بریتانیا سرانجام پس از ۴۸ سال به روابط خود با اتحادیه اروپا پایان داد و چهار سال و نیم بعد از نظرسنجی برکسیت، اتحادیه اروپا، اتحادیه گمرکی و بازار اتحادیه اروپا را ترک کرد.
بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، ساعت ۲۳ پنجشنبه ۳۱ دسامبر به وقت گرینویچ را «لحظه‌ای شگفت‌آور» برای کشورش توصیف کرد و روایتی خوش‌بینانه خود را از «بریتانیای جهانی بدون قوانین و مقررات بروکسل» تشریح کرد.
وی قول داد که بریتانیا پس از برکسیت با وجود اینکه تحت تاثیر ویروس کرونا ویران شده است، کشوری باز، سخاوتمند و بین‌المللی برای تجارت آزاد خواهد بود. آقای جانسون گفت: «ما آزادی خود را در دست داریم و این به خودمان بستگی دارد که از آن نهایت استفاده را ببریم.»
روزنامه دیلی اکسپرس که رسانه‌ای کاملاً مخالف اتحادیه اروپا است در صفحه نخست خود با تیتر «آینده ما، بریتانیای ما، سرنوشت ما» به استقبال خروج این کشور از اتحادیه اروپا رفت.
از نظر قانونی، بریتانیا در تاریخ ۳۱ ژانویه سال ۲۰۲۰ اتحادیه اروپا را ترک کرد اما در عین حال مذاکرات برای دستیابی به توافق‌نامه تجارت آزاد میان لندن و بروکسل که در نهایت در شب کریسمس منعقد شد در یک دوره گذار موقت به سر می‌برد.
اکنون انتقال به پایان رسیده است، قوانین اتحادیه اروپا دیگر در بریتانیا اعمال نمی‌شوند و پیامد فوری آن پایان حرکت آزادانه بیش از ۵۰۰ میلیون نفر بین بریتانیا و ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا است.
با اینکه قوانین گمرکی و محدودیت‌های جدید میان دو طرف تعیین شده اما هنوز بسیاری نمی‌دانند در ساز و کار جدید روند مبادله کالا چگونه خواهد بود. مت اسمیت مدیرعامل شرکت HSF Logistics ، که عمدتا گوشت تازه و کالاهای سرد را بین انگلیس و اروپا جابه‌جا می‌کند در این خصوص می‌گوید: «قبل از تغییرات حدود ۱۵ کامیون را در شب سال نو به اتحادیه اروپا فرستاده است.»
سازوکارهای جدید گمرکی دولت پس از برکسیت تا حد زیادی آزمایش نشده است و اسمیت شک داشت که تجارت وی با مدارک جدید چگونه پیش خواهد رفت.
وی به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «ما زیاد مطمئن نیستیم که روند جدید چگونه پیش خواهد رفت، به نظر می‌رسد کمی سردرگمی خواهیم داشت و در برخی از مراحل هم تاخیر قابل انتظار خواهد بود.»
بریتانیا نخستین کشور عضو اتحادیه اروپا است که پس از دوران وحشت جنگ جهانی دوم برای ایجاد وحدت اروپایی پا پیش گذاشت. اما همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ باعث ایجاد زخم‌های ممتد بین طرفداران خروج از اتحادیه و حامیان باقی ماندن در این مجموعه شد.
البته نباید تمام سهم خروج از اتحادیه را متوجه بوریس جانسون دانست چرا که مخالفان اتحادیه اروپا در بریتانیا از سال‌ها قبل تلاش‌های خود را برای خروج این کشور از بروکسل کلید زده بودند. اما به هر ترتیب زخم‌هایی میان دو گروه مختلف بر سر این تصمیم شکل گرفته که بعید است به سادگی درمان شود.
در حالی که معاملات تجارت بدون تعرفه و اتحادیه اروپا از هرج و مرج احتمالی تجارت در آینده نزدیک جلوگیری می کند، در عین حال طلاق و جدایی بین بروکسل و لندن در بسیاری جهات عملی خواهد شد.
این تغییرات شامل موارد متعددی چون گذرنامه حیوانات خانگی، یا زمانی که بریتانیایی‌ها می‌توانند از به املاک خود در اتحادیه اروپا سرکشی کنند و همچنین پایان دادن به مشارکت بریتانیا در یک برنامه تبادل دانشجوی گسترده در سطح اتحادیه اروپا می‌شود.
اختلال بالقوه در بنادر باعث نگرانی از کمبود غذا و دارو و همچنین تأخیر در تعطیلات و مسافران تجاری می‌شود که به سفرهای بی‌وقفه در اتحادیه اروپا عادت کرده‌اند.
ماهیگیران انگلیسی از مصالحه‌ای که اجازه دسترسی مداوم قایق‌های اتحادیه اروپا به آبهای انگلیس را فراهم می‌کند، ناراضی هستند.
بخش اصلی خدمات مالی همچنین منتظر است تا دریابد مبنای ارتباط میان لندن و بروکسل پس از حذف کامل توافق‌نامه تجاری میان دو طرف چگونه خواهد بود.
مرز ایرلند شمالی با کشور عضو اتحادیه اروپا ایرلند از نزدیک تحت نظارت قرار خواهد گرفت تا حرکت بدون محدودیت تضمین شود. موضوعی که از همان ابتدای رای‌گیری برکسیت به موضوعی مناقشه‌برانگیز تبدیل شده بود چرا که بسیاری نگران بودند با این همه‌پرسی توافق‌نامه صلحی که در سال ۱۹۹۸ در این منطقه حاصل شده بود و به ۳۰ سال خشونت در ایرلند شمالی پایان داده بود مورد تهدید قرار گیرد.
در سوی دیگر جزیره، اسکاتلندی وجود دارد که یک بار همه‌پرسی جدایی از بریتانیا برگزار کرده و رای منفی گرفته است. حالا پس از اجرایی شدن برکسیت، صدای استقلال طلبی در آن بلندتر از قبل به گوش می‌رسد. نیکلا استروجن، وزیر اول اسکاتلند و رهبر حزب ملی اسکاتلند در توییتی وعده داده است که اسکاتلند «به زودی به اتحادیه اروپا باز می‌گردد و خواسته که چراغ‌ها روشن نگه داشته شوند.»
در عین حال نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که کار برای جدایی از بریتانیا هم برای اسکاتلند ساده نخواهد بود و نظرات دو گروه در این زمینه به یکدیگر نزدیک است.
امانوئل ماکرون، رئيس جمهوری فرانسه می‌گوید که بریتانیا «دوست و متحد ما» باقی خواهد ماند و اما در عین حال ابراز تاسف می‌کند که برکسیت ثمره «بسیاری از دروغ‌ها و وعده‌های پوشالی» بوده است. دیوید فراست، مذاکره کننده اصلی بریتانیا با اتحادیه در توییتر خود می‌نویسد بریتانیا «دوباره به کشوری کاملا مستقل تبدیل شده که در امور مربوط به خود با استقلال تصمیم‌گیری می‌کند.»
بریتانیا یکی از ستون‌های اصلی مالی و دیپلماتیک اتحادیه بود که در ناتو هم یک قدرت کلیدی به شمار می‌رفت و در عین حال کرسی دائم این کشور در شورای امنیت سازمان ملل همیشه تعیین کننده بوده است. ضمن اینکه لندن همواره یکی از ثروتمندترین اعضای گروه ۷ در میان بزرگترین اقتصادهای جهان به شمار می‌رود.
در حال حاضر با خروج بریتانیا، اتحادیه اروپا ۶۶ میلیون نفر و از نظر اقتصادی ۲.۸۵ تریلیون دلار را از دست داده است.
در عین حال مخالفان نگاه دیگری دارند. میشل بارنیه، از مقامات اتحادیه اروپا که از دسامبر ۲۰۱۶ رئیس هیات مذاکره‌کننده اروپا برای برکسیت را برعهده داشته، می‌گوید: «هیچکس نتوانسته ارزش افزوده برکسیت را به من نشان دهد. این یک طلاق است و شما نمی‌توانید برای طلاق جشن بگیرید.»
هرچند در برکسیت مشخص نشده بود که خروج بریتانیا از اتحادیه چه ساز و کاری خواهد داشت اما پیش از بوریس جانسون، ترزا می، تلاش بسیاری کرد تا این روند به صورت نرم انجام شود اما سیاست‌های خانم می ناموفق بود و در عین حال ناامیدی طرفداران خروج از اتحادیه را در پی داشت، ضمن اینکه رضایت حامیان باقی ماندن در اتحادیه را نیز جلب نمی‌کرد. به همین دلیل او ناگزیر از کناره‌گیری از قدرت بود.
حالا بعد از گذشت بیش از چهار سال از زمانی که دیوید کامرون با یک قمار سیاسی برای کسب رای بیشتر در انتخابات پارلمانی از ایده برگزاری همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا حمایت کرد، جزیره با بروکسل خداحافظی می‌کند، آنهم در حالی که کامرون تصور نمی‌کرد آن قمار تا این اندازه بر آینده و سرنوشت کشورش تاثیرگذار باشد.
برگرفته ای از سایت یورونیوز (اتحادیه اروپا) به زبان فارسی، ۱ ژانویه ۲۰۲۱