ونوس امیدوار، شهروند خبرنگار، تهران
آلودگی هوای تهران در چند روز اخیر در صدر خبرهای تهران قرار گرفته است. در برخی روزها غلطت آلاینده‌ها به حدی زیاد بوده که برای تمام گروه‌ها ناسالم اعلام شده است. برخی متخصصان از تاثیر آلودگی بر افزایش ابتلا به ویروس کرونا و مرگ بر اثر این بیماری خبر می‌دهند. آن‌ها که بیشتر در شهر تردد می‌کنند بیشتر در معرض آلودگی و بیماری قرار دارند؛ مثل رانندگان تاکسی.
***
چشمای «هاشم» راننده تاکسی، قرمز شده و مرتب اشک می‌آید. از توی آیینه جلو، رو به دو مسافرش که در صندلی عقب نشسته‌اند، نگاه کرده و می‌گوید: «چشمانم را می‌بینید، به شدت می‌سوزد. این چند روز که آلودگی هوا بیداد می‌کند، حال و روز من همین است.»
آلودگی این روزهای هوای تهران که به گفته مسئولان، ناشی از سوخت مازوت است، سلامتی گروه‌های مختلف جامعه به‌ویژه کسانی که شغل‌شان تردد در سطح شهر است؛ مانند راننده‌های تاکسی شهری و اینترنتی را به شدت به خطر انداخته است.
هاشم راننده تاکسی که حدود ۶۰ سال سن دارد، می‌گوید: «با توجه به ناراحتی قلبی که دارم، جزء گروه‌های حساس به شمار می‌آیم که این روزها نباید حتی برای خرید ضروری از خانه خارج شوم اما مگر خرج زندگی تعطیل‌بردار است. اگر حتی دو روز دست از کار بکشم به اندازه دو هفته از زندگی عقب می‌مانم. مخارج زندگی ما راننده‌ها و انواع قسط‌های بانکی در همین خیابان‌ها تامین می‌شود.»
هر از چندگاهی سرفه می‌کند و مجبور است حرفش را قطع کند: «کرونا خرج و مخارج زندگی‌ام را چند برابر کرده است. به دلیل شغلم با افراد زیادی سر و کار دارم به همین دلیل شش ماه پیش ابتدا خودم و بعد همسرم به ویروس کرونا مبتلا شدیم و حالمان به شدت بد شد. در مدت سه هفته‌ای که به این بیماری مبتلا بودیم حدود ۱۰ میلیون تومان خرج دکتر، دارو و درمان‌مان شد و به دلیل ضعف و مشکلات بعدی که داشتم تا دو ماه هم نتوانستم کار کنم. حسابش را بکنید که چقدر از زندگی عقب افتادم. حالا مجبورم در این هوای به شدت سمی در حالی که دو ماسک به صورت دارم و واقعا نفس کشیدن برایم سخت است از ۷ صبح تا ۹ شب در خیابان‌ها بچرخم تا جبران چند ماه گذشته بشود.»
این راننده تاکسی تمام این مشکلات را متوجه مسئولان می‌داند و می‌گوید: «این هوا را ببینید جز تیرگی و سیاهی چیزی دیده نمی‌شود. هر جای دیگر دنیا بود حتما چند روز تمامی ادارات، شرکت‌ها و حتی بازاریان تعطیل می‌شد تا رفت و آمدها کم شود و وضعیت به حالت عادی برگردد. اما در مملکت ما به دلیل اینکه دست مسئولان در جیب مردم است و با تعطیل کردن چند روزه کشور، سهم آن‌ها را از درآمد مردم کم می‌شود. حاضر نیستند حتی دو روز تهران را تعطیل کنند.»
براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین غلظت آلاینده‌ها در چند روز گذشته به حدی بالا بوده که برای تمام گروه‌ها ناسالم تشخیص داده شد. با وجود اینکه اوراژانس تهران این هفته در بیشتر مناطق به حالت آماده باش درآمده است و به گفته مسئولان بهداشتی و پزشکی مراجعات مردمی به مراکز اورژانس ۱۰ درصد بیشتر شده و «عباس شاهسونی» رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت بر تاثیر ۱۵ درصدی آلودگی هوا بر افزایش ابتلا و مرگ ناشی از کووید۱۹ خبر داده است، اما زندگی و رفت و آمدهای روزمره مردم مانند روزهای عادی در این پایتخت جریان دارد.
«مجتبی» یک راننده تاکسی اینترنتی نیز که به دنبال بیکاری دوران کرونا، به مسافرکشی روی آورده است، می‌گوید: «این آلودگی هوا، بیشتر از همه برای ما خطرناک است زیرا از یک طرف مدیران تاکسی‌های اینترنتی به دلیل رعایت مسایل بهداشتی رانندگان را مجبور کرده‌اند حتما هنگام جابجایی مسافر، شیشه‌های ماشین را پایین بکشیم تا هوا در جریان باشد و از طرف دیگر وقتی قرار است روزی ۱۵ ساعت در این هوا در خیابان‌ها بچرخی، واقعا نفس کشیدن برایت سخت می‌شود.»
او با اشاره به برخی دیگر از آسیب‌های مشکل آلودگی بر گروه‌های مختلف جامعه به ویژه رانندگان، می‌افزاید: «اگر دقت کرده باشید این روزها راننده‌ها خشن‌تر و عصبانی‌تر از همیشه رانندگی می‌کنند. این هوا واقعا حوصله و انرژی آدم را می‌گیرد. مرتب احساس خستگی می‌کنی و شنیدن کوچکترین صدایی مثل صدای بوق یا مواجهه با رفتارهای غیرمعمول در رانندگی که خیلی هم در کشور ما رایج است، آدم را زود از کوره در می‌برد و تا به خودت بیایی درگیر بحث و جدل و دعوا شده‌ای.»
مجتبی به بوق‌های ممتدی که راننده‌های جلویی‌اش در تونل توحید می‌زنند، اشاره کرده و می‌گوید: «ببنید هوا در این تونل که مملو از ماشین است و هر لحظه ترافیکش بیشتر می‌شود، چگونه است. حالا فکر کن روزی چند ساعت باید در این مسیر رفت و آمد کنی، آیا برای آدم اعصاب و روان باقی می‌ماند. باور کنید هر شب با حالت تهوع، سردرد، سوزش چشم و نفس تنگی به خانه می‌روم و صبح هم اصلا دلم نمیخواد از خانه خارج شوم و در خیابان‌ها بچرخم، اما برای سیرکردن شکم چهار نفر چاره‌ای جز رانندگی و کار در تاکسی اینترنتی ندارم.»
دلیل اصلی آلودگی هوای این روزهای تهران و سایر شهرهای بزرگ، سوزاندن مازوت تشخیص داده شده است. موضوعی که «بیژن زنگنه» وزیر نفت کشور نیز آن را تاکید کرده و گفته: «موافق مازوت‌سوزی نیستیم اما چاره‌ای جز آن نداریم.» مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت بسیار پایین به شمار می‌آید. نفت کوره از جمله فرآورده‌های نفتی است که به عنوان ماده سوختنی در نیروگاه‌ها، کوره‌ها و دیزل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
«عیسی کلانتری» رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن تایید مصرف مازوت در کشور، دلیل آن را تحریم‌ها عنوان کرده و گفته: «تولید مازوت در کشور چهار برابر شده است. مازوت‌های تولید شده یا باید مصرف و یا صادر شود. با توجه به اینکه به دلیل تحریم‌ها امکان صادرات وجود ندارد، بنابراین این مازوت‌ها تحویل نیروگاه‌ها، کارخانه‌ها و سایر صنایع کشور شده که در نهایت افزایش آلودگی هوا را به همراه داشته است.»
به گفته کلانتری، «مازوت برای استفاده باید تصفیه شود اما وزارت نیرو این کار را انجام نمی‌دهد و می‌گویند این کار میلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری می‌خواهد که با شرایط تحریم کار دشواری است.»
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۶ ژانویه ۲۰۲۱