عدم پرداخت حقابه تالاب بختگان توسط وزارت نیرو به دلیل گسترش هولناک خشکسالی در ایران، این تالاب را در آستانه‌ی بروز یکی از بزرگترین فجایع محیط زیستی و مرگ دست‌کم ۵ تا ۱۲هزار جوجه فلامینگو قرار داده که از تشنگی می‌میرند. بطور کلی اگر در ارتباط با معضل آب در کشور اقدامات عاجل صورت نگیرد، سرنوشتی سیاه و بدون چشم‌‌انداز برای محیط زیست ایران در حال رقم خوردن است.
حامیان حیات وحش می‌گویند شعار خودکفایی گندم و ساختن سدهایی چون سیوند، ملاصدرا و درودزن تالاب بختگان را عملا خشکانده است
گزارش‌های منتشر شده از سوی حامیان حیات وحش در ایران حاکی از خطر مرگ دست‌کم ۵ تا ١٢ هزار جوجه‌ی فلامینگو در تالاب بختگان است که از بی‌آبی و تشنگی می‌میرند.
با تشدید روند خشکسالی در ایران، اجرای پروژه‌های سدسازی و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از حوضه‌ی تالاب «بختگان»، اکنون این تالاب با خشکسالی گسترده و مزمن مواجه شده و حیات وحش و جانوران این تالاب را با فاجعه‌‌ی نابودی مواجه کرده است.
اکنون در فضای مجازی کارزار درخواست برای رها ساختن آب به دریاچه بختگان با هشتگ‌های #بختگان #بختگانرادریابید #جوجهفلامینگوهارانجاتدهید از جمله توئیتر فارسی به راه افتاده است. شرکت‌کنندگان در این کارزار خواست رها ساختن آب از سوی وزارت نیرو و واکنش کمیسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی برای جلوگیری از یک نسل‌کشی بزرگ پرندگان در ایران هستند.
حقابه‌ی تالاب «بختگان» حدود یکصد میلیون مترمکعب در سال است که عمدتا یا در سدهایی چون سد «درودزن» ذخیره می‌شود و یا در اختیار زمین‌های کشاورزی بالادست تالاب قرار می‌گیرد.
قرار بود وزارت نیرو حدود ۵۰ میلیون مترمکعب برای تالاب بختگان در نظر بگیرد و آن را در تالاب رها کند ولی با توجه به خشکسالی وسیع امسال، این وزارتخانه هنوز حاضر به رها ساختن این حجم آب نشده است.
این تعلل در حالیست که در صورت تاخیر در آبرسانی به تالاب بختگان، هزاران جوجه فلامینگو جان خود را از دست می‌دهند و یکی از بزرگترین نسل‌کشی‌های پرندگان مانند آنچه در سال‌های گذشته نیز رخ داد، بار دیگر به وقوع خواهد پیوست.
حامیان حیات وحش می‌گویند شعار خودکفایی در تولید گندم و ساختن سدهایی چون سیوند، ملاصدرا و درودزن در بالادست تالاب بختگان که گویا برای رونق کشاورزی در استان خشک فارس انجام شده، این تالاب را عملا خشکانده و از نقشه‌ی ایران حذف کرده است.
آمارها می‌گویند استان فارس رتبه‌ی نخست کشور را در تولید جو و رتبه‌ی دوم را در تولید گندم دارد و یکی از قطب‌های اصلی کشور در تولید برنج و هندوانه است! همگی از محصولات نیازمند به مصرف شدید آب هستند که در استانی خشک و کم‌آب و بارش صورت می‌گیرد!
حمید ظهرابی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس امروز ۱۷ اردیبهشت‌ماه در این ارتباط اعلام کرد که حدود سه هزار جوجه فلامینگو در روزهای آتی با کاهش سطح آب دریاچه بختگان در معرض مرگ و نابودی قرار می‌گیرند.
به گفته‌ی او، «یکی از راه‌های نجات فلامینگوها رها کردن آب از منابع بالادستی و رساندن آب به بختگان است.»
در جلسه حفاظت از منابع آب فارس در ۱۷ اردیبشهت‌ماه اعلام شد که به دلیل بی‌آبی، خطر مرگ بالغ بر ۵ تا ۱۲ هزار جوجه فلامینگو را در بختگان تهدید می‌کند و در صورت وقوع این اتفاق، این استان شاهد پیامدهای منفی زیست محیطی خواهد بود.
آنگونه که حمید ظهرابی توضیح داده، «تعداد دقیق فلامینگوها در این دریاچه در دست بررسی است اما با توجه به تعداد لانه‌ها پیش‌بینی می‌شود دو هزار فلامینگو در این دریاچه باشد.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس اضافه کرد: «اما با توجه به تجربیات سال‌های قبل که از لانه‌ها احتمالا چندین‌بار استفاده می‌شود و یا کلونی‌های پیدا نمی‌شوند در صورتی که فلامینگوها بطور غریزی و با درک خشکسالی مانع جوجه‌آوری بیشتر نشوند این رقم به سه تا ۶ برابر هم می‌رسد.»
ظهرابی اظهار امیدواری کرد که «فلامینگوهای بالغ با تشخیص شرایط بحرانی کم‌آبی در بختگان از تخم‌گذاری و جوجه‌آوری بیشتر خودداری کنند که در اینصورت آمار فلامینگوها در حدود همین دو تا سه هزار باقی می‌ماند.»
بر اساس این گزارش، فلامینگوها مانند هر سال، از اواخر اسفندماه ۱۳۹۹ در تالاب بختگان کلونی‌های جوجه‌آوری تشکیل داده و «بیم آن می‌رود با توجه به شرایط خشکسالی سال جاری تلفات قبل از رسیدن به زمان پرواز با آمار بالایی اتفاق بیفتد.»
ظهرابی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس اضافه کرد: «با توجه به بررسی‌های صورت گرفته والدین با پرواز به تالاب‌های همجوار جوجه ها را تغذیه می‌کنند بنابراین بهم پیوستگی تالاب‌ها و احیای آنها اهمیت بسزایی در بقای فلامینگو دارد.»
او با اشاره به کاهش بارندگی در ایران که به نسبت پنجاه سال اخیر بی‌سابقه بوده، وقوع بحران در تالاب بختگان را امکانپذیر دانست و گفت: «اداره کل حفاظت محیط زیست فارس با استمرار پایش‌های روزانه راهکارهای دیگر حفاظتی را در دست بررسی دارد و با تشکیل کارگروهی متشکل از استادان دانشگاه شیراز، کارشناسان محیط زیست و سمن‌ها برنامه نجات‌بخشی اضطراری فلامینگوها را در دست تهیه و اجرا دارد.»
از آنجا که یکی از دلایل مشکل تامین آب دریاچه بختگان، وجود زمین‌های معتدد کشاورزی در بالادست این تالاب بین‌المللی است، ظهرابی از استاندار فارس درخواست کرد تا اجازه دهد پیش از برداشت آب توسط کشاورزان، آب مورد نیاز به دریاچه بختگان وارد شود.
عنایت‌الله رحیمی استاندار فارس نیز در پاسخ قول داد حداقل آب برای نجات فلامینگوها تامین گردد.
رحیمی در ادامه با اشاره به تامین حقابه بختگان در سال گذشته و اعتراض کشاورزان، گفت: «یکبار گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه استاندار فارس به فلامینگوها اهمیت می‌دهد ولی به تامین غذای مردم ناحیه بختگان خیر. در حالی که اگر آن آب به بختگان نمی‌رسید، خاک و نمکی که در هوا پخش می‌شد، زمین های کشاورزی را نابود می‌کرد.»
تالاب و دریاچه بختگان بزرگترین دریاچه استان فارس در سال‌های پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشت‌های سیبری به ایران مهاجرت می‌کنند.
این دریاچه که در فاصله ۲۲۰ کیلومتری شرق شیراز در استان فارس قرار دارد در حفظ بوم‌ساختار و محیط زیست شهرستان‌های اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد.
این تالاب در سال‌های گذشته و گاهی بر اثر بارش‌های بهاری، آبگیری می‌شد اما امسال به دلیل کاهش بارندگی و گرمای تابستان احتمال خشک شدن کامل آن در پیش است. دریاچه بختگان در شهرستان‌های نیریز و بختگان در شرق استان فارس واقع شده است.
برگرفته ای از سایت کیهان لندن، ۹ مه ۲۰۲۱