کودک‌همسری: ۹ هزار دختر زیر ۱۵ سال در تابستان ازدواج کردند

آمار ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در تابستان امسال نه تنها از آمار ازدواج همین گروه سنی در تابستان گذشته بیشتر است، بلکه حتی نسبت به بهار امسال افزایش یافته است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران که روز دوشنبه، ۱۲ بهمن درباره «وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران تابستان ١٣٩٩» منتشر شده، در تابستان سال ۹۹، در مجموع ازدواج ۹ هزار و ۵۸ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله ثبت شده است. در همین مدت، ۱۸۸دختر ۱۰ تا ۱۴ سال طلاق گرفته‌اند. تعداد ازدواج‌های دختران ۱۰ تا ۱۴ سال در زمستان ۹۸، هشت ‌هزار و ۱۶ ازدواج بود.

بر اساس آماری که تابستان گذشته منتشر شده بود، از ازدواج دختران کمتر از ۱۴ سال گرچه در بهار ۹۹ نسبت به سه سال گذشته کاهش داشت، اما در بهار گذشته ۷۰۰۰ ازدواج دختر بچه ۱۰ تا ۱۴ ساله و یک ازدواج دختر بچه کمتر از ۱۰ سال به ثبت رسیده بود. این جدا از ازدواج‌هایی است که به دلایل مختلف به ثبت نرسیده‌اند.

مطابق با آمار دیگر همین مرکز، ۳۴۶ نوزاد در بهار گذشته متولد شده‌اند که مادران آنها کمتر از ۱۵ سال داشته‌اند. همچنین دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله نیز ۱۶۰۰۰ فرزند به دنیا آورده‌اند.

ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ازدواج دختر زیر ۱۳ سال را منوط به کسب اجازه از دادگاه و تعیین مصلحت کودک توسط دادگاه دانسته اما همچنان والدین به دلایل مختلف مانند فقر، سودجویی و باورهای فرهنگی کودکان خود را وادار به ازدواج می‌کنند. فقر از جمله به ازدواج‌های صوری برای دریافت وام ازدوج نیز انجامیده است.

معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری ایران دو سال قبل لایحه حذف تبصره مربوط به ازدواج دختران زیر ۱۳ سال را به دولت ارسال کرد اما این لایحه هم مانند طرح مجلس برای کاهش کودک همسری و افزایش حداقل سن ازدواج به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است.

معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده می‌گوید سالانه ۳۰ هزار ازدواج دختران زیر ۱۴ سال در کشور اتفاق می‌افتد. او چند ماه قبل در رشته توییت‌هایی به اقدامات دولت برای جلوگیری از کودک همسری اشاره کرده و مدعی شده بود: «تنظیم سند پشتیبان و لایحه برای اصلاح قانون و حذف هرگونه امکان ازدواج زیر ۱۳ سال و اصلاح سیاست‌های سن اعطای وام ازدواج بخشی از این اقدامات است.»

او در توییتر خود نوشته بود: «همکاری برای کاهش بازماندگی و ترک تحصیل در بین دختران، اجرای سند ارتقا وضعیت زنان و خانواده هر استان که فصلی برای ازدواج سالم دارد و حمایت و توسعه فعالیت‌های اورژانس اجتماعی (تلفن ۱۲۳) در تقابل با کودک همسری از جمله اقدامات دولت در جهت کاهش کودک همسری است.»

با وجود این گفته‌ها، ازدواج دختربچه‌ها نه تنها کاهش نیافته که بیشتر هم شده است.

طرح اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی که به طرح کودک‌همسری شهرت پیدا کرد، روز۴ مهر ۹۷ در مجلس مطرح و یک فوریت آن تصویب شد. براساس تبصره این طرح حداقل سن ازدواج در دختران ۱۶ و پسران ۱۸ سال تعیین شده و ازدواج دختران زیر ۱۳ سال ممنوع اعلام شده بود. کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس به عنوان کمیسیون اصلی بررسی‌کننده، این طرح را رد کرد و حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضایی در توضیح این اقدام اعلام کرد که این طرح به دلیل کامل نبودن آن رد شده است. اما نمایندگان کمیسیون زنان از فشارهایی خارج از مجلس برای بی‌نتیجه‌ گذاشتن این طرح خبر دادند. تمرکز اصلی این طرح بر کاهش آسیب‌های فراوانی‌ست که رابطه جنسی و حاملگی اجباری بر دختران زیر ۱۳ سال وارد کرده و در مواردی جان آن‌ها را تهدید می‌کند.

حامیان طرح بارها اعلام کردند که این طرح باعث افزایش میانگین سن ازدواج در کشور نمی‌شود و با سیاست‌های جمعیتی و باروری دیکته‌شده توسط علی خامنه‌ای رهبر ایران مغایرتی ندارد. با این حال این طرح در نهایت به نتیجه‌ای نرسید.

برگرفته ای از سایت رادیو زمانه، ۲ فوریه۲۰۲۱