رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق می‌گوید بغداد به بهانه تحریم‌های بانکی در پرداخت پول گاز وارداتی از ایران تعلل می‌کند. او در عین حال گفته که در مورد روابط تجاری دو کشور با وجود تلاش‌های عربستان جای نگرانی نیست.
به گفته رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، عراقی‌ها به بهانه‌های مختلف، از جمله تحریم بودن بانک‌های ایرانی توسط آمریکا سعی می‌کنند از پرداخت طلب ایران به خاطر صادرات گاز و برق خودداری کنند.
یحیی آل‌اسحاق شنبه ۱۴ فروردین به خبرگزاری ایلنا گفته که با وجود این و به رغم احتمال ورود رقبای جدیدی مانند عربستان، اردن، ترکیه، چین و دیگران به بازار این کشور، وضعیت روابط تجاری تهران و بغداد بهتر از سال گذشته خواهد شد.
او افزود: «در مجموع برآورد ما این است که با توجه به مقدماتی که فراهم شده مانند رفع موانع بروکراسی، امکانات عملی برای حمل و نقل، بیمه، تعداد گذرگاه‌های مرزی و غیره که در دست ساماندهی است، توافقات بین دولت‌ها، نقل و انتقالات بانکی و دیگر عوامل وضعیت تجاری دو کشور بهتر خواهد شد.»
مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق به تازگی در سفری به ریاض با شماری از رهبران عربستان، از جمله ولیعهد محمد بن سلمان دیدار و گفت‌وگو کرد. روابط تجاری بین دو کشور و گسترش سرمایه‌گذاری‌های عربستان در عراق از اهداف این سفر عنوان می‌شود.
آل‌اسحاق هدف عربستان و دیدار اخیر کاظمی از ریاض را تلاش برای “نفوذ در حوزه اقتصاد عراق” عنوان کرده و می‌گوید: «مزیت‌های ما در بازار عراق به گونه‌ای است که علی‌رغم عزم عربستان برای حضور بیشتر در عراق جای نگرانی برای ایران وجود ندارد.»
جایگزین کردن عربستان به عنوان منبع تامین برق
با این همه برنامه‌های ریاض و بغداد برای افزایش سطح همکاری‌ها به مدت‌ها پیش بازمی‌گردد و سفر چند روز پیش کاظمی به عربستان قرار بود ماه ژوئیه سال پیش برگزار شود که به دلیل بیماری ملک سلمان به تعویق افتاد.
علی عبدالامیر علاوی، وزیر دارایی عراق ۲۹ اردیبهشت سال پیش در یک پیام توئیتری از جایگزین کردن عربستان با جمهوری اسلامی به عنوان منبع تامین برق مورد نیاز این کشور خبر داد و از طرح‌ها و برنامه‌هایی سخن گفت که هدف آنها تامین بیش از ۲۰ هزار فرصت شغلی در وزارت برق عراق است.
آمریکا بارها به عراق توصیه کرده برای مصون ماندن از تاثیر تحریم‌ها، برق و گاز مورد نیاز خود را از منابع دیگری نظیر عربستان تهیه کند یا به افزایش ظرفیت تولید داخلی بپردازد.
دولت دونالد ترامپ اردیبهشت ۹۷ خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد و پس از آن تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شدند. برخی کشورها نظیر عراق برای یک دوره مشخص زمانی از رعایت برخی تحریم‌ها معاف شده‌اند.
معافیت تازه عراق از رعایت تحریم‌های آمریکا
معافیت عراق برای واردات انرژی از ایران در دوران دونالد ترامپ برای دوره‌های ۹۰ روزه مرتب تمدید می‌شد. دولت جو بایدن چند روز پیش اعلام کرد این معافیت‌ها برای ۱۲۰ روز، بالاترین زمان ممکن مطابق قوانین ایالات متحده تمدید شده است.
بدهی عراق به ایران بابت واردات برق و گاز حدود ۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود. حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی ایران می‌گوید وقتی آمریکایی‌ها به کشوری معافیت می‌دهند “مشکلی برای پرداخت پول ندارند”.
او نیز در گفت‌وگو با ایلنا عراق را به بهانه‌تراشی برای نپرداختن بدهی‌ها متهم کرده و می‌گوید: «پول برق را چون می‌توانیم در قبال آن دینار دریافت کنیم بهتر پرداخت کرده‌اند اما برای پول گاز هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است.»
به گفته حسینی سال گذشته صادرات ایران به عراق تا ۱۵ درصد کاهش یافت اما به موازات آن قاچاق کالا به این کشور به شدت افزایش یافت. او یکی از علت‌های این وضعیت را “بی‌ثباتی قوانین و مقررات ما” عنوان کرد که صادرات بسیاری کالاها را ممنوع کرده است.
سرمایه‌گذاری میلیاردی عربستان در عراق
گرچه فعالان بخش خصوصی ایران نگرانی از افزایش همکاری‌های ریاض و بغداد را ناموجه می‌خوانند این روند می‌تواند دست‌کم صادرات برق ایران به عراق را تحت تاثیر قرار دهد.
در جریان گفت‌وگوهای اخیر میان مقام‌های ارشد عراق و عربستان پنج توافق‌نامه، از جمله در زمینه همکاری‌های مالی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای امضا شد. در بیانیه مشترکی که پس از پایان دیدار مقامات دو کشور منتشر شده از ایجاد یک صندوق مالی ۳ میلیارد دلاری سخن رفته است.
قرار است این صندوق که بخش اعظم بودجه آن توسط عربستان سعودی تامین می‌شود، با مشارکت بخش خصوصی دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی عراق و از جمله در عرصه تولید برق فعالیت کند.
این مشارکت می‌تواند همانگونه که وزیر دارایی عراق یک‌سال پیش گفته بود عربستان را جایگزین ایران در حوزه تامین برق کند.
برگرفته ای از سایت دویچه وله فارسی، ۴ آوریل۲۰۲۱