“توهین” به لباس کردی در صدا و سیما موجب اعتراض چند نماینده مجلس شد. مجری صدا و سیما در برنامه‌ای لباس کردی را “لباس چوپانی” نامید. این سخن باعث جنجال و اعتراض در شبکه‌های اجتماعی و در مناطق کردنشین شد.
ویدئویی کوتاه در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که مجری یکی از برنامه‌های صدا و سیما را نشان می‌دهد که از یک مهمان برنامه می‌پرسد: «این لباس چوپانی چیست؟» و مهمان جواب می‌دهد: «این لباس کاوه آهنگر و نماد آزادی از چنگال استبداد است.» همین چند ثانیه باعث برآشفتن افکار عمومی در مناطق کردنشین ایران و در شبکه‌های اجتماعی شد. این سخن مجری به عنوان توهین به لباس کردی و حتی شغل چوپانی قملداد شد.
چند نمونه از واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی:
کمال حسینی پور، نماینده سردشت و پیرانشهر در نشست علنی روز دوشنبه ۲۹ دی در مجلس در اعتراض به سخن مجری گفت که “کردها از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین اقوام ایرانی ” هستند و پرسید چرا در صدا و سیما به آنها توهین شده است. او همچنین پرسید که چرا در رسانه‌ای که از پول مردم تامین می‌شود «هر روز به اقوام اصیل ایرانی کرد، لر، آذری، ترکمن و بلوچ توهین می‌شود؟»
این نماینده خواستار “دقت در انتخاب مجریان و مهمانان برنامه‌های صداوسیما” و عذرخواهی در این رابطه شد. ۱۵ تن از نمایندگان مناطق کردنشین نامه‌ای نیز در شکایت از این توهین به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نوشته‌اند.
خبرگزاری ایسنا در این رابطه به نقل از مهدی فرشادان، نماینده سنندج نوشت: «رئیس جمهور، وزرا و علی الخصوص رئیس صدا و سیما باید بدانند فرهنگ و لباس زیبای کردها دارای هویت و ریشه است اما تعداد انگشت شماری از مدیران بی‌سواد در صدا و سیما باید در اظهارنظرهای جاهلانه خود درباره لباس مقدس کردها خودداری کنند».
او برخی مدیران صدا و سیما را “بی‌سواد ” خواند و شکایت کرد که این سازمان در چند سال اخیر “بدون هیچ واهمه‌ای موجب آزردگی خاطر کردها ” شده است.
علی نیکزاد در پاسخ به نمایندگان معترض گفت که به این موضوع رسیدگی می‌شود و «هیچ کسی یا قوم و رسانه‌ای حق اهانت به اقوام ایرانی را ندارد». او کردها را “سند افتخار کشور” نامید.
مسئله حساس قومیت‌ها در ایران
وبسایت فرارو با انتشار ویدیوی ۱۰ ثانیه‌ای که مجری صدا و سیما در آن لباس کردی را چوپانی می‌نامد، نوشته است: «برخی می‌گویند توهینی صورت نگرفته است. ویدئو منتشر شده قدیمی و تقطیع شده است. این عده معتقدند با دیدن ویدئوی کامل نشانی از توهین مشاهده نمی‌شود.»
اما حتی اگر این ویدیو جدید نباشد و برخی نیز بگویند که در آن توهینی نشده، مسئله قومیت‌های مختلف در ایران همیشه حساس و بحث‌برانگیز بوده و بارها به اعتراض و جنجال کشیده شده است.
یک نمونه آن کاریکاتوری بود که اردیبهشت ۸۵ در “ویژه‌نامه روزهای جمعه روزنامهٔ ایران” ۱۳۸۵ در صفحه “کودک و نوجوان”، به‌صورت کمیک‌استریپی باعنوان «چه کنیم که سوسک‌ها سوسکمان نکنند» منتشر شد. این کاریکاتور با واکنش گسترده آذری‌های ایران روبرو شد. در تبریز و بسیاری دیگر از جمله نقده، ارومیه، تبریز، اردبیل و مشکین‌شهر تظاهرات به راه افتاد و حتی کشته و زخمی برجای گذاشت.
یک مورد دیگر استفاده از ضرب‌المثل‌های رایج است که می‌تواند به سرعت به مثابه توهین تلقی شود. در شهریورماه سال گذشته یکی از نمایندگان مجلس در نطق خود گفت: «اگر آقای روحانی عزت ملی را در نظر نگیرند و در مقابل خارجی ها کوتاه بیایند ره به ترکستان می‌برد». این سخن به مثابه توهین به ترک‌های آذری قلمداد شد و محمد حسن‌نژاد، نماینده مرند و جلفا گفت که او ترک‌ها را معادل “وطن‌فروش” دانسته است.
این دو مورد تنها نمونه‌هایی از موارد بسیاری است که در سال‌های اخیر رخ داده‌اند. حساسیت‌های قومی تنها محدود به چهل سال اخیر نیست و همواره در ایران محل دعوا بوده است.
تبعیض و سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی تازه نیست
نماینده سردشت در جلسه امروز مجلس به گوشه‌ای از مشکلات دیگر مردم منطقه نیز اشاره کرد؛ از جمله این که آنها «برای آب شرب خود هم با مشکل مواجه هستند» و خطاب به روحانی پرسید: «مگر وضع معیشت مردم را نمی‌دانید؟ آیا مردم نجیب ایران لایق چنین معیشتی هستند؟ قیمت کالاهای اساسی هر روز در حال افزایش است. ارز ۴۲۰۰ تومانی کجاست؟ نوسانات بورس مردم را سرگردان کرده و کسی نمی‌تواند برنامه‌ریزی کند».
اقوام کرد، ترک، عرب، بلوچ و ترکمن عمدتا از بسیاری امکانات رفاهی و توسعه نسبت به مناطق مرکزی محروم‌اند. تبعیض جمهوری اسلامی تنها به مسائل اقتصادی آنها خلاصه نمی‌شود، بلکه زبان و فرهنگ و موقعیت سیاسی و اجتماعی آنها را نیز در برمی‌گیرد. هنوز هیچ فردی از اقلیت‌های قومی به موقعیت بالای سیاسی در نظام جمهوری اسلامی نرسیده و این همیشه موضوع جدل بر سر حقوق اقوام بوده است.
سازمان‌های حقوق بشری، از جمله جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران و فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر بارها در گزارش‌های خود به تبعیض عریان حکومت اسلامی علیه اقلیت‌ها در ایران پرداخته است. کارشناسان معتقدند که تبعیض علیه اقلیت‌های دینی و قومی در ایران نهادینه شده و کردها، آذری‌ها، بلوچ‌ها، ایرانیان عرب‌زبان و اقلیت‌های مذهبی از مسلمان سنی گرفته تا حتی مسلمان شیعه‌ی غیرمعتقد به جمهوری اسلامی به شدت زیر فشار قرار می‌گیرند.
سرکوب بهائیان یا خشونت علیه دراویش گنابادی در زمستان ۹۶ یک نمونه از سیاست جمهوری اسلامی نسبت به اقلیت‌های دینی است. البته این اولین بار نبود که دراویش گنابادی با خشونت تمام سرکوب شدند.
به فاصله کوتاهی پس از انقلاب ۵۷ حکومت نوپای اسلامی درگیری‌های خونینی را در غرب و ترکمن صحرا براه انداخت. بسیاری از فعالان سیاسی اقلیت‌های قومی اعدام شدند و اعدام‌ها در این مناطق تا سال جاری نیز با واهی‌ترین اتهامات ادامه داشته است.
برگرفته ای از سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۱۸ ژانویه ۲۰۲۱