در پی اعلام فهرستی که جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، این هفته برای پست‌های ارشد دولت خود به‌ویژه در زمینه سیاست خارجی، امنیت ملی، و خزانه‌داری معرفی کرد، شماری از تحلیلگران و دیپلمات‌های کنونی و پیشین در رسانه‌های اسرائیل گفته‌اند «اسرائیل آسوده‌خاطر شده است».
اما حال و هوای سخنان دولت‌مرد اصلی اسرائیل ظاهراً ممکن است نشانه‌هایی از آمادگی زودهنگام او برای به چالش کشیدن دولت جدید آمریکا در ارتباط با ایران باشد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در همین روزهای اخیر در دیدار با مایک پومپئو که به اورشلیم رفته بود، با تأکید بر مناسبات ویژه و صمیمانه دولت دونالد ترامپ با اسرائیل، فهرستی بلندبالا از گام‌های بلند تیم ترامپ در چهار سال گذشته برای اسرائیل را یادآوری کرد.
پس از اعلام پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، بسیاری از مقامات اسرائیلی گفتند برای ابراز نظر در خصوص دولت جدید آمریکا باید منتظر بود و دید که چه کسانی در دولت و تیم او خواهند بود.
حال اکثر مقاماتِ حال و گذشته اسرائیلی به پیشینه همکاری و اظهارات شخصیت‌های معرفی‌شده در امور مرتبط با اسرائیل و فلسطینیان و نیز حکومت ایران اشاره کرده‌اند و همچنین از یهودی بودن شماری از افراد انتخابی، مانند آنتونی بلینکن برای وزارت خارجه و جانت یلن برای وزارت خزانه‌داری، سخن گفته‌اند.
اهود باراک، نخست‌وزیر و وزیر دفاع پیشین اسرائیل، به روزنامه هاآرتص در شماره چهارم آذر گفته است که جو بایدن نقش رهبری آمریکا را احیا خواهد کرد و این امری است که برای اسرائیل بسیار مفیدتر از سیاست‌های چهار سال اخیر دولت دونالد ترامپ خواهد بود. آقای باراک آنتونی بلینکن را «دوست بزرگ اسرائیل» نامیده است.
مایکل اورن، سفیر پیشین اسرائیل در آمریکا، آقای بلینکن را «دیپلماتی بزرگ» و «دوست حقیقی اسرائیل» توصیف کرده و در توئیترش نوشته است که گزینه‌ای بهتر از این نمی‌شد تصور کرد.
روزنامه جروزالم پست نیز نوشته است که از دیدگاه اسرائیل، فردی مانند آنتونی بلینکن، زاده‌شده در یک خانواده متشخص یهودی، بهترین نامزد ممکن برای وزارت خارجه است.
این روزنامه راستگرا در شماره پنجم آذر نیز تأکید کرد که با بودن این افراد در تیم دولت جدید آمریکا، به‌ویژه در مسئولیت‌های سیاست خارجی، «اسرائیل می‌تواند خوابی آسوده داشته باشد».
هرچند والدین آنتونی بلینکن از یکدیگر جدا شدند و مادرش پس از ازدواج با ساموئل پیسار، مرد یهودی دیگری، راهی زندگی در فرانسه شد و آنتونیِ نوجوان در آن‌جا فرانسه را به روانی آموخت و با این زبان تحصیل کرد، اما این ناپدری مهربان که بازمانده هولوکاست از اردوگاه‌های آشوویتز و داخائو بوده، تأثیرات زیادی بر آقای بلینکن داشته و خود او بارها در گفته‌هایش به آن اشاره کرده است.
تایمز اسرائیل نوشته است که آقای بلینکن کسی است که در جنگ ارتش اسرائیل در سال ۲۰۱۴ در غزه در زمانی بسیار کوتاه بودجه ۲۵۰ میلیون دلاری برای ارتقای سامانه موسوم به «گنبد آهنین» را، پس از تماس نیمه‌شب سفیر وقت اسرائیل در واشینگتن با او، تأمین کرد.
رسانه‌های اسرائیلی یادآوری کرده‌اند که رشیده طلیب، نماینده فلسطینی‌تبار کنگره آمریکا، از این‌که آقای بلینکن از اسرائیل انتقادی نکرده شاکی شده و نوشته‌اند از حالا معلوم است که این نماینده، منتقد فعال وزیر خارجه جدید در مورد اسرائیل خواهد بود.
جک سالیوان نیز که از سوی جو بایدن برای پست مشاور امنیت ملی کاخ سفید معرفی شده، در اکثر رسانه‌های اسرائیل به‌عنوان دیپلماتی مجرب توصیف شده است که به احتمال زیاد کار اسرائیل با او راحت خواهد بود.
آقای سالیوان دو ماه پیش در گفت‌وگو با رسانه‌های اسرائیل کوشش دولت دونالد ترامپ در دستیابی به توافق‌های صلح میان امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل را یکی از کارهای مثبت دولتی که عمر آن رو به پایان است، توصیف کرده بود اما گفته بود که این تماس‌ها در دولت باراک اوباما پایه‌گذاری شده بود.
اما شموئل روزنر، کارشناس اسرائیلی امور آمریکا، به شبکه ۷ گفته است که جک سالیوان از معماران برجام بوده که آتش خشم و انتقاد اسرائیل را برانگیخت و لذا حضور او در پست مشاور امنیت ملی ممکن است برای اسرائیل چندان خوشایند نباشد.
آقای روزنر در همین حال گفته است که اکثر انتخاب‌های دیگر آقای بایدن «پیام آرامش برای اسرائیل» در پی داشته و او با به کارگیری روشی محتاطانه و محافظه‌کارانه افرادی بسیار مجرب را انتخاب کرده که دیدگاه‌هایشان برای اسرائیل غافلگیرکننده نخواهد بود.
جانت یلن، ۷۴ ساله و رئیس کل پیشین بانک مرکزی آمریکا که قرار است نخستین وزیر زن در پست خزانه‌داری باشد، سومین وزیر یهودی پیاپی آمریکایی در این مقام بعد از استیون منوچین و جک لو است.
استیون منوچین که در اجرای سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ به حکومت ایران، با همکاری تیمی از کارگزاران پرقدرت یهودی در دولت کنونی واشینگتن، نقش مؤثری داشته است، در صورت تأیید گزینش خانم جانت یلن به مقام وزارت خزانه‌داری از سوی سنای آمریکا، باید این پست را تا کمتر از دو ماه دیگر به این بانوی بروکلینی بسپارد.
جروزالم پست نوشته است که جو بایدن و کامالا هریس خود از جناح میانه حزب دموکرات و حامی سنتی اسرائیل بوده‌اند و هرچند افرادی در تیم آن‌ها خواهان بازگشت به برجام باشند یا با سیاست‌های ساخت‌وساز اسرائیلی در یهودی‌نشین‌ها مخالفت کرده باشند، اما آنان «بچه‌های خوب» هستند و مواضع‌شان تا دیدگاه‌های افرادی مانند برنی سندرز، وارن کریستوفر و بتو اروکر در «جناح پیشرو» در حزب دموکرات که منتقد فعال و سرسخت اسرائیل بودند، فاصله بسیار زیادی دارد.
شموئل روزنر همچنین گفته است که اسرائیل می‌تواند با دولت جو بایدن مذاکرات و همکاری ثمربخش داشته باشد اما «روشن است که حفظ اکثریت جمهوری‌خواهان در کنگره» چیزی است که در وضعیت کنونی می‌تواند کارتی برای تأمین منافع بیشتر اسرائیل باشد.
با وجود این، اظهارات برخی دیپلمات‌های پیشین اسرائیلی حاکی از نوعی نگرانی از بازگشت جان کری به تیم دولت در آمریکا است.
نگرانی‌های این مقامات اسرائیلی ناشی از ایفای نقش بارز و مستقیم آقای کری در دستیابی دولت وقت آمریکا با حکومت ایران به برجام و مواضع او در قبال رژیم ایران است.
رسانه‌های اسرائیلی همچنین یادآوری کرده‌اند که آقای کری کماکان بر لزوم پیشبرد مذاکرات میان اسرائیل با فلسطینیان تأکید و اصرار دارد که بدون صلح اسرائیلی- فلسطینی، صلح جداگانه‌ای میان اسرائیل با دنیای عرب وجود ندارد.
منتقدان اسرائیلیِ جان کری گفته‌اند هنوز معلوم نیست او به عنوان دیپلمات ارشد در تیم تغییرات اقلیمی، چه میزان تأثیر بر جو بایدن و سایر دست‌اندرکاران امور خارجی آمریکا در ارتباط با اسرائیل بگذارد، اما سوابق، شخصیت و رابطه او با آقای بایدن و تیمش نشانگر اهمیت مواضع او ست.
جروزالم پست در این زمینه نوشته است که نظر به جایگاه آقای کری، بدون تردید جو بایدن هنوز گوش شنوایی برای شنیدن مواضع او خواهد داشت.
از سوی دیگر، تنها فرد تعیین‌کننده نهایی در سیاست و عملکرد خارجی اسرائیل، بنیامین نتانیاهو است.
اظهارات صریح آقای نتانیاهو در شامگاه یک‌شنبه دوم آذر که اکثر رسانه‌های کشورش آن را ارسال پیام صریح برای دولت جدید آمریکا در ارتباط با حکومت ایران نامیدند، حاکی از بی‌پروایی او در گام نهادن دوباره در مسیر تقابل با هر چیزی است که او آن را «مماشات» مسئولان تازه واشینگتن در برابر حکومت ایران بداند.
به نظر می‌رسد که آقای نتانیاهو ارسال «پیام‌های هشدار» و حتی زودهنگام به جو بایدن را با دلگرمی به اشتراک مواضع با سران عربستان، امارات و بحرین علیه رژیم ایران آغاز کرده باشد. چه بسا که مقامات سعودی، ابوظبی و منامه نیز این روزها نظر خود را در خصوص بازگشت احتمالی آمریکا به برجام، به گوش دولت جدید آمریکا رسانده باشند.
بنیامین نتانیاهو ساعاتی پس از آن‌که گزارش‌های سفر محرمانه صبح روز یک‌شنبه او به عربستان و دیدارش با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، رسانه‌ای شد، گفت «ما نباید به برجام گذشته بازگردیم».
آقای نتانیاهو در طول سه دهه و نیمی که در صحنه سیاست اسرائیل بوده، با جو بایدن که سابقه ۴۷ ساله حضور در سنا و دولت‌های آمریکا داشته، مناسبات پر فراز و نشیبی داشته است.
هر دو آن‌ها در دوران نوجوانی در یک شهر در آمریکا بزرگ شده و تحصیل کرده‌اند، اما تنش‌های همیشگی آن‌ها بر سر سیاست اسرائیل در قبال فلسطینیان و خانه‌سازی‌ها در یهودی‌نشین‌ها در اراضی کرانه باختری نسبتاً قابل تحمل بود تا آن‌که مذاکرات دولت باراک اوباما و جو بایدن با حکومت ایران برای دستیابی به توافق هسته‌ای و سپس حصول برجام، آتش خشم را در بنیامین نتانیاهو علیه سران وقت آمریکا به‌شدت شعله‌ور کرد.
نخست وزیر اسرائیل فعلا به جو بایدن شادباش گفته و با اندکی تأخیر نیز عبارت «رئیس جمهور منتخب» را برای او به کار برد، اما با توجه به سابقه‌اش می‌توان گفت در هر آن‌چه از نظر او «منافع اسرائیل» باشد، در تقابل با رهبر ابرقدرت جهان نیز درنگ نخواهد کرد.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۲۹ نوامبر ۲۰۲۰