بیش از یک هفته از آغاز اعتراضات مردم خوزستان به بیآبی میگذرد. در اغلب شهرهای استان، شبکه اینترنت و تلفن همراه با اختلال، قطعی و کُندی روبهرو است و سرکوب گسترده معترضان در طول این شبها ساعت به ساعت شدیدتر شده است.
اعتراضات به استانهای دیگر نیز کشیده شدهاند. در برخی شهرها، به معترضان شلیک کردهاند و کشته شدن دستکم شش شهروند تاکنون توسط منابع محلی تایید شده است.
«کریم دحیمی»، فعال حقوق بشر به «ایرانوایر» میگوید: «بر اساس آمار منابع محلی، تاکنون بیش از ۳۰۰ نفر از معترضان در شهرهای مختلف بازداشت و بیش از ۱۰۰ نفر مجروح شدهاند.»
شهروندان در شهرهای مختلف خوزستان، از جمله در رامشیر، سوسنگرد، شیبان، الهایی، اهواز، مسجدسلیمان، بهبهان، بندر ماهشهر و ایذه دست به تجمعات اعتراضی زدهاند. از سوی دیگر، تجمعات حمایتی از شهروندان خوزستانی در یزدانشهرِ استان اصفهان، بندر گناوه در استان بوشهر و الیگودرز و خرمآباد در استان لرستان برپا شدهاند.
در اغلب شهرها، تجمعات با حضور نیروهای نظامی و امنیتی، ضرب و شتم معترضان، شلیک گاز اشکآور و در برخی موارد، شلیک مستقیم گلوله به سوی معترضان روبهرو بودهاند.
منابع مطلع از کشته شدن دستکم شش شهروند و مجروح شدن صدها تن در این اعتراضات خبر دادهاند. علاوه بر آن، شمار زیادی از معترضان توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکانهای نامعلومی برده شدهاند.
کریم دحیمی درباره بازداشت شدگان اعتراضات اخیر میگوید: «هنوز آمار دقیقی نداریم اما تعداد بازداشتیها زیاد است. در رامشیر، من اطلاع دقیق دارم که بازداشت گسترده و دستهجمعی جوانان حاضر در تجمعات رخ داده است. در سوسنگرد و هویزه هم تعداد بازداشت شدهها زیاد است. متاسفانه هویت بسیاری از بازداشت شدهها مشخص نیست چون خانوادههایشان میترسند وضعیت برای بچههایشان بدتر شود.»
این فعال حقوق بشر ساکن بریتانیا با اشاره به این که نهادهای دولتی در ایران از ارایه آمار شفاف در خصوص جانباختگان، مجروحان و بازداشت شدههای اعتراضات سرباز میزنند، به «ایرانوایر» میگوید: «بنابر آن چه منابع محلی به ما اطلاع دادهاند، بیش از ۳۵۰ تن از شهروندان را در رامشیر، سوسنگرد، خرمشهر، حمیدیه، شاوور، شوش و اهواز بازداشت کردهاند. حدود ۱۲۰ نفر هم مجروح شدهاند که برخی از آنها مصدومیتهای جدی دارند. ما میدانیم که تعداد بازداشت شدهها ممکن است بیشتر باشد چون اخباری از حمیدیه داشتیم که نیروهای امنیتی شبانه به منزل افرادی که در تجمعات حضور داشته، یورش برده و چندین نفر از اعضای خانوادههای آنها را با هم بازداشت کردهاند.»
دحیمی همچنین میگوید برخی از مجروح شدههای اعتراضات که برای درمان به بیمارستان مراجعه کرده، توسط ماموران نهادهای امنیتی، بدون طی شدن روند درمان بازداشت و به مکانهای نامعلوم منتقل شدهاند: «به همین دلیل، خیلی از کسانی که مجروح هستند، برای این که بازداشت نشوند، از مراجعه به بیمارستان و درمانگاه خودداری و در خانهها تیرهای ساچمهای را از تن خود خارج کردهاند و به مداوای زخمهای ناشی از شلیک یا ضرب و شتم میپردازند.»
او با اشاره به خطراتی که عدم مراجعه مجروحان به بیمارستان برای آنها به دنبال خواهد داشت، میگوید: «بعضی از معترضان به کرات و در تعداد بالا هدف شلیک گلولههای ساچمهای از سوی ماموران قرار گرفتهاند. این جراحات در برخی موارد سطحی اما در بسیاری موارد جدی هستند و باید در محیط استریل مورد مداوا قرار بگیرند. ولی مجروحان به دلیل نگرانی از بازداشت توسط ماموران، به بیمارستان مراجعه نمیکنند. عفونت و وخامت جراحات جسمی آنها میتواند به قیمت جانشان تمام شود.»
یکی از شرکتکنندگان در اعتراضات «شهرک جراحی»، از توابع بندر ماهشهر به «ایرانوایر» میگوید: «در درگیریهای چند شب قبل، در کورهها تیراندازی شد که چندین نفر زخمی شدند. امروز مرگ دو نفر از آنها تایید شده است. خدا میداند چند نفر دیگر ممکن است وضعیتشان وخیم باشد و ما در روزهای آینده بشنویم که جان باختهاند.»
سایت خبری «هرانا» تا هفتمین شب اعتراضات در استان خوزستان موفق به احراز هویت ۱۸ تن از بازداشت شدهها در شهرهای اهواز، شوش و خرمشهر شده است.
بنا بر گزارش منتشر شده از سوی هرانا، هشت شهروند اهوازی به نامهای «علی کعب الحائی»، «محمد صخراوی»، «باسم حیدری»، «حسن سعیدی»، «عباس سواری»، «عامر زهیری»، «حمود چنانی» و «حمود شموسی» توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکانهای نامعلوم منتقل شدهاند.
پنج شهروند معترض به نامهای «خالد مزرعه»، «على مزرعه»، «قاسم مزرعه»، «فیصل مزرعه» و «عیسی مزرعه» در شوش و پنج شهروند به نامهای «منصور سلیمانى»، «دارم سلیمانى»، «عبدالرضا سلیمانى»، «یارالله سلیمانى» و فرزندش، «على سلیمانى» در خرمشهر توسط ماموران امنیتی بازداشت شدهاند.
«شیما سیلاوی»، از اعضای «مرکز حقوق بشر اهواز» نیز با اشاره به بازداشتهای گسترده شهروندان در شهرستان رامشیر، به «ایرانوایر» میگوید: «ما موفق شدهایم هویت چهار تن از بازداشت شدههای رامشیر به نامهای امید طوسی، مهدی زغیبی، جاسم طوسی و حسن عموری را احراز کنیم. البته مطمئن هستیم که شمار بازداشت شدهها خیلی بیشتر است اما متاسفانه در سکوت و بیخبری مشخص نیست چه سرنوشتی دارند.»
یکی از شهروندان شهرک جراحی نیز درباره افراد بازداشت شده در این منطقه میگوید: «چهارشنبه یک جوان به اسم حمید مجدم در اعتراضات جراحی توسط نیروهای امنیتی کشته شد. امروز به خانه آنها ریختند و سه برادرش به نامهای احمد، محمد و علی را همراه دو نفر از همسایگانشان بازداشت کردند. پیکر برادرشان را هم هنوز برای خاکسپاری تحویل خانواده ندادهاند. حالا خانواده داغدارشان باید دنبال آزادی سه پسر دیگرشان باشند که به سرنوشت حمید دچار نشوند.»
«نت بلاکس»، گروه ناظر بر فعالیت و آزادی اینترنت در جهان تایید کرده است که در پی تظاهرات مردم خوزستان در اعتراض به بیآبی، از روز پنجشنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۰ به وقت محلی، اختلال چشمگیری در خدمات اینترنت موبایل در ایران رخ داده است و این وضعیت همچنان ادامه دارد.
نتبلاکس که اعلام کرده اینترنت ایران را در طول هفته گذشته رصد کرده، هشدار داده است که اختلال و قطع اینترنت به منظور کنترل معترضان انجام میشود.
براساس گزارش نتبلاکس، قطع تقریبا کامل اینترنت، توانایی معترضان برای رساندن صدای خود به جهان خارج را کاهش میدهد.
پیش از این نیز گزارشهای محلی از اختلال شدید در اینترنت و قطع آن در برخی مناطق و حتی اختلال در خطوط تلفن خبر داده بودند.
یکی از شهروندان اهواز در گفتوگو با «ایرانوایر» ضمن تایید اختلال در شبکه اینترنت و تلفن همراه این شهر میگوید: «شرکتهای خدمات دهنده اینترنت در پاسخ به مشتریان خود در مورد اختلال شبکه، مشکل فنی را بهانه میکنند. خطوط تلفن همراه اول و ایرانسل هم در بیشتر ساعات روز اینترنت ندارند یا اگر هم دارند، آنقدر کُند است که عملا اجازه هیچ فعالیتی را نمیدهد. من سه روز قبل یک پیام صوتی ارسال کرده بودم که امروز به دست دوستم رسیده است.»
برخی از فعالان حقوق بشر بر این باورند که حاکمیت در پی اجرای الگوی قطع اینترنت برای سرکوب گسترده معترضان در آبان ۱۳۹۸، قصد دارد آن را در خوزستان دوباره اجرا کند.
در جریان اعتراضهای مردمی آبان ۱۳۹۸ که به افزایش قیمت بنزین در ایران رخ داد، نظام حاکم اینترنت ایران را برای یک هفته قطع کرد. «سازمان عفو بینالملل» مشخصات ۳۰۴ نفر از معترضان آبان ۱۳۹۸ را که در جریان سرکوب توسط نیروهای امنیتی جان باختهاند، در سندی منتشر کرده است. «رویترز» در گزارشی اعلام کرده است که هزار و ۵۰۰ نفر در جریان این اعتراضات کشته شدهاند.
قطع اینترنت در خوزستان در حالی رخ داده است که دادستان اهواز روز چهارشنبه ۳۰ تیر۱۴۰۰ در بیانیهای با بیان این که «مطالبات بهحق مردم خوزستان در خصوص حقآبه استان قابل فهم است»، همزمان مردم معترض استان را «اغتشاشگر»، «مزدور بیگانه»، «منافقین کوردل»، «تجزیهطلب» و «عناصر پلید ضد انقلاب» نامید و آنها را به برخورد با شدت هرچه تمامتر تهدید کرد.
یک روز بعد، «علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییتی نوشت: «به نیروهای امنیتی دستور داده شد بازداشتیهای حوادث اخیر خوزستان که عمل مجرمانهای نداشتهاند را به سرعت آزاد کنند.»
مسوولان جمهوری اسلامی تاکنون در مورد تعداد افراد معترضی که بازداشت کردهاند و هویت آنها اطلاع دیگری ندادهاند.
حالا پس از یک هفته از آغاز اعتراضاتی که مقامات گوشی برای شنیدنش ندارند، «حسن روحانی»، رییسجمهوری ایران مردم خوزستان را این گونه نصیحت کرده است: «از راه قانونی عمل کنند.»
او خطاب به مردم خوزستان گفته است: «اگر مشکلی هست، از راه قانونی عمل کنیم و نگذاریم دشمنان ما خوشحال شوند.»
روحانی دربارهٔ این راههای قانونی توضیحی نداده است اما تا لحظه تنظیم این گزارش، دستکم شش تن از جوانانی که برای مطالبات برحق خود به خیابانها آمده بودند، به ضرب گلوله جان خود را از دست دادهاند.
برگرفته ای از سایت ایران وایر، ۲۳ جولای ۲۰۲۱