در حالی که در روزهای اخیر دولت و مسوولان بهداشتی نسبت به دورهمی‌های شب یلدا ابراز نگرانی کرده‌اند، شهروندان می‌گویند با این گرانی اصلا کسی توان خرید و برگزاری این مراسم سنتی را برای خانواده خودش ندارد، چه برسد به برگزاری میهمانی و گردهمایی یلدا.
هزینه برگزاری یک شب یلدای مختصر برای یک خانواده چهار نفره چه‌قدر آب می‌خورد؟
«دولت همیشه از یک طرف دیگر که کمتر دغدغه مردم است، صحبت می‌کند. این روزها رسانه پر شده‌اند از توصیه مسوولان به این‌که شب یلدا را مجازی برگزار کنید و دور هم جمع نشوید. اما هیچ مسوولی نمی‌پرسد قشر متوسط جامعه اصلا با این شرایط اقتصادی، توان میهمانی گرفتن را دارد؟»
این‌ها صحبت‌های «سهیلا» ۴۵ ساله است که با دختر، پسر و دامادش زندگی می‌کند و در یکی از مجتمع‌های تجاری تهران، بدلی‌جات می‌فروشد. او این طور صحبت‌هایش را ادامه می‌دهد: «دو هفته تعطیل کردند و از کار و زندگی افتادیم، هیچ کس در موردش حرفی نزد. صاحب مغازه اجاره‌‌اش را گرفت، پاساژ شارژ ماهیانه‌‌اش را گرفت و دولت هم کوچک‌ترین مسوولیتی در مقابل هیچ کس احساس نکرد. اگر یک کم از شرایط مردم در این روزها اطلاع داشتند، می‌دانستند دیگر دوره شب نشینی‌های یلدا و میهمانی بازی تمام شده است؛ نه مردم شرایطش را دارند و نه دل و دماغش را.»
سهیلا در پایان حرف‌هایش در مورد هزینه‌ها این طور می‌گوید: «الان خود ما یک خانواده چهار نفری هستیم. هر سال به رسم خودمان، سبزی‌پلو و ماهی می‌خوریم اما امسال…»
او هزینه سبزی پلو و ماهی را برای یک خانواده چهار نفری برآورد می‌کند و می‌گوید: «برای چهار نفر، یک کیلو برنج ایرانی می‌خواهیم ۳۵هزار تومان، ۵۰۰گرم سبزی پلویی هشت هزار تومان، چهار عدد ماهی قزل آلا متوسط حدود ۱۵۰ هزار تومان، اگر روغن و نوشیدنی و ماست و سالاد سر سفره را هم حساب کنیم، همین غذا بیشتر از ۲۰۰ هزارتومان آب می‌خورد. آجیل و میوه و کیک وشیرینی هم که قیمت‌هایش سر به فلک کشیده است.»
«اصغر» آقا که در یکی از خیابان‌های مرکزی شهر میوه فروشی دارد، می‌گوید: «انار ساوه آورده‌ام کیلویی ۲۵ هزار تومان اما همین انار، پارسال پنج تا شش هزار تومان قیمت داشت. خرمالو امسال ۲۰هزار تومان شده است در حالی که پارسال کیلویی هفت هشت هزار تومان بود.»
او توضیح می‌دهد که گران شدن محصولات باعث شده است کسی مثل پارسال خرید نکند: «هم از تعداد مشتری‌ها کم شده است، هم از مقدار خریدها؛یعنی آن‌هایی هم که می‌خرند، خیلی کم می‌برند؛ مثلا یکی دو تا دانه انار سوا می‌کنند، در حالی که تا پارسال همه مشتری‌ها خریدهای پنج شش کیلویی داشتند.»
حامد در یکی از رستوران‌های بین‌المللی شمال شهر مشغول به کار است که هر سال پکیج ویژه شب یلدا برگزار می‌کند: «ما هر سال در شب یلدا برنامه ویژه‌‌ای در رستوران داریم همراه با موسیقی زنده و دعوت از هنرمندان اما امسال با توجه به کرونا، پکیج‌های بیرون‌بر آماده کردیم که مشتری‌ها بدون کوچک‌ترین زحمتی، یک سفره پر رنگ و لعاب یلدایی داشته باشند. این پکیج شامل شام دل‌خواه مشتری از منوی رستوران، ظرف انار دانه شده، ظرف آجیل مخلوط، ظرف شیرینی و هندوانه قاچ شده و چهار نوع میوه به همراه یک دیوان حافظ کوچک است.»
حامد در مورد هزینه این پکیج‌ها این طور می‌گوید: «راستش پکیج‌ها حداقل برای دو نفر آماده شده است و از ۵۰۰ هزارتومان شروع می‌شود و بسته به تعداد افراد، قیمت به همین ترتیب بالا می‌رود.»
«شراره» کارمند یک شرکت خصوصی است و در مورد برگزاری شب یلدای امسال می‌گوید: «راستش ما هم فراوان شنیده‌‌ایم که شب یلدای امسال را در خانه بمانیم و مجازی برگزار کنیم اما من بچه کوچک خانواده هستم و مجرد و دو تا خواهر بزرگ‌تر از خودم دارم که یکی ازدواج کرده است و آن یکی عقد کرده. با خواهرهایم در طول کرونا رفت و امد داشتیم و شب یلدا همراه شوهرانشان به خانه ما می‌آیند.»
او در مورد هزینه‌های شب یلدا این طور توضیح می‌دهد: «راستش پدر من با سابقه ۱۰ سال بیمه، بازنشسته است و یک حقوق یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی دارد. مامانم هم خانه‌دار است. به همین دلیل من و خواهرهایم در خرج خانه کمک می‌کنیم. ما هر سال در شب یلدا طبق یک رسم قدیمی، پلو و خورشت فسنجان می‌خوریم. برای تهیه همین شام شب یلدا، برای هفت نفر، یک کیلو و نیم برنج ایرانی لازم است که حدود ۵۰ تا ۵۵ هزار تومان می‌شود. حدود ۸۰۰گرم گردو می‌خواهیم که ۲۰۰ تا ۲۲۰ هزار تومان می‌شود. ۷۵۰ گرم گوشت چرخ کرده حدود ۹۰ هزار تومان است. به این ترتیب، یک شام برایمان حدود ۳۰۰ هزار تومان آب می‌خورد.» شراره در پایان صحبت‌هایش با لبخند می‌گوید: «این‌ها فقط هزینه شام شب یلدا است. جلوی داماد جدید که نمی‌شود آجیل و میوه نگذاشت. خلاصه برای خانواده ما، شب یلدا حدود یک میلیون تومان در این شرایط اقتصادی هزینه بر می‌دارد.»
«رضا» در آستانه ازدواج است و به قول خودش اگر کرونا نبود، شش ماه بود که سر خانه و زندگی خود رفته بودند. او در مورد شب یلدا و هزینه‌هایش می‌گوید: «هم خانواده من و هم خانواده همسرم اهل تبریز هستند و به رسم و رسوم خیلی اهمیت می‌دهند. ما پارسال هم نامزد بودیم و در شب یلدا آجیل و شیرینی تزیین شده و شب یلدایی بردیم منزل همسرم. ولی چون امسال هم هنوز سر خانه خودمان نرفته‌ایم، می‌گویند باید این رسم را تکرار کنیم.»
رضا در مورد هزینه آجیل و شیرینی شب یلدا این طور می‌گوید: «من می‌خواهم همه چیز را مختصر و به قول معروف، فال فال بگیرم. اما همان هم کلی پولش می‌شود؛ مثلا آجیل مخلوط باید ۸۰۰گرم تا یک کیلو گرم حداقل بگیرم که حدود ۲۷۰ تا ۳۰۰ هزار تومان می‌شود. یک جعبه یک کیلو و نیم شیرینی هم حدود ۱۰۰ هزار تومان هزینه دارد. یک عدد هندوانه اگر به گرانی شب یلدا نخورد، حدود ۲۵ هزار تومان و یک کیلو انار هم حدود ۳۰ هزار تومان می‌شود. حتما ۱۰۰هزار تومان هم هزینه روبان و تزیینات این وسایل خواهد شد. من هر ماه یک میلیون تومان تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از حقوقم را پس انداز می‌کنم و الان چند وقت است که به دلایل همین رسم و رسومات و کارهای این جوری، نمی‌توانم پس اندازی داشته باشم. واقعا من با این شرایط می‌توانم رفیقم را تشویق به ازدواج کنم؟»
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۱۹ دسامبر ۲۰۲۰