با افزایش فشارهای اقتصادی بر خانوارها در ایران، دیگر حتی خرید روزانه نان خالی هم برای بسیاری از خانواده‌ها امکان‌پذیر نیست و نان را نسیه می‌خرند.
از سال گذشته خبرهایی درباره خرید نان به صورت نسیه منتشر شده بود و حالا گزارش‌ها نشان از رواج یافتن این پدیده دارد. این در حالی است که بسیاری از نانوایی‌ها فروش نان نسیه را به صرفه نمی‌دانند از فروش قسطی نان خودداری می‌کنند.
وبسایت تجارت نیوز روز دوشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۹ از گسترش فروش نسیه نان در استان‌های جنوبی ایران گزارش داده و نوشته نانواهایی در شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان یا رودان هرمزگان و دشتی بوشهر وجود دارند که نان را قسطی می‌فروشند.
در این گزارش آمده که یکی ۱۵ هزار تومان بدهکار است و دیگری فقط ۳ هزار تومان. بدهی یکی به ۷۰ هزار تومان می‌رسد و نانوایی می‌گوید که دست خودش هم تنگ است و آنقدرها نمی‌تواند نسیه‌فروشی کند.
بر اساس این گزارش نانواها روش‌های متفاوتی برای ثبت بدهی مشتری خود دارند: «نانواهایی در زابل سیستان و بلوچستان یا حتی رودان هرمزگان و دشتی بوشهر وجود دارند که نان را قسطی می‌فروشند. بعضی‌هایشان کارت ملی مشتری‌ها را گرو گرفته‌اند و بعضی هم به حساب آشنایی و همسایگی کار می‌کنند و فقط به نوشتن اسم و بدهی اکتفا کرده‌اند.»
یکی از نانواها در سیستان و بلوچستان به تجارت نیوز گفته که «اینجا خانواده‌های زیادی هستند که تنها منبع درآمدشان یارانه است. خانواده‌های ۸-۹ نفره که مجموع یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و یارانه بنزین‌شان به یک میلیون تومان نمی‌رسد. آنها هر ماه منتظر واریز یارانه‌هایی هستند که با آن بدهی نان‌شان را می‌دهند.»
نسیه فروشی نان آنقدر گسترده شده که رئیس مجلس شورای اسلامی هم از آن اطلاع داشته و البته به گفته خودش «تعجب» کرده است. سردار محمدباقر قالیباف به تازگی در یک گفتگوی تلویزیونی گفته که «در یکی از بازدیدها دیدم که پشت یک نانوایی نوشته نان نسیه داده نمی‌شود؛ تعجب کردم که چطور چنین اتفاقی افتاده؛ داخل نانوایی رفتم صحبت کردم و دیدم کسانی هستند که کارگر بوده و در این شرایط سخت با توجه به اینکه کارگر روزمزد هستند حتی برای خرید نان مشکل دارند. مشکل اقتصادی ۳۰ درصدش ناشی از تحریم است؛ باقی آن سوء مدیریت است.»
قالیباف در حالی تعجب کرده «چطور چنین اتفاقی افتاده» که یک نانوا در استان سیستان و بلوچستان خواستار پاسخگویی مسئولان جمهوری اسلامی به این وضعیت شده است. او گفته که «چرا برای مردم شغل ایجاد نمی‌کنند که چشم‌شان به دو قران یارانه نباشد و غرور نوجوان‌ها زیر دستان ترحم شهرنشین‌های شیک خرد نشود؟ شهرنشین‌هایی که با خودروهای شاسی بلند آفرود می‌آیند و برای یک جفت کفش یا یک دست لباس، ده‌ها عکس و سلفی تبلیغاتی با بچه‌های منطقه می‌گیرند و در «اینترنت» منتشر می‌کنند.»
موضوع خرید نسیه نان سال گذشته هم مطرح شده بود. معصومه آقاپور علیشاهی عضو کمیسیون اقتصادی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی پاییز گذشته و در واکنش به سخنان سردار محسن رضایی درباره لزوم افزایش جمعیت ایران گفته بود: «الان عمق فاجعه فقر در بخش روستایی کشور است. ما در برخی روستاها و شهرستان‌های کوچک، در نانوائی‌ها حساب دفتری داریم؛ یعنی افراد نان را نسیه می‌خرند.»
معصومه آقاپور با تکرار سخنان محسن رضایی که گفته بود «کشور نه تنها می‌تواند خود را اداره کند، بلکه ۵۰۰ میلیون نفر را نیز می‌تواند مدیریت کند» تأکید کرده بود که «به هیچ عنوان امکان مدیریت این جمعیت در کشور وجود ندارد. من نمی‌توانم بفهمم بر اساس چه شاخصه‌هایی این صحبت‌ها مطرح می‌شود. منابع کشور فقط می‌تواند پاسخگوی جمعیت ۱۰۰ میلیونی باشد و نکته این است؛ همین میزان جمعیت هم اگر رشد اقتصادی تحقق نیابد، محقق نخواهد شد.»
افزایش تورم در سال‌های گذشته به ویژه در دولت دوم حسن روحانی به شدت خانواده‌ها را دچار مشکل کرده است. درآمدهایی که هر چند به صورت اسمی کمی افزایش می‌یابند اما ارزش آنها هفتگی و ماهانه کاهش یافته و دیگر پاسخگوی رفع نیازهای ضروری خانوارهای متوسط و تنگدست نیست. بخش قابل توجهی از اقشار متوسط به طبقه تنگدست رانده شدند و تأمین هزینه مسکن و خوراک نیز دیگر برای آنها امکان‌پذیر نیست.
در این میان فشار تورمی بر خانوارهای روستایی بیش از خانوارهای شهری است. جواد صالحی اصفهانی اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی در این‌باره گفته است که «تخریب اقتصاد در ۱۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. مصرف سرانه در ایران در این دوره ۱۰ ساله حدود ۱۷.۵ درصد اُفت کرده و در این میان وضعیت روستاها بسیار بدتر است. در روستاها مصرف سرانه حدود ۳۰ درصد کمتر شده و از هر پنج نفر یکی فقیر است.»
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۸ دسامبر ۲۰۲۰