در رتبه‌بندی شاخص رفاه در کشورهای مختلف که هر ساله از سوی موسسه لگاتوم انجام می‌گیرد جایگاه ایران در سال ۲۰۲۰ با یک پله سقوط به ۱۲۰ در میان ۱۶۷ کشور مورد بررسی قرار گرفته است.
موسسه لگاتوم آخرین رتبه‌بندی خود درباره شاخص رفاه را در ۱۶۷ کشور جهان در سال ۲۰۲۰ منتشر کرده است که بر اساس این رتبه‌بندی، جایگاه ایران طی سال گذشته میلادی با یک پله سقوط نسبت به سال ۲۰۱۹ همراه بوده است.
این ارزیابی با استناد به آمارهای ارائه شده از سوی دولت درباره شاخص‌های اقتصادی و توسعه‌ای و آموزشی صورت گرفته است. این در حالیست که آمارهای ارائه شده از سوی جمهوری اسلامی غالبا با هدف بهتر نشان دادن شاخص‌ها دستکاری می‌شوند و درستی آنها با ابهام روبروست.
رتبه‌بندی موسسه لگاتوم، شاخص رفاه را در ۱۶۷ کشور در سراسر جهان محاسبه و ارزیابی می‌کند. جمعیت ساکن در کشورهای مورد بررسی، در مجموع ۹۹.۴ درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شوند. در تازه‌ترین رتبه‌بندی این مؤسسه کشورهای دانمارک و نروژ و سوییس در صدر و یمن افریقا و سودان جنوبی در قعر جدول قرار گرفته‌اند.
بر اساس رتبه‌بندی رفاه کشورها در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۴۷ کشور نسبت به جایگاه‌های سال ۲۰۱۹ ارتقا پیدا کرده‌اند.
این رتبه‌بندی در حالی از کاهش یک پله‌ای رفاه ایران در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ و قرار گرفتن در رتبه ۱۲۰ حکایت می‌کند که وضعیت ایران نسبت به کشورهای دیگر منطقه جایگاه نامناسبی دارد. در میان کشورهای خاورمیانه امارات متحده عربی و قطر در جایگاه ۴۲ و ۴۵ جهان قرار دارند. همچنین کشورهای همسایه نظیر کویت و ترکیه وضعیت بهتری نسبت به ایران دارند؛ کویت در رتبه ۵۸ و ترکیه نیز در رتبه ۹۴ قرار دارد.
فاکتورهای «آزادی فردی»، «شرایط کارآفرینی» و «ایمنی و امنیت» بدترین شرایط را در میان فاکتورهای شاخص رفاه در ایران داشته‌اند.
این در حالیست که گزارش این موسسه نشان می‌دهد که پیش از شیوع کووید-۱۹ که کشورهای دنیا را در حوزه‌های مختلف اقتصادی و توسعه‌ای تحت تأثیر قرار داد، جهان بهطور پیوسته در حال بهبود در شاخص‌های رفاهی بوده است.
این گزارش تأکید کرده که مردم در سراسر جهان شرایط زندگی خود را ارتقاء بخشیده‌اند و در حوزه آموزش دستاوردهای محسوسی را تجربه کرده‌اند.
مؤسسه لگاتوم همچنین نگاهی به دهه گذشته میلادی داشته و نوشته که دومین دهه قرن بیست و یکم، دهه بهبود شرایط حمل و نقل و ارتباطات جمعی در جهان بوده و بستر لازم برای هموار شدن روابط اقتصادی در سطح جهان فراهم شده است.
این گزارش همچنین به بالا رفتن «ضریب امنیت در سرمایه‌گذاری» در دهه گذشته میلادی اشاره کرده و آن را عاملی مؤثر و تعیین‌کننده برای رفاه محسوب کرده است. همچنین بهبود در سرمایه اجتماعی در یک بازه ۱۰ ساله، باعث افزایش رفاه در جهان شده است.
فاکتورهای مورد بررسی در شاخص رفاه عبارتند از:
ایمنی و امنیت: درجه‌ای را که جنگ، درگیری، وحشت و جنایت باعث بی‌ثباتی در امنیت افراد شده است، هم بلافاصله و هم از طریق اثرات طولانی‌تر، اندازه‌گیری می‌کند.
آزادی فردی: سطح پیشرفت به سمت حقوق اساسی قانونی، آزادی‌های فردی و تحمل اجتماعی.
حکمرانی: میزان کنترل و محدودیت در قدرت و اینکه آیا دولت‌ها بطور موثر و بدون فساد کار می‌کنند یا نه.
سرمایه اجتماعی: چگونگی قدرت روابط شخصی و اجتماعی، اعتماد، هنجارهای اجتماعی و مشارکت مدنی در یک کشور.
محیط سرمایه‌گذاری: میزان محافظت از سرمایه‌گذاری‌ها و دسترسی آسان به آنها.
شرایط کارآفرینی: قوانینی که به موجب آنها کسب و کارها شروع، رقابت و گسترش پیدا می‌کنند.
دسترسی به بازار و زیرساخت‌ها: کیفیت زیرساخت‌هایی که امکان تجارت را فراهم می‌کند و اختلال‌ها در بازار کالاها و خدمات.
کیفیت اقتصادی: توانایی اقتصاد برای تولید ثروت پایدار و با مشارکت کامل نیروی کار.
شرایط زندگی: درجه کیفی یک زندگی معقول، شامل منابع مادی، سرپناه، خدمات اولیه و ارتباطات.
بهداشت و درمان: میزان سلامت افراد و دسترسی به خدمات لازم برای حفظ سلامتی، شامل بهداشت، سیستم‌های بهداشتی، بیماری‌ها و عوامل خطر و میزان مرگ و میر.
آموزش و پرورش: ثبت‌نام، نتایج و کیفیت چهار مرحله آموزش (آموزش مقدماتی، ابتدایی، متوسطه و عالی) و همچنین مهارت‌ها در جمعیت بزرگسال.
محیط طبیعی و زیست: جنبه‌هایی از محیط فیزیکی که تأثیر مستقیم بر زندگی روزانه افراد و تغییراتی دارد که ممکن است بر رفاه نسل‌های آینده تأثیر بگذارد.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۳ ژانویه ۲۰۲۱