در حالی که دادستانی نظامی تهران می‌گوید به طور قطع در سرنگونی هواپیمای اوکراینی زنجیره‌ای از خطاهای انسانی نقش داشته است، دبیر شورای عالی امنیت ملی اوکراین این اقدام را «تروریستی» خواند.
هواپیمای اوکراینی ۱۸ دی پارسال هدف دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و تمام ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند.
الکسی دانیلوف، دبیر شورای عالی امنیت ملی اوکراین، که در مراسم نخستین سالگرد این رویداد با خبرنگاران گفت‌وگو می‌کرد، ایران را به «کتمان حقیقت» و «عدم‌شفافیت در تحقیقات این پرونده» متهم کرد.
او گفت: «این اقدامی تروریستی بود که علیه هواپیمای متعلق به خطوط هوایی اوکراین انجام شد. می‌دانیم چه اتفاقی رخ داده، مسئول آن کیست و با چه منظوری این کار را انجام داده‌اند».
آقای دانیلوف تاکید کرد: «پیشنهادهایی که ایران برای پرداخت غرامت می‌دهد به هیچ عنوان با شرایط این سانحه مطابقت ندارد. پرداخت غرامت یک موضوع است و موضوع دیگر این است که چه کسی و با چه هدفی این اقدام تروریستی را انجام داده است».
ایران پس از سه روز انکار اصابت موشک‌های سپاه پاسداران به هواپیمای اوکراینی اعلام کرد که «خطای انسانی» رخ داده است و غلامعلی ترکی، دادستان نظامی تهران، پس از یک‌سال مدعی شد: «مجموعهٔ یافته‌های تحقیقات در ایران نشان می‌دهد که زنجیره‌ای از خطاهای انسانی رخ داده است».
او وعده داد این پرونده به زودی به دادگاه نظامی ارسال و متهمین که به گفتهٔ وی ده نفر، که برخی از آن‌ها فرماندهان عالی نظامی هستند، محاکمه خواهند شد.
منابع آگاه بدون ذکر جزئیات که طبق مقررات بین‌المللی در این مقطع محرمانه است، می‌گویند لایحهٔ گزارش نهایی فنی ایران از این رویداد نیز مجموعه‌ای از «خطاهای انسانی» را دلیل وقوع این سانحه اعلام کرده است.بیشتر در این باره:دید‌بان حقوق بشر: ایران از سقوط هواپیمای اوکراینی گزارشی شفاف و معتبر نداده است
مقامات اوکراینی و دیگر کشورهای درگیر در این پرنده، این روایت را نمی‌پذیرند. رئیس‌جمهوری اوکراین روز جمعه با قاطعیت گفت: «مسلم است که ایران می‌دانست موشک پدافند هوایی به سوی هدفی غیرنظامی پرتاب می‌شود».
ولودیمیر کونوالف، کارشناس امور بین‌الملل، می‌گوید در صورت ثابت شدن عمدی بودن اقدام ایران، غرامت آن ممکن است تا ده برابر پیشنهادهای اخیر این کشور باشد.
او اظهار داشت: «بزرگ‌ترین مشکل این پرونده آن‌جاست که تمام تلاش‌های ایران بر پنهان کردن حقیقت متمرکز شده است، از این رو به هیچ‌وجه نمی‌توان به تهران اعتماد کرد».
آقای کونوالف تصریح کرد: «معتقدم هیچ نهاد بین‌المللی و در مرحله نخست، ایکائو گزارش ایران مبنی بر وقوع خطای انسانی را نمی‌پذیرد. ما شواهد غیرقابل انکاری در دست داریم که نظامیان ایران آن شب برای جنگ تمام‌عیار با آمریکا آماده شده بودند. نواقص در هماهنگی بین مسئولین نظامی و غیرنظامی و ناتوانی دولت برای تضمین امنیت هوانوردی غیرنظامی به ما نشان می‌دهد که ایران به عنوان یک کشور، مسئول و مقصر این اتفاق است و نمی‌توان خطای انسانی را بهانه آورد».
به گفته این کارشناس امور بین‌الملل، «ثابت کردن این موضوع در نهادهای حقوقی بین‌المللی چندان دشوار نخواهد بود. اما متوجه هستم که دادخواهی خواست اصلی بستگان و دولت‌های متاثر از این سانحه است و می‌خواهند دلایل این اقدام را بدانند. به نظرم اظهارات اخیر مسئولین ناشی از عصبانیت‌شان از موضع غیرسازندهٔ ایران است و این‌که تهران مصمم است به دروغگویی ادامه دهد».
وی افزود: «پیشنهاد غرامت ۱۵۰ هزار دلاری مانند سیلی به صورت همه بود. اگر ثابت شود اقدام ایران عمدی و تروریستی بود مبلغ غرامت باید دست‌کم ده برابر باشد و پس از مذاکره تعیین شود».
دولت ایران در آستانهٔ سالروز سرنگونی هواپیمای اوکراینی پرداخت ۱۵۰ هزار دلار به عنوان غرامت برای خانواده‌های هر سرنشین این پرواز را تصویب کرد. اوکراین و کانادا تاکید می‌کنند مبلغ غرامت باید در مذاکره تعیین شود، آن هم پس از مشخص شدن تمام جزئیات این سانحه.
شهروندان اوکراین، کانادا، سوئد، بریتانیا و افغانستان در میان جان‌باختگان پرواز ۷۵۲ بودند. وزیران خارجهٔ این پنج کشور روز جمعه در بیانیه‌ای مشترک از ایران خواستند پیش از پرداخت خسارت کامل، عدالت را اجرا کند.
مایک پومپئو، وزیر خارجهٔ آمریکا، نیز روز شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا هم به این درخواست می‌پیوندد.
برگرفته ای از سایت رادیو فردا، ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱