خبرگزاری رویترز به نقل از محافل دیپلماتیک می‌گوید که بازرسان آژانس اتمی در دو سایت اعلام نشده ایران ذرات اورانیوم کشف کرده‌اند. پیشتر نیز گزارش‌هایی در این مورد منتشر شده بود و ایران هنوز درباره آن توضیحی نداده است.
خبرگزاری رویترز شامگاه جمعه، اول اسفند (۱۹ فوریه) به نقل از چند منبع دیپلماتیک گزارش داد بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بازدیدهای خود از دو سایت هسته‌ای اعلام نشده جمهوری اسلامی آثاری از مواد رادیواکتیو کشف کرده‌اند.
بنابر این گزارش دیپلمات‌هایی که نامشان فاش نشده به این خبرگزاری گفته‌اند که کشف مواد رادیواکتیو مربوط به بازرسی‌های ماه‌های اوت و سپتامبر بوده است.
ظاهرا این دو سایت، یکی بین شهرضا و آباده و دیگری نزدیک تهران واقع شده‌اند و گمان می‌رود جمهوری اسلامی حدود دو دهه پیش در آنها فعالیت‌های اعلام نشده هسته‌ای داشته است.
بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وظیفه راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات جمهوری اسلامی را بر عهده دارد و می‌تواند در صورت وجود شواهد قانع‌کننده خواستار بازرسی از مکان‌های مختلف و مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران شود.
جمهوری اسلامی حدود هفت ماه در مورد دسترسی به دو سایت یاد شده مقاومت می‌کرد. این مقاومت با واکنش منفی سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای روبرو شد و سرانجام پس از سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران در ابتدای شهریور ماه امکان بازدید از این دو سایت فراهم شد.
گروسی در جریان بازدید از تهران در یک پیام توئیتری با انتشار تصاویری از دیدارهایش نوشت که با علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ملاقات کرده و مشغول کار بر روی توافقی درباره فعالیت بازرسان در ایران هستند.
دو دیپلمات غربی در گفت‌وگو با رویترز این احتمال را تائید کرده‌اند که مواد رادیواکتیو کشف شده در دو سایت هسته‌ای ایران مربوط به فعالیت‌های دو دهه قبل باشد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کاظم غریب‌آبادی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان‌های بین‌المللی در وین از پاسخ به پرسش‌های رویترز درباره این موضوع خودداری کرده‌اند.
یک مقام ارشد دولت جمهوری اسلامی که نامش فاش نشده به این خبرگزاری گفته است: «ما چیزی برای پنهان کردن نداریم و به همین علت به بازرسان آژانس اجازه بازرسی دادیم.»
روزنامه “وال استریت ژورنال” نیز حدود دو هفته پیش درباره پیدا شدن مواد رادیو اکتیو در دو سایت اعلام نشده ایران گزارش داد اما به جزئیات بیشتری اشاره نکرد.
چهار دیپلمات به رویترز گفته‌اند موارد رادیواکتیو کشف شده اورانیوم بوده‌اند و دو دیپلمات دیگر گفته‌اند این مواد اورانیوم غنی‌شده نبوده‌اند.
سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و منابع اطلاعاتی ایالات متحده از این حرکت می‌کنند که جمهوری اسلامی تا سال ۲۰۰۳ فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده‌ای داشته و دو سایت مورد بازدید بازرسان برای از میان بردن رد مواد رادیواکتیو تخریب شده‌اند.
گزارش جدید درباره کشف مواد رادیواکتیو در دو سایت اعلام نشده در حالی منتشر شد که جمهوری اسلامی اعلام کرده در صورتی که تحریم‌های آمریکا لغو نشود از پنجم اسفند اجرای پروتکل الحاقی را متوقف می‌کند. این کار به معنای محدود شدن فعالیت بازرسان آژانس خواهد بود.
در همین حال قرار است رافائل گروسی برای رایزنی با مسئولان جمهوری اسلامی روز شنبه دوم اسفند برای دومین بار طی پنج ماه گذشته بار دیگر به تهران سفر کند.
رویترز به نقل از هفت منبع دیپلماتیک گزارش داده که مدیرکل آژانس اتمی در گزارش فصلی آینده خود جمهوری اسلامی را به خاطر عدم ارائه توضیحات قانع کننده درباره منشاء مواد رادیوآکتیو نکوهش می‌کند.
برگرفته ای از سایت صدای آلمان (دویچه وله) به زبان فارسی، ۲۰ فوریه۲۰۲۱