«زنی که پس از مرگ به دار آویخته شد»

انتشار خبر اعدام یک زن، که پیش از به دار آویخته شدن به دلیل سکته قلبی درگذشته بود، بازتاب بسیار زیادی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشته است.

چهارشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۹، زهرا اسماعیلی، ۴۲ ساله، به اتهام قتل همسرش در کنار ۱۶ نفر دیگر در زندان رجایی شهر اعدام شدند. هویت ۱۶ مرد اعدام شده و جرایم آنان مشخص نیست. اما امید مرادی، وکیل زهرا اسماعیلی، اعلام کرد پیکر بی‌جان موکلش به دار آویخته شده است، زیرا خانم اسماعیلی پیش از اجرای حکم دراثر ایست قلبی جان خود را از دست ‌داده بود. چنین اقدامی حتی در میان کشورهایی که در آن‌ها مجازات اعدام رواج دارد، نیز بی‌سابقه است.

پس از انتشار اظهارات وکیل زهرا اسماعیلی، خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه به نقل از یک منبع آگاه، این موضوع را انکار کرد و نوشت:«در زمان اجرای حکم، نامبرده در شرایط صحت و سلامت کامل بوده و این‌‌ حکم در حضور سرپرست دادسرای جنایی، نمایندگان پزشکی قانونی و نیروی انتظامی و پس از معاینه کامل توسط پزشک پزشکی قانونی اجرا می‌شود. حسب اسناد پزشکی موجود و گواهی پزشکی، زهرا اسماعیلی تا زمان اجرای حکم هیچ‌گونه بیماری قلبی، ریوی و کلیوی نداشته است. در اجرای حکم‌ها دلیل مرگ قطع نخاع، خفگی یا ایست قلبی اعلام می‌شود.»

طبق قانون، مرگ متهم پیش از اجرای حکم، شرایط اتهامی وی را عملا باطل می‌کند. مرگ زهرا اسماعیلی در اثر سکته قلبی نیز شرایط اعدام وی را باطل می‌کند و به دار آویخته شدن او می‌تواند مشمول قانون جزایی جنایت بر جسد و هتک حرمت شود.

پیشتر، امید مرادی ساعت پنج و نیم ۲۹ بهمن، در پستی در صفحه فیس‌بوک خود اعلام کرد: «زهرا اسماعیلی نیم ساعت پیش (با تاخیر در اجرای حکم) در زندان رجایی‌شهر کرج به جرم قتل نکرده، اعدام شد. تلاش‌ها برای جلب رضایت از ولی دم که تا ساعت هفت و ۳۶ دقیقه صبح ادامه داشت، نتیجه نداد و… مادرشوهر زهرا (ولی‌دم) را، پسر ۲۰ ساله زهرا برای اجرای حکم، همراهی کرد.»

وی چند ساعت بعد در پست دیگری در صفحه فیس‌بوکش نوشت: «امروز گواهی فوت زهرا اسماعیلی را دیدم. علت فوت را ایست قلبی نوشته‌اند چون دیروز ۱۶ نفر مرد را قبل از زهرا و جلو چشمانش دار زدند. زهرا قبل از این که پای چوبه دار برود سکته کرد و قلبش ایستاد و مرد. با این ‌وجود جسد بی‌جانش را دار زدند و مادر مقتول شخصا زیر چهارپایه زد تا حتی برای چند لحظه، جنازه عروسش را بالای دار ببیند.»

او همچنین تاکید کرد: «علیرضا زمانیان، از مدیران کل وزارت اطلاعات بوده نه یک بازجوی ساده اداره آگاهی.»

با این حال، او ساعاتی بعد این نوشته خود را حذف کرد و در باره این اقدام خود توضیحی نداد. همین امر باعث شده که گمان برود وکیل خانم اسماعیلی، مجبور به حذف پست خود شده باشد.

شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، هم درباره اجرای حکم این زن نوشته است: «زهرا اسماعیلی، مادر، همسر و صدایی که شنیده نشد. به شهادت همبندی‌هایش، همه حتی مراجع قضایی می‌دانستند او فقط برای رهایی دختر نوجوانش از اعدام، قتل همسرش که یک مامور اطلاعاتی فاسد بود به گردن گرفته است.»

طبق گفته وکیل زهرا اسماعیلی، او به جرم قتل همسرش علیرضا زمانی (از مدیران کل وزارت اطلاعات، به اعدام‌ (قصاص نفس) محکوم شد.

گفته شده مقتول (پدر خانواده) درگیر مشکلات اخلاقی شدید بوده است و پیش از آنکه در ۲۵ تیر ۹۷ به قتل برسد، همسر و دخترش را بارها مورد ضرب و شتم قرار داده بود. ظاهرا قتل وی را نیز دخترش و با اسلحه کمری مقتول انجام داده است. زهرا اسماعیلی با گردن گرفتن مسئولیت قتل، تلاش کرد دخترش را از زندان نجات دهد. اما در نهایت فرجام‌خواهی وی در دیوان عالی کشور رد شد و درخواست اعاده دادرسی او نیز به استناد ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، با بی‌توجهی تمام مورد رسیدگی قرار نگرفت و حکم به مرحله اجرا درآمد.

برگرفته ای از سایت ایندیپندنت به زبان فارسی، ۲۰ فوریه۲۰۲۱