فقر در سال ۱۳۹۹ در ایران گسترش یافت؛ کودکان بیشتری وارد بازار کار شدند

یک کارشناس اقتصادی می‌گوید تورم شدیدی که در سال ۱۳۹۹ بوده، سبد مصرفی خانوارها را به شدت تضعیف کرده و خانوارها را به زیر خط فقر رانده است. مشاغل زیادی از دست رفته و در مقابل به دلیل گسترش فقر کودکان بیشتری وارد بازار کار شدند.

سهراب دل‌انگیزان کارشناس اقتصادی در گفتگویی با وبسایت تجارت‌نیوز گفته که «فقر زوایای متعددی دارد و همه فرایندها و عوامل ایجادکننده فقر در سال ۱۳۹۹ دیده می‌شود. در سال ۱۳۹۹ در شرایط کرونایی بخشی از مشاغل از دست رفتند و این یعنی درآمدها کاهش پیدا کرده و تعداد بیکاران بیشتر شده است. فقط صاحب کسب و کارها نبوده که بیکار شده است بلکه کارگرانی نیز داشته‌اند که آنها نیز کار خود را از دست دادند. در مجموع و بر همین اساس برخی فقیر شدند.»

او افزوده که «به واسطه از بین رفتن برخی مشاغل، برخی خدمات و مشاغل دیگر هم از بین می‌روند. مثلا اگر باشگاه تعطیل شود، تقاضا برای مربی هم از بین می‌رود. بنابراین زنجیره‌ای از کسب وکارها از بین رفته است. پس کرونا نه تنها به صورت مستقیم بخشی از کسب و کارها را از بین برده بلکه اثر غیرمستقیم روی سایر کسب و کارها هم داشته است.»

این کارشناس اقتصادی درباره علت اصلی گسترش فقر گفته که تورم شدیدی که در سال ۱۳۹۹ بوده، سبد مصرفی خانوارها را به شدت تضعیف کرده است. توان مصرفی کاهش یافته خانوارها، آنها را در جریانی قرار می‌دهد که به پایین خط فقر رانده شدند.

اثرات تحریم بر اقتصاد ایران نیز از دید سهران دل‌انگیز به عنوان یکی دیگر از دلائل گسترش فقر ارزیابی شده است بطوریکه «صادرات و واردات ما دچار بحران‌های خاص خودش شده است. همه اینها باعث شده عملا بخشی از درآمدها از دست برود و باز فقر گسترش پیدا کند.»

در مقابل اما بخشی از کودکانی که باید به مدرسه می‌رفتند اما از آنجا که خانواده‌هایشان با بحران مواجه بودند به خیابان‌ها آمدند تا کمکی برای آنها شوند و «این موضوع هم چهره فقر را خشن‌تر به ما نشان می‌دهد.»

«کاهش عمومی سطح درآمد مردم» عامل مهم دیگری برای گسترش فقر از دید این کارشناس اقتصادی است: «کاهش درآمدها باعث شده است که خریدشان حتی از دست‌فروشان کاهش پیدا کند و این یعنی فقر گسترش پیدا کرده است. خدمات بهداشتی هم بیشتر در اختیار حوزه کرونا قرار گرفته است. این موضوع هم سطح برخورداری از رفاه اجتماعی را کاهش داده است و این هم یعنی گسترش فقر.»

در این میان حسن روحانی معتقد است که «اگر کار و تلاش نمی‌شد» ممکن بود ایران شرایطی مانند ونزوئلا پیدا کند ولی دولت با کنترل تورم مانع از بروز چنین وضعیتی شده است.

حسن روحانی امروز سه‌شنبه ۲۶ اسفند در اجلاس مجمع عمومی بانک مرکزی با دفاع از عملکرد دولت تدبیروامید در سال‌های گذشته، گفت اقتصاد کشور «به خوبی اداره شده» و آن را مثل تیمی دانست که «سه گل زده و یک گل خورده است».

از سوی دیگر با توجه به تعیین رقم حداقل دستمزد ۴ میلیون تومان برای سال ۱۴۰۰ در حالیکه خط فقر روی ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان برای یک خانوار چهار نفره است و همچنین تورم‌زا بودن لایحه بودجه سال آینده، کارشناسان معتقدند که اگر وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند آمار فقر در سال پیش رو نیز افزایش خواهد یافت.

عباس عظیمی رئیس مجمع نمایندگان کارگران استان اصفهان معتقد است افزایش ۳۹ درصدی دستمزد کارگران در شرایط تورم کنونی قابل قبول نیست: «دولت با وجود اینکه عدد سبد معیشت را ۶ میلیون و ۹۰۰ تومان اعلام کرده، حداقل دستمزد را برای کارگران ۲ میلیون و ۶۵۵ میلیون تومان اعلام می‌کند! اعلام این رقم نشان می‌دهد با ترکیبی فعلی شورای عالی کار، حتی کارفرما نیز در این شورا تعیین‌کننده نیست. ترکیب شورای عالی کار به گونه‌ای است که هیچ زمانی، کارگری نخواهد شد و سود و مزیتی برای این قشر نخواهد داشت.»

به گفته این فعال صنفی «دولت بر اساس اهداف خود نرخ مزد را مشخص می‌کند این در حالیست که در طول سال و طی چند نوبت تولیدات داخلی افزایش قیمت داشته‌اند، در حالیکه تنها یک بار در سال دستمزد کارگران اعلام و اندکی افزایش می‌یابد. از سوی دیگر هزینه‌های بن، مسکن و … برای مزد سال آینده تحت‌الشعاع رقم حداقل دستمزدی است که شب گذشته دولت اعلام کرد و باید دید بُن ۶۰۰ هزار تومانی کجای زندگی یک کارگر را می‌گیرد؟»

برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۱۶ مارس ۲۰۲۱