزایش میزان ذخایر اورانیوم با درصد نازل غنی‌سازی نموده است. ذخایر این نوع از اورانیوم ایران در حال حاضر به ۲۴۴۳ کیلوگرم رسیده است. این میزان ۱۲ برابر بیش از حدی است که در توافق هسته‌ای پیش‌بینی شده بود.»
سه کشور اروپایی یاد شده در عین حال به فعالیتهای ایران در عرصه غنی‌سازی اورانیوم در فردو اشاره کرده و چنین امری را ناقض توافق هسته‌ای دانسته و تاکید کرده‌اند که فعالیتهای هسته‌ای در تاسیسات فردو نسبت به ماهیت غیرنظامی بودن فعالیتهای هسته‌ای ایران ایجاد تردید می‌کند. در این بیانیه آمده است که جمهوری اسلامی اقدام به تحقیق و تولید بر روی انواع متنوع سانتریفوژ و همچنین استفاده از سانتریفوژهای پیشرفته‌ای نموده که عملا در متن توافق هسته‌ای مجاز تشخیص داده نشده‌اند.
جمهوری اسلامی از صدها سانتریفوژ نوع IR-2m، IR-4 و IR-6 بهره گرفته است. افزون بر آن، ایران سانتریفوژهایی را به خدمت گرفته که مغایر با پیش‌بینی‌های برجام است. در بیانیه از حکومت ایران درخواست شده است که به همه فعالیتهای خود در زمینه تحقیق و تولید سانتریفوژهای مغایر با توافق هسته‌ای پایان دهد.
بریتانیا، آلمان و فرانسه در بیانیه خود به ابراز آمادگی حکومت اسلامی برای استفاده از سانتریفوژهای پیشرفته در تاسیسات هسته‌ای نطنز اشاره کرده و گفته‌اند که بر اساس گزارش آژانس ایران اجرای چنین برنامه‌ای را آغاز کرده است.
در این تاسیسات هسته‌ای رژیم اسلامی آبشاری از سانتریفوژهای IR2m و IR4 نصب کرده است. بیانیه در ادامه نوشته است: «گزارش آژانس‌بین‌المللی انرژی اتمی در روز ۱۷ نوامبر حکایت از آن دارد که روند تغدیه آبشار IR2m با هگزافلوراید اورانیوم (UF6) آغاز شده است.
افزون بر آن، تروئیکای اروپایی تاکید کرده‌اند که بر اساس توافق هسته‌ای ایران تنها مجاز به استفاده از سانتریفوژهای نوع IR-1 در تاسیسات هسته‌ای نطنز بوده و تعداد این سانتریفوژها نیز نمی‌بایست بیش از ۵۰۶۰ واحد باشد. در بیانیه تصریح شده است «اوضاع در شرایط کنونی بسیار حساس است و ایران باید فورا در گام‌های برداشته شده تجدیدنظر کرده و بدون تاخیر به الزام‌ها و تعهدات پیش‌بینی شده در برجام عمل کند.»
بریتانیا، آلمان و فرانسه در عین حال تاکید کرده‌اند که به فعالیت و همکاری خود با آژانس برای پیگیری فعالیتهای هسته‌ای ایران ادامه خواهند داد. در بیانیه سه کشور به توافق بین آژانس و ایران بر سر دسترسی به دو سایت هسته‌ای این کشور اشاره شده است. توافقی که محصول سفر شهریورماه رافائل گروسی به ایران و گفت‌وگو با مقامات آن کشور بوده است.
سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه از ایران درخواست کرده‌اند که با آژانس در ارتباط با تعهدات هسته‌ای خود همکاری کامل داشته باشد. از حکومت اسلامی ایران درخواست شده است که به همه پرسش‌های آژانس در ماه‌های پیش‌رو پاسخ دهد. گفته می‌شود که تحقیق بر روز مواد و ذرات حاصل از نمونه‌برداری در دو سایت اعلام نشده می‌تواند چند ماه به طول انجامد.
در بیانیه به پارگراف‌های ۳۳ تا ۳۵ گزارش رافائل گروسی درباره ذرات اورانیوم در منطقه‌ای که نسبت به فعالیتهای هسته‌ای در آن از سوی ایران اطلاع‌رسانی نشده بود نیز اشاره شده است. مکان دقیق کشف این ذرات اورانیوم از سوی آژانس اعلام نشده است. گروسی در سه پاراگراف یاد شده در گزارش روز ۱۷ نوامبر خود از ایران درخواست کرده است در زمینه ابهام‌زدایی پیرامون این موضوع با آژانس همکاری کند.
خردادماه امسال شورای حکام قطعنامه‌ای ناظر بر همکاری کامل ایران با آژانس و همچنین پایبندی این کشور به تعهدات برجامی‌اش با آرای اکثریت کشورهای عضو این شورا صادر کرده بود.
خبرگزاری حکومتی رژیم اسلامی “ایرنا” روز پنجشنبه ۲۹ آبان با اشاره به اظهارات کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائمی ایران در آژانس تعیین اولتیماتوم و “ابراز نگرانی” را غیرسازنده خوانده و مدعی شده که چنین اقداماتی عملا به «حسن نیت‌ها لطمه می‌زند.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه حکومت اسلامی نیز اخیرا در واکنش به تحولات سیاسی در آمریکا و پیروزی نامزد حزب دموکرات در انتخابات آن کشور اعلام کرده بود که ایران آمادگی آن را دارد که در صورت رفع تحریم‌ها، به اجرای تعهدات برجامی خود باز گردد.
این در حالی است که بیانیه سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه عملا نجات برجام را منوط به بازگشت کامل ایران به توافق هسته‌ای و پایبندی این کشور به تعهدات پیش‌بینی شده در این توافق می‌دانند.
برگرفته ای سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۲۰ نوامبر ۲۰۲۰