طرحی که «نایجل شورت»، نایب‌رئیس «فدراسیون بین‌المللی شطرنج»، با حمایت دو فدراسیون شطرنج بریتانیا و کانادا برای «جریمه» کردن فدراسیون شطرنج حکومت ایران به «فیده» ارائه کرده بود، هم رای آورد و هم متوقف شد.
مدیران «فدراسیون شطرنج ایران» و رسانه‌های منتسب به سپاه پاسداران از شکست نایجل شورت می‌گویند، در حالی که رسانه‌های نزدیک به فدراسیون جهانی شطرنج وضعیت ایران را هم‌چنان در یک قدمی «تعلیق» توصیف می‌کنند.
حقیقت کجای این روایت‌ها نشسته است؟
بیستم آبان سال جاری، نایجل شورت، نابغه شطرنج جهان، سرمربی پیشین تیم ملی ایران و نایب‌رئیس کنونی فیده، اعلام کرد که در پی عدم پایبندی فدراسیون شطرنج ایران به تعهدات و اساسنامه این فدراسیون و «کمیته بین‌المللی المپیک»، پیش‌نویس «جرایم» ایران در این رشته ورزشی را ارائه و آماده تصویب کرده است.
او همچنین در مصاحبه اختصاصی با «ایران‌وایر» از معضلاتی مانند «حجاب اجباری» برای زنان شطرنج‌باز ایرانی، «دخالت سیاست در ورزش» و به خصوص «ممنوعیت مبارزه با شطرنج‌بازهای اسرائیلی» به عنوان دلایل تقدیم این طرح صحبت کرد.
با وجود ادعای برخی رسانه‌ها در ایران، طرح نایجل شورت، نه برای تعلیق که برای «اعمال جریمه» علیه ایران نگارش شده بود. جریمه احتمالی می‌توانست از «توبیخ» یا «تذکر» آغاز شود و به «جریمه نقدی»، «تحریم کوتاه‌مدت» یا «تعلیق بلندمدت» برسد.
با این حال دوشنبه وب‌سایت رسمی روزنامه «کیهان» با تیتر «تیر انگلیس و کانادا به سنگ خورد»، از رفع خطر تعلیق از سر فدراسیون شطرنج ایران خبر داد.
روزنامه حکومتی کیهان در بخشی از گزارش خود با اشاره به برگزاری نود و یکمین نشست مجمع عمومی فدراسیون جهانی شطرنج نوشت: «فرهاد نیکوخصال، سرپرست فدراسیون شطرنج ایران، با یادآوری این که ایران ۶ ماه پیش پاسخ نامه فیده را با تاکید بر این که این فدراسیون تخلفی مبنی بر عدم رعایت منشور المپیک مرتکب نشده، داده است، از مطرح شدن دوباره برخی مسائل در رابطه با شطرنج ایران انتقاد کرد.»
با مرور گزارش روزنامه کیهان به این نتیجه می‌رسیم که پس از سخنرانی «فرهاد نیکوخصال» اعضای مجمع عمومی فدراسیون جهانی شطرنج از کرده خود پشیمان شده و نایجل شورت را بابت ارائه طرحش سرزنش کرده‌اند.
دیگر رسانه منتسب به سپاه پاسداران، یعنی «شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا» در گزارشی مدعی شده که «توطئه انگلیسی علیه ایران بی‌اعتبار شده است.»
در این گزارش نیز به نقل از «محسن سمیع‌زاده»، سرپرست دبیری فدراسیون شطرنج، عنوان شده است که «توطئه دشمنان» خنثی شده است و دیگر «هیچ تهدیدی» علیه شطرنج ایران وجود ندارد.
خبرگزاری «ایسنا» این خبر را با مصاحبه‌ای از محسن سمیع‌زاده پوشش داد. در گزارش ایسنا نیز می‌خوانیم: «رئیس فدراسیون الجزایر به شدت به آقای شورت حمله کرد. رئیس فدراسیون مالزی هم این طرح را بسیار نادرست دانست و بیان کرد که روس‌ها با اوکراینی‌ها بازی نمی‌کنند. حتی برخی از روسای فدراسیون‌های کشورهای اسلامی از آقای نایجل شورت سوال کردند که چرا در خصوص عربستان سعودی این موضوع را مطرح نکرده و فقط تعلیق ایران را در دستور کار قرار داده است.»
ایران یک قدم تا تعلیق کامل
برای آن که بدانیم مسئولین فدراسیون ایران چه‌گونه در نشست مجازی مجمع عمومی فیده شرکت کردند، می‌توان به تصویری نگاه کرد که یکی از منابع ایران‌وایر از جریان این نشست در فدراسیون ایران ارسال کرده است.
فرهاد نیکوخصال و «شادی پریدر» کنار هم روبه‌روی دوربین و لپ‌تاپی نشسته‌اند و یک نورافکن پیش روی آن‌هاست. کمی دورتر، محسن سمیع‌زاده، همان سرپرست و سخن‌گوی اتفاقات جلسه، نشسته است. نه آقای نیکوخصال و نه آقای سمیع‌زاده، کمترین تسلطی به زبان انگلیسی ندارند و شادی پریدر، نایب‌رئیس زنان فدراسیون شطرنج، وظیفه ترجمه هم‌زمان را بر عهده دارد.
حالا سری به فدراسیون جهانی شطرنج بزنیم و به این بیانیه که در پایان جلسه از سوی «آرکادی دورکوویچ»، رئیس این فدراسیون جهانی، صادر شده است، نگاهی بیاندازیم.
در بیانیه فیده خطاب به فدراسیون شطرنج ایران نوشته شده است:
«مجمع عمومی فیده از فدراسیون شطرنج جمهوری اسلامی ایران و همچنین سایر فدراسیون‌های ملی شطرنج می‌خواهد که به همه بازیکنان ثبت‌نام‌شده خود دستور دهند که اصول حرکت المپیک و منشور فیده را رعایت کنند. شطرنج فرهنگ‌ها و سنت‌های ملی را به هم پیوند می‌دهد و نباید به عنوان ابزاری برای تقسیم، تحریم و تبعیض مورد استفاده قرار گیرد. مجمع عمومی فیده از فدراسیون شطرنج جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد اطمینان حاصل کند که دیگر موارد تحریم، به ویژه در رویدادهای رسمی فیده، رخ ندهد. مقامات و بازیکنان از اظهار نظر با ماهیت تبعیض‌آمیز خودداری کنند. چنین حوادثی فیده را مجبور به مجازات‌های هدفمندی می‌کند که ممکن است به بازیکنان شطرنج آسیب برساند. مجمع عمومی فیده در حالی که از راه‌های دیپلماتیک برای حل اختلافات باقی‌مانده حمایت می‌کند، اختیارات کاملی را به شورا می‌دهد تا در صورت اقتضائات چنین اقداماتی، اقدامات محدودکننده متناسب و لازم را نسبت به فدراسیون شطرنج جمهوری اسلامی یا مقامات آن اعمال کند. همین امر در مورد تمام فدراسیون‌های ملی شطرنج، مسئولان و بازیکنان بدون معافیت و رزرو اعمال می‌شود.»
این بیانیه به معنی اولتیماتوم پایانی و قطعی فدراسیون جهانی به ایران است. در صورتی که ایران بار دیگر مقابل حریفان اسرائیلی رقابت نکند، مطابق این بیانیه مجازاتی از تحریم تا تعلیق انتظار ورزشکاران و فدراسیون شطرنج ایران را می‌کشد.
در حالی که مسئولین و رسانه‌های ایران از شکست طرح نایجل شورت، نایب‌رئیس فدراسیون شطرنج، سخن می‌گویند، وب‌سایت «chess24» این بیانیه فیده را «کارت زرد به شطرنج ایران» معنی می‌کند.
همچنین «سایت جهانی شطرنج» هم نوشت که ایران باز هم برای مبارزه با اسرائیل زیر فشار قرار گرفت. اما توییت نایجل شورت از رای‌گیری مجمع فدراسیون شطرنج همه واقعیت را روشن می‌کند.
نایب‌رئیس فدراسیون جهانی شطرنج دقایقی پس از پایان رای‌گیری در مورد طرح «جریمه علیه ایران» در توییتر خود نوشت: «حرکت رئیس فیده با قاطعیت بود. تحریم و تبعیض قابل تحمل نیست.» او همچنین عکسی را در توییتر خود منتشر کرد که نشان می‌داد طرح او با بیش از ۷۴ درصد آرای موافق اعضای مجمع، مورد پذیرش قرار گرفته است.
طرح نایجل شورت جریمه علیه ایران بود، نه تعلیق. ۸۰ عضو مجمع به آن رای مثبت دادند، ۱۲ نفر مخالف بودند و ۱۵ نفر هم ممتنع. اما سرپرست دبیرکلی فدراسیون شطرنج به نمایندگان مخالف طرح اشاره کرده است.
شطرنج ایران تعلیق نشد، چون طرح اولیه نایجل شورت برای تعلیق در گام اول نبود. حالا اگر ایران اولین نماینده‌اش را عامدانه مقابل حریف اسرائیلی پای میز مبارزه ننشاند، قطعا مسیر تعلیق باز می‌شود.
عکس : درسا درخشانی
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۸ دسامبر ۲۰۲۰