فریدون آژند
هیاتی به رهبری ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان و رئیس دفتر طالبان در قطر، برای گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی، به تهران سفر کرد.
دکتر نعیم، سخنگوی دفتر طالبان در قطر، در یک رشته توییت گفته است این هیات، به دعوت مقام‌های جمهوری اسلامی و برای مذاکره در مورد وضعیت مهاجران افغان ساکن در ایران و همچنین مسایل سیاسی افغانستان به تهران رفته‌اند.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز این سفر را تایید کرد. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، به رسانه‌ها گفته است هیات طالبان در این سفر، با جواد ظریف، وزیر خارجه و نماینده ویژه دولت این کشور در امور افغانستان، دیدار خواهند داشت تا در مورد روند صلح افغانستان گفت‌وگو کنند.
این دومین سفر ملا برادر به تهران، طی یک سال گذشته است.
در آذر ماه سال گذشته، ملا برادر با هیاتی از گروه طالبان، به تهران سفر کرد. در آن زمان، سفر ملا برادر به تهران را با موضوع توافق صلح امریکا و طالبان، که حدود دو ماه بعد از آن سفر به امضا رسید، ربط می‌دادند. این‌بار، به نظر می‌رسد، اظهارات مقام‌های امریکایی در مورد ضرورت بازنگری توافق صلح، زمینه‌ساز این سفر بوده است.
جمهوری اسلامی حاکم بر ایران، متحد استراتژیک طالبان است. این اتحاد میان دو دشمن قدیمی، پس از آن شکل گرفت که رژیم طالبان در افغانستان سقوط کرد.
جمهوری اسلامی که نگران حضور نظامیان امریکایی در نزدیکترین جغرافیای جمهوری اسلامی بود، از همان آغاز سقوط طالبان، به این گروه و حتی به جنگجویان القاعده پناه داد.
هدف جمهوری اسلامی آن بود که طالبان دوباره تبدیل به نیرویی برای مقابله با حضور ناتو در افغانستان شود که چنین نیز شد. اما باید در نظر داشت که جمهوری اسلامی هیچ‌گاه خواهان بازگشت طالبان به عرصه قدرت نبوده و نیست.
زمانی که توافق صلح میان دولت امریکا و طالبان امضا شد، این گروه دیگر دشمنی برای امریکا فرض نمی‌شد و حتی می‌توانست تبدیل به نیروی نیابتی امریکا برای مبارزه با سایر گروه‌های تروریستی در منطقه شود. از اینجا بود که جمهوری اسلامی از طالبان فاصله گرفت.
اظهارات مقام‌های جمهوری اسلامی در مورد حفظ جمهوریت و دستاوردهای بیست سال گذشته، صرفا به دلیل بود که جمهوری اسلامی برگشت قدرتمندانه طالبان را به افغانستان هرگز تحمل نمی‌کند.
اما تغییر دولت در امریکا و همزمان با آن احتمال تغییر موضع امریکا در خصوص توافق برجام، تا حدی محاسبه‌های جمهوری اسلامی را بر هم ریخت. مقام‌های امریکایی چندین بار اعلام کردند که توافق صلح را مورد بازبینی قرار خواهند داد.
از سوی دیگر، دولت افغانستان نیز با ناامیدی از پیشبرد روند صلح با طالبان، خود را برای شروع فصل جنگی شدیدتر و گسترده‌تر آماده می‌کند.
ناتو، حمایت خود را از نیروهای امنیتی افغان اعلام کرده است. اگر در شرایط جنگی نیاز باشد، ناتو همچون گذشته، حمایت هوایی و لوژستیکی خود به نیرو های افغان را ادامه خواهد داد. در چنین شرایطی، گروه طالبان بار دیگر نیازمند حمایت متحدهای استراتژیک خود است.
طالبان به دلیل نگرانی همیشگی از فشار بیش از حد امریکا بر پاکستان برای قطع حمایت خود از طالبان، در جستجوی متحدین دیگری بوده است. حالا در کنار پاکستان، جمهوری اسلامی ایران، روسیه و تا حدی چین نیز به عنوان حامی این گروه در مبارزه با امریکا در منطقه مطرح هستند. به همین دلیل است که می‌توان سفر ملا برادر را به مساله بازنگری امریکا به توافق صلح میان این کشور و گروه طالبان، ارتباط داد.
از سوی دیگر طالبان، قبل از آغاز دور دوم مذاکرات با مقام‌های پاکستانی، چندین دیدار داشتند و توصیه‌های پاکستان را در مورد روند مذاکرات در نظر گرفته‌اند. این گروه نیاز دارد توصیه‌های جمهوری اسلامی را نیز بشنود؛ چرا که در حال حاضر، جمهوری اسلامی نیز، از جمله حمایت‌کنندگان اثرگذار طالبان است.
هرچند همچون گذشته، نتایج دیدار طالبان با مقام‌های حکومت اسلامی ایران، در رسانه‌ها منعکس نمی‌شود، باز هم باید منتظر بود تا جزییاتی از این سفر منتشر شود.
برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۶ ژانویه ۲۰۲۱