سه کشور اروپایی به رژیم ایران هشدار داده‌اند که اجرای مصوبه اخیر مجلس و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته در نطنز راه را برای بازگشت به دیپلماسی به خطر می‌اندازد. سخنگوی وزارت خارجه جکومت ایران گفته اروپا “باید اول برادری‌اش را ثابت کند.”
فرانسه، بریتانیا و آلمان با انتشار بیانیه‌ای مشترک درباره مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته در سایت نطنز به ایران هشدار دادند. این سه کشور اروپایی در بیانیه خود که روز دوشنبه ۱۷ آذر (۷ دسامبر) منتشر شده نوشتند: «جکومت ایران اگر در مورد حفظ عرصه دیپماسی جدیت دارد، نباید این قدم‌ها را اجرایی کند.»
در این بیانیه برنامه ایران برای نصب سه آبشار (زنجیره) سانتریفیوژ پیشرفته در سایت غنی‌سازی نطنز “مغایر با تعهدات برجامی و بسیار نگران‌کننده” خوانده شده است.
آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی ۱۴ آذر (چهارم دسامبر) به اعضای خود گزارش داد حکومت ایران به دنبال نصب بیش از ۵۰۰ سانتریفیوژ جدید در نطنز است. این سانتریفیو‌ژ‌ها از نوع پیشرفته IR-2m هستند که قرار است در سه آبشار ۱۷۴ تایی در بخش زیرزمینی تأسیسات نطنز نصب شوند.
اواخر آبان‌ماه آژانس گزارش کرده بود رژیم ایران تزریق گاز “هگزافلوراید اورانیوم” را به یک زنجیره ۱۷۴تایی از این سانتریفیوژهای پیشرفته در تأسیسات زیرزمینی نطنز آغاز کرده است. مقامات جمهوری اسلامی این خبر را در همان زمان تأیید کردند.
طبق توافق هسته‌ای که کشورهای غربی با ایران امضا کردند، جمهوری اسلامی تنها حق انباشت اورانیوم غنی‌شده با سانتریفیوژهای نسل اول IR-1 را دارد و تنها این دستگاه‌ها هستند که اجازه دارند در سایت زیرزمینی نطنز فعالیت کنند.
فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه خود همچنین مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی را در مغایرت با برجام و تعهدات ایران در زمینه پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خوانده‌اند.
مصوبه مجلس با نام “اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها” که نهم آذر به تصویب رسید دولت را به تولید حداقل ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در تأسیسات فردو و ذخیره آن ملزم می‌کند. نمایندگان مجلس همچنین تصویب کردند در صورتی که کشورهای طرف در توافق هسته‌ای به طور کامل به تعهدات خود عمل نکنند، جمهوری اسلامی اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را، دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون متوقف کند. طبق پروتکل الحاقی که ایران اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته بازرسان آژانس مجاز هستند در هر زمان از تأسیسات هسته‌ای ایران به طور سرزده بازدید کنند.
مصوبه یادشده در همان روز توسط شورای نگهبان تأیید شد و محمدباقر قالیباف، رئیس‌مجلس نیز بلافاصله آن را به حسن روحانی، رئیس‌جمهور ابلاغ کرد.
آلمان، بریتانیا و فرانسه در بیانیه خود نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و اجرای مصوبه مجلس را موجب “به خطر انداختن تلاش‌ها برای حفظ برجام” توصیف کرده و گفته‌اند این اقدامات همچنین “فرصت مهم بازگشت به دیپلماسی با دولت بعدی آمریکا را به خطر می‌اندازند.” آنها اجرای تعهدات برجامی از سوی حکومت ایران را برای این کشور نیز دارای منفعت دانسته‌اند.
جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای را مشروط به رعایت کامل محدودیت‌های هسته‌ای مندرج در برجام توسط ایران دانسته است.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان روز جمعه ۱۴ آذر همزمان با انتشار گزارش جدید آژانس اعلام کرده بود بازگشت به توافق قبلی با حکومت ایران “کافی نیست” و باید توافقی فراتر از برجام با رژیم ایران به امضا برسد که در آن “منافع” غرب نیز مدنظر قرار گیرد. ماس گفته بود: «ما انتظارات روشنی از حکومت ایران داریم: سلاح هسته‌ای نباید باشد، اما همچنین برنامه ساخت موشک‌های بالستیک نیز که تمام منطقه را تهدید می‌کند، نباید وجود داشته باشد. افزون بر این ایران در منطقه‌باید نقش دیگری ایفا کند.»
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه ۱۷ آذر در نشست خبری خود در واکنش به این سخنان ماس تأکید کرد مواضع ایران در برجام “ثابت و بدون تغییر” است. او گفت آلمان و کشورهای اروپایی باید بدانند “آنچه با فشار حداکثری به دست نیامد با روش‌های دیگر هم به دست نمی‌آید.”
خطیب‌زاده با عنوان اینکه اروپا و کشورهای اروپایی به تعهدات خود در برجام در قبال ایران عمل نکرده‌اند گفت: «اروپا اول برادری خود را در برجام اثبات کند و بعد ادعای ارث و میراث کند.»
سخنگوی وزارت خارجه حکومت مذهبی تأکید کرد که ایران چیزی را “یکبار امضا شده مجددا امضا نمی‌کند و احتیاجی به چانه‌زنی جدید ندارد.”
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در دوران چهار ساله ریاست‌جمهوری خود با اعمال سیاست “فشار حداکثری” و از طریق اعمال تحریم‌های شدید تلاش کرد جمهوری اسلامی را به میز مذاکره برای امضای یک توافق هسته‌ای جدید بکشاند. دولت ایران، روی کار آمدن جو بایدن را فرصتی برای تجدید نفس از “فشار حداکثری” کابینه ترامپ و بازگرداندن اوضاع به دوران قبل از خروج آمریکا از برجام می‌داند.
برگرفته ای از سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۸ دسامبر ۲۰۲۰