ثمانه قدرخان
تهران باز هم هوا ندارد. در چند هفته سپری شده از ماه آخر پاییز و ورود به زمستان، هوای تهران برای چندمین بار به مرحله هشدار رسیده است. این واقعه چندان جدیدی نیست ولی با توجه به اعمال محدودیت‌های رفت‌وآمد در سطح شهر به دلیل کرونا، انتظار آن می‌رفت که هوای شهرها به این حد بالای آلودگی نرسد. امروز هم رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، با اشاره به وضعیت آلودگی هوا در کلان‌شهرهای کشور و به خصوص تهران، خواستار نظارت جدی سازمان محیط زیست بر منابع آلودگی هوا در کلان‌شهرها شد.
میانگین شاخص کیفیت هوای تهران امروز عدد ۱۴۸ و کیفیت هوا برای همه گروه‌ها ناسالم اعلام شد.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که کیفیت هوا در ۱۶ ایستگاه شهر تهران بالاتر از ۱۵۰ و در محدوده ناسالم برای همه گروه‌ها قرار دارد. در سایر کلان‌شهرها همچون کرج و اصفهان نیز شرایط بهتر از این نیست و وضعیت برای همه گروه‌ها ناسالم است.
در تهران سالانه چهار تا پنج هزار نفر جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست می‌دهند. این آمار سال گذشته وزارت بهداشت ایران است. در عین حال افراد بیشتری هم دچار بیماری‌های حاد تنفسی، قلبی و عروقی می‌شوند.
طبق گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، پایتخت طی سال جاری تنها ۱۵ روز هوای پاک به خود دیده است.
هرچند برخی از مقام‌های رسمی از جمله برخی اعضای شورای شهر تهران انتشار آلودگی هوا را بیشتر از جانب وسایل متحرک می‌دانند تا سایر عوامل و ناوگان فرسوده حمل و نقل شهری و خودروهای فرسوده را قاتل مردم معرفی می‌کنند ولی قاتل هر روز آرام آرام در نیروگاه‌های تهران و برخی کلان‌شهرها راهش را میان ریه‌های شهروندان تهرانی پیدا می‌کند: سوخت مازوت! یعنی مازاد نفت کوره‌ای که ایران به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند بفروشد و آن را برای سوخت نیروگاه‌های خود استفاده می‌کند.
زهرا نژادبهرام عضو هیات رییسه شورای شهر تهران ۲۰ آذرماه اعلام کرد: «به جای ساخت و ایجاد انبارهای جدید برای نگهداری مازوت از ریه‌های شهروندان به عنوان انبار مازوت استفاده می‌شود.»
به گفته او: «آلایندگی ناشی از مازوت میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را تا شش برابر افزایش می‌دهد.»
رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به مصرف مازوت در نیروگاه‌ها و آلوده کردن هوای تهران در دی ماه سال گذشته گفته بود: «به دلیل تحریم، وزارت نفت نمی‌تواند مازوت بفروشد، پالایشگاه‌ها پر از مازوت شدند بنابراین به ناچار نیروگاه‌ها دوباره به سوزاندن مازوت روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم.»
با وجود محدودیت‌های کرونا که رفت و آمد را در تهران محدود کرد، تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، سمینارها، سینماها و محدود شدن فعالیت بسیاری از اصناف، این کلان‌شهر همچنان نتوانسته مانند بسیاری از کلان‌شهرهای دنیا نفسی تازه کند و برای هفته‌های متوالی همچنان هوای سالم برای تنفس ندارد.
مازوت چیست و چرا تنفس آن کشنده است؟
مازوت نفت کوره است که در قیاس با بنزین و گازوئیل ارزش بسیار کمی دارد در عین حال غلظت گوگرد آن بسیار بالاست.
مازوت ماده‌ای سرطان‌زا و برای سلامتی بسیار مضر است. هرچند معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست مهرماه امسال به خبرگزاری تسنیم گفت که سوخت مازوت را به دلیل سرطان‌زا بودن و خطر بالای آن برای سلامتی در نیروگاه‌ها ممنوع کرده است ولی همچنان از آن برای سوخت نیروگاه‌ها استفاده می‌شود.
به گفته این مقام دولتی: «یکی از موارد مهمی که اغلب در آلودگی هوای شهرهای بزرگ، به‌خصوص در فصول سرد سال تأثیرگذار است، سوخت نیروگاه‌هاست.» مازوت تولید ایران نیز بسیار آلاینده است و ترکیب گوگرد بالایی دارد ولی با این که ثابت شده است که سوخت آن در عین ضرر بالا برای سلامتی شهروندان از عوامل اصلی آلودگی هوای تهران است ولی مصرف آن متوقف نشده است.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰