تجارت ایران با آفریقا در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۵ درصد کاهش داشت. ایران اکنون تلاش می‌کند با ۲۰۰ میلیون یورو خط اعتباری، صادرات به آفریقا را در سه سال آینده به یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار برساند.
فرزاد پیلتن مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران در مورد وضعیت تجارت ایران با قاره آفریقا در سال ۱۳۹۹ گفته است که سهم ایران از یک تریلیون دلار تجارت آفریقا تنها ۴۷۸ میلیون دلار بوده است.
آفریقا هر سال حدود ۵۰۰ میلیارد دلار صادرات و بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار نیز واردات دارد و به عنوان “قاره فرصت‌ها” شناخته می‌شود.
منتقدان جمهوری اسلامی می گویند که ایران بازار آفریقا را به کشورهای دیگر از قبیل چین، ترکیه، امارات واگذار کرده است.
به گفته مقامات ایرانی عواملی چون تشدید تحریم‌های وضع شده علیه ایران و نداشتن مناسبات دیپلماتیک با بسیاری از کشورهای آفریقایی مانع از توسعه مناسبات اقتصادی جمهوری اسلامی با کشورهای آفریقایی شده است.
پیلان گفته است روابط تجاری ایران با آفریقا در سال گذشته (۱۳۹۹) نسبت به سال پیش از آن یعنی ۱۳۸۸ کاهش داشته است. صادرات ۶۴۰ میلیون دلاری ایران در سال ۱۳۹۸ به قاره آفریقا در ۱۱ ماهه ۱۳۹۹ به ۴۷۸ میلیون دلار رسیده است.
مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران به خبرگزاری فارس گفته است در ۱۱ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۹ از نظر ارزشی صادرات ایران به آفریقا در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۸۸ به میزان ۲۵ درصد کاهش داشته است.
واردات ایران از آفریقا ولی در ظرف دو سال گذشته تفاوت چندانی نداشته است. در سال ۱۳۸۸ واردات ایران از کشورهای قاره آفریقا جمعا به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار بوده و در ۱۱ ماهه سال ۱۳۹۹ این مقدار به ۹۱ میلیون دلار رسیده است.
عمده کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا شمش آهن و فولاد، قیر نفت، سیمان سفید، کشمش، خمیرهای غذایی و آلومینیوم بوده و عمده‌ترین کالاهای وارداتی ایران از آفریقا نیز ذرت دامی، توتون، تنباکو، برخی ماشین آلات و دستگاه های معدنی بوده است.
بیشترین صادرات ایران در ۱۱ ماهه سال گذشته به کشور غنا با ۱۴۲ میلیون دلار، الجزایر ۱۰۹ میلیون دلار، کنیا ۴۱ میلیون دلار بوده است.
جمهوری اسلامی از مجموع ۵۴ کشور آفریقایی تنها امکان صادرات به ۲۰ کشور را در سال ۱۳۹۹ داشته است.
مسئولان ایران در توضیح کاهش تبادلات تجاری به آفریقا شیوع ویروس کرونا و قطع ارتباطات تجاری را هم بهانه کرده‌اند. اما سرعت رشد تجارت با آفریقا پیش از آغاز پاندمی هم کند بوده است.
مقامات ایرانی اکنون برای صادرات به کشورهای آفریقایی از “تدوین برنامه سه ساله توسعه تجارت ایران به قاره آفریقا” خبر داده‌اند.
طبق این برنامه سه ساله، صادرات ایران به آفریقا در سال ۱۴۰۲ به یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار و صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به کشورهای آفریقایی نیز به ۲۰۰ میلیون دلار خواهد رسید.
جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به این هدف ۲۰۰ میلیون یورو خط اعتباری از محل منابع صندوق توسعه ملی برای حمایت از صادرات کالا و خدمات ایران به کشورهای آفریقایی اختصاص داده است.
برگرفته ای از سایت دویچه وله فارسی، ۲۱ مارس ۲۰۲۱