فراخوانتندروهای جهادی مریوان برای برخورد قاطعانه با کفرگویان در شهرستان مریوان از سوی تعدادی از خطیبان اهل سنت مورد حمایت قرار گرفت و تشریح و صدور حکم کشتن کفرگویان به موضوع خطبه تعدادی از مساجد شهرهای کردستان در نماز جماعت روز گذشته تبدیل شد. این فراخوان در ادامه حمله گروهی از تندروهای جهادی مریوان «با چاقو و فریاد الله‌اکبر» به یکی از محله‌های این شهر در شامگاه ١١اردیبهشت١٤٠٠ به بهانه کفرگویی چند جوان است که با مداخله و مقابله زنان و مردان این محله پایان یافت و باعث نجات جان جوانی شد که تندروها قصد کشتن او را داشتند.
اگرچه این حمله واکنش‌های بسیاری وسیعی را در میان طیف‌های گوناگون اجتماعی، از فعالان مدنی تا کاربران شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشته، اما حمایت خطیبان و مفتی‌های تندروی جهادی و اصرار بر کشتن مرتدان و کافران، غیر از سلب امنیت و ایجاد تشنج در میان شهروندان مریوانی، احتمال درگیری‌های خونین را بیش از پیش افزایش داده است.
«ایران‌وایر»، در همین رابطه با دو فعال مدنی مریوانی گفت‌وگو کرده است.
***
روز پنج‌شنبه ١٦ اردیبهشت یک کانال تلگرامی با نام «دفاع از رسول‌اللهﷺ» با انتشار یک فراخوان عمومی از تمام ملایان و ماموستایان «اهل حق» خواست که در روز جمعه موضوع خطبه‌های خود در مساجد کردستان را به «مسئله کافر بودن و حکم کشته شدن شخصی اختصاص دهند که به رسول اکرم (ص) توهین کرده است تا همه بدانند خط قرمز ما رسول‌الله صلی الله علیه و سلَم است.»
این فراخوان در ادامه حمله گروهی از تندروهای جهادی مریوان با «چاقو و فریاد الله‌اکبر» به محله دارسیران مریوان در شامگاه ١١اردیبهشت١٤٠٠به بهانه کفرگویی چند جوان است که با مداخله و مقابله زنان و مردان این محله پایان یافت و باعث نجات جان «جمال فیضی» (مینه عه‌له)، ٣٢ ساله و اهل شهرستان مریوان شد که تندروها قصد بریدن سر او را داشتند.
پس انتشار فراخوان تندروهای جهادی، شش نهاد مدنی مریوان، «انجمن ادبی-فرهنگی مریوان»، «مرکز فرهنگی هنری وژین»، «مرکز علمی فرهنگی رونان»، «انجمن سبز چیا»، «انجمن احیا مریوان برای مقابله با مواد مخدر» و «انجمن فرهنگی ادبی روجیار»، با انتشار بیانیه‌ای در شامگاه همان روز ضمن تاکید بر حفظ امنیت اجتماعی و همبستگی میان مردم مریوان و پرهیز از خشونت، از تمام اقشار اجتماعی مریوان از جمله فعالان اجتماعی و مدنی، علمای دینی و مراجع مذهبی خواستند که سکوت نکنند و در جهت اتحاد، صلح و امنیت اجتماعی شهر مریوان نقش تاریخی و تعیین‌کننده خود را ایفا کنند.
این شش نهاد مدنی در بیانیه خود علاوه بر محکوم‌کردن فرهنگ حذف، ترس و ارعاب و تهدید به مرگ در عصر حاضر، نقش مسئولان محلی و دولتی مریوان جهت ایجاد آرامش و کنترل اوضاع شهر را «منفی» ارزیابی کرده است: «جای خود دارد از مسئولان محلی این شهر انتقاد کنیم که هیچ‌گاه در این موارد نقش مثبتی ایفا نکرده و خود را [در قبال رویدادهای مشابه] مسئول ندانسته و قادر نبوده که اعتماد مردم را جلب کنند.»
یکی از خطیب‌هایی که فایل صوتی خطبه‌اش عصر جمعه در کانال تلگرامی دفاع از رسول‌الله بدون ذکر نام و درج محل خطبه منتشر شده است، حکم کفرگویان و برخورد با کفار را این‌گونه شرح می‌کند: «خداوند پروردگار در آیه ششم سوره احزاب فرموده: “حضرت محمد (ص) از نفس شما نیک‌تر و همسران وی مادر همه متدینان است.” از این نظر، حب حضرت رسول از نفس، پدران و مادران و فرزندانمان واجب‌تر است، بنابراین، مطابق حدیث، کسانی که به پیغمبر اسلام و ناموس وی توهین کرده عذرشان پذیرفته نخواهد شد، کفرشان صریح و کشتن‌شان واجب است.»
او در ادامه خطاب به افرادی که در مریوان کفرگویی کرده‌اند، می‌گوید هر کسی به پیغمبر اسلام، ناموس و ساحت مقدس وی توهین کند؛ زبان‌اش را خواهیم برید، سر از تن‌اش جدا کرده و با دست‌هایمان او را خفه می‌کنیم: «هر سگی که به پیغمبر خدا توهین کند با او مقابله خواهیم کرد حتی اگر سگ‌های امریکایی، فرانسوی و یا هر لات‌ولوت دیگری باشند، کشته خواهند شد. ما جان‌مان را برای دفاع از رسول‌الله و ناموس او خواهیم داد.»
خطیب دیگری هم در همین رابطه و در همین کانال تلگرامی، بدون این‌که از او هم نامی برده شود علاوه بر تشکر و قدردانی از مجاهدان غیور مریوانی که پوزه جوانان کفرگوی این شهر را به خاک مالیده‌اند، حمله به کفرگویان را وظیفه تک‌تک افرادی می‌داند که حب رسول نبی را در دل دارند: «اگر قبلا دندان تعدادی از این افراد کفرگو را در انظار عمومی می‌شکستیم، جرات کفرگویی نمی‌داشتند.»
اگرچه این گروه مذهبی در اعلامیه‌ای که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده‌اند، تاکید دارند که از هیچ حزب، جماعت و یا گروه خاصی جانب‌داری نکرده و خود را «چند جوان خودجوش و مومن شافعی مذهب» معرفی می‌کنند؛ اما فعالان مدنی مریوان آن‌ها را نه مستقل می‌دانند و نه بخشی از فرهنگ و سنت‌های جاافتاده مذهبی بلکه آن‌ها را تتمه و یا متاثر از گروه‌های تندروی جهادی چون «داعش» و «القاعده» در کردستان می‌دانند.
یکی از فعالان مدنی با اشاره به تکامل و رشد جامعه مدنی مریوان طی چهار دهه گذشته و تاثیر آن بر زندگی مسالمت‌آمیز و حفظ توازن اجتماعی میان طیف‌های گوناگون فکری و مذهبی این شهر علاوه بر انتقاد شدید از سکوت و عدم دخالت نیروی انتظامی و امنیتی در قبال رفتارهای خودسرانه و بی‌پروای تندروهای جهادی و صدور فتوای کشتن و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم از سوی خطیب و مفتی‌های مریوان، به «ایران‌وایر» گفت که حمله تندروهای جهادی به جوانان دارسیران و همچنین حمایت ملاهای تندرو جهادی از این حمله و تشویق آن‌ها برای کشتن کفرگویان را «بازی دوسر برد» برای جمهوری اسلامی علیه جامعه مدنی مریوان می‌داند.
او معتقد است که «تشریح حکم کفرگویی و هموار ساختن کشتن دیگران با این ادعا، جز اعلام موجودیت این گروه تندرو جهادی برای تضعیف جامعه متنوع و متکثر مریوان معنی دیگری ندارد.»
او یکی از مصادیق ادعای خود را سکوت و عدم دخالت نیروهای امنیتی و رضایت ضمنی این دو نهاد دولتی می‌داند: «نیروهای انتظامی و امنیتی علی‌رغم اطلاعات کافی که در مورد تندروها، از محل تجمعات و مساجد ویژه گرفته تا موضوع خطبه‌ها و خطیب‌ها و حتی مفتی‌هایشان در اختیار دارد تاکنون حاضر نشده در راستای ایجاد امنیت شهر و تشنجی که کل شهر را بلعیده، اقدم کند. سکوت آن‌ها در قبال رویدادهای اخیر این گمان را بیش از هر زمان دیگری تقویت خواهد کرد که تندروهای جهادی از سوی خود نهادهای امنیتی مدیریت و هدایت می‌شوند.»
به گفته این فعال مدنی، وظیفه مفتی و یا خطیب مساجد تشریح حکم است، نه صدور فتوای کشتن افراد؛ در غیر این صورت هر کسی می‌تواند جان دیگری را به بهانه کفرگویی و توهین به ساحت مقدسات سلب کند. بنابراین، صدور حکم مجازات و اجرای احکام کار دادگاه و مراجع قضایی و مشروع کشور است؛ نه مجتهد و شارح حکم فتوا.»
یکی دیگر از فعالان مدنی مریوان با اشاره و ارجاع به بازنشر «معنی‌دار» یک قطعه از خطبه‌های «ملاکریکار»، رهبر تندروی گروه جهادی «انصارالسلام» درباره دشمنان اسلام و حکم کفرگویان در این کانال تلگرامی به «ایران‌وایر» گفت که بازنشر این قطعه معروف از ملاکریکار، نشان‌گر تعلق خاطر این گروه به تفکری است که جز کشتار و کشتن مخالفان راه دیگری برای حل اختلافات و رفع تفاوت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد.
ملاکریکار در این فایل صوتی تاکید دارد: «هر کسی در عمل با اسلام خصومت ورزید، به فتوا نیازی نیست، بدون ترس از عواقب آن در یک کوچه خلوت با تبر سر را از تن‌اش جدا کنید، با گلوله مغزش را متلاشی کنید؛ شخصا در چنین شرایطی همین کار را خواهم کرد؛ حتی اگر بعدا کشته شوم.»
ملا کریکار که در کردستان به بن‌لادن کردها معروف است، رهبر گروه مسلح «انصار الاسلام» است که در سال ٢٠٠١ بعد از انشعاب از «حرکت اسلامی» تاسیس شد.
این شهروند مریوانی هم نقش نیروهای انتظامی و امنیتی مریوان طی روزهای گذشته را به شدت انفعالی می‌داند؛ اما معتقد است که بر اساس شاخص‌های امنیتی و حفظ موازین اجتماعی ناچارند دخالت کنند؛ چون در نهایت «پیامدهای مرگ‌بار» تداوم این وضعیت ثمره سکوت‌شان خواهد بود و دامان خودشان را هم خواهد آلود.
به گفته این فعال مدنی اگرچه تندروهای جهادی در مریوان اقلیتی بسیار کوچک با سازمان‌دهی محدود هستند؛ اما اکثریت جامعه آن‌ها را به عنوان بخشی «نامتعارف» از پیکره اجتماعی شهر «تحمل» می‌کنند و هیچ‌گاه این حجم عظیم از خشونت‌طلبی را نیز برنمی‌تابند.
او معتقد است که علاوه بر عموم مردم، اکثریت قریب به اتفاق ملاها، ماموستاها و چهره‌های مذهبی مریوان هم حمله به محله دارسیران و هم صدور فتوای کشتن کفرگویان از سوی خطیبان جهادی را ناشی از «یک توطئه بزرگ» و «فتنه‌گری» در میان مردم و اقشار گوناگون جامعه می‌دانند: «به عنوان مثال، عصر روز جمعه نظر دو نفر از علمای مذهبی خوشنام مریوان را در رابطه با خطبه ملاهای تندروی جهادی پرسیدم که علاوه بر ابراز نگرانی جدی از پیامدهای آن، این رویکرد را فتنه‌انگیز و تشویق جوانان اهل سنت کردستان به کشتن خودسرانه و بی‌پروای کفار و کفرگویان را یک فاجعه بزرگ خواندند.»
«ایران‌وایر» از طریق تماس با ادمین‌های کانال تلگرامی «دفاع از رسول‌الله ﷺ» تلاش کرد با برخی از چهره‌ها و نمایندگان این گروه مذهبی گفت‌وگو کند؛ اما آن‌ها حاضر به گفت‌وگو نشدند.
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۹ مه ۲۰۲۱